Dr. Andrzej Pieczewski
Historia Gospodarcza
Wykład VI – Gospodarka Polski i świata w 1918 - 1928
1) Problemy gosp. światowej po I wojnie światowej:
Po zakończeniu wiele problemów różnej natury: politycznej, gospodarczej. Jednym z nich był brak towarów i
dewiz po wojnie. USA musiało pomagać Aliantom. Brakowało towarów konsumpcyjnych, więc wysyłano pomoc
żywnościową. Była to często pomoc darmowa. Nastąpiło zbliżenie niemiecko - radzieckie o charakterze
politycznym. W Europie 2 duże państwa nie utrzymywały stosunków gosp. i polit. z innymi krajami – były
wyeliminowane z rynku światowego – były w izolacji międzynarodowej (Niemcy, ZSRR). Wówczas najpierw
potajemnie, później jawnie ZSRR i Niemcy uzgodniły stanowiska dot. współpracy, aby wejść na rynek światowy
(1920 r.). Układ w Rapallo – 1926 r., konferencja w Genui na temat odnowy gosp. Europy. Niemcy i ZSRR podali
sobie ręce i uzgodnili współpracę gosp., polityczną, wojskową – taka wiadomość pojawiła się, gdy przedstawiciele
krajów europejskich debatowali na Konferencji.
Szerokie problemy z handlem zagranicznym:
Nastąpił drastyczny spadek importu i eksportu (duży brak żywności). Dekapitalizacja przemysłu, zniszczenia
wymagały modernizacji i odbudowy gospodarki i rolnictwa. Poszczególne państwa dość długo odbudowywały
się, musiało upłynąć kilka lat, aby mogły uzyskać zyski i produkcje, jak przed wojną.
Francja - 1924 r.;
Włochy – 1926 r.;
Anglia – 1925 r. – 86% swojej produkcji, Anglia utraciła część kolonii – cz. rynku zbytu.
Sprawy niemieckie były trochę innej natury. Niemcy straciły znaczną cz. terytorium (na mocy Traktatu
Wersalskiego), na rzecz Francji. Odebrano im flotę, pozostała armia miała być armią porządkową – 100 tys.
żołnierzy. Inwestycje zagraniczne upadły – Niemcy były bardzo osłabione. W kraju panowała największa w
Europie inflacja, a potem hiperinflacja. Przeprowadzono zatem reformę walutową, po której nastąpiła częściowa
stabilizacja. Powstał tez problem reparacji wojennych, odszkodowań na rzecz państw zwycięskich (132mld.
marek w złocie). Nie obyło się bez pomocy amerykańskiej i innych państw zachodnich. Niemcy wykorzystywały
wszystkie sytuacje, by nie płacić reparacji. Dwa plany:
Junga (w okresie problemów finansowych – ogłosili niewypłacalność – 1926 – zmniejszyła się kwota
reparacji);
Davesa (zmniejszono raty odszkodowań, wyrażono zgodę, że jeśli nastąpi bardzo duży kryzys gosp., to
Niemcy mogą w ogóle przestać płacić, z czego skorzystali podczas kryzysu gosp. i ekonom.
Przestali płacić, a zaznaczmy, że mieli płacić przez 30 lat. W sumie Niemcy spłacili tylko 10% kwoty reparacji.
Trudna sytuacja także w Europie Środ. - Wsch..
2) Trudności w odbudowie gosp. polskiej:
Nie można pominąć wieloletnich zaborów. Poziom gosp. był taki sam jak poziom gospodarek państw – zaborców.
Gospodarka była całkowicie rozbita, uzależniona od wpływów zaborców.
Uwidoczniły się skutki 123 lat niewoli. Poszczególne dzielnice były odrębnymi jednostkami; zwłaszcza gdy zaborcy
nie utrzymywali stosunków między sobą. Trzeba było wprowadzać nową administrację, połączyć gosp. zabory,
ujednolicić walutę (rubel, marka, korony) – wprowadzono markę polską, połączyć komunikacyjnie: brak sieci
przystosowanej do nowych warunków, zniwelować różnice w prawie, oświacie itp. Trzeba było przystąpić zatem
do tworzenia nowych gałęzi przemysłu (ograniczyć te zbyt rozbudowane, rozbudować te, których było brak).
Poważne zniszczenia wojenne. Utrudnienia: walka o władzę, w
(…)
… w prawie, oświacie itp. Trzeba było przystąpić zatem
do tworzenia nowych gałęzi przemysłu (ograniczyć te zbyt rozbudowane, rozbudować te, których było brak).
Poważne zniszczenia wojenne. Utrudnienia: walka o władzę, wypędzanie Niemców, trudności związane z wojną
polsko-bolszewicką (1920 – apogeum) – mogliśmy utracić niepodległość. Rosjanie planowali przejść przez Polskę,
by dojść do Niemiec, Austro-Węgier…
… być
przeprowadzone przy pomocy zagranicy. W.G. postanowił uzdrowić gosp. przy pomocy możliwości wewn.
Wprowadził takie narzędzia jak: danina majątkowa (podatek majątkowy od najzamożniejszych – dość wysoki),
zwiększył dochodowość kolei, dokonał cięć w administracji; podjął równoczesne działania zmierzające do
zrównoważenia budżetu i prowadzące do uzdrowienia waluty – połączeni tych 2 reform, było dość odważnym
posunięciem. Jako Premier zwrócił się do Sejmu o pełnomocnictwo, dzięki temu mógł wydawać dekrety z mocą
ustawy (sprawy załatwiane mogły być bardzo szybko). Założył Polską Krajową Kasę Pożyczkową – Bank Centralny,
uruchomił sprzedaż dolarów i franków szwajcarskich na giełdzie, ponieważ były rezerwy tych walut. Miało to
przede wszystkim znaczenie psychologiczne dla społeczeństwa. Zaczęły zmniejszać się ceny na żywność (w lutym
1924 r Rząd wstrzymuje druk marek polskich). Po raz pierwszy zyski przewyższają wydatki, sygnał po którym
zaistniała możliwość reformy waluty – wprowadzono złotego zamiast MP ( 1 zł. = 1 frank szwajcarski w złocie –
waluta b. silna). Stworzono Bank Polski. 1zł. = 1,8mln. MP). Reforma uzyskała zasadniczy cel, ale burżuazja nie
zgadzała się na dalsze jej wprowadzanie. To stwarzało warunki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)