To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
HISTORIA GOSPODARCZA, gospodarka II RP, (sem. I)
Wykład 8
Gospodarka II RP
W listopadzie 1918 r. Polska uzyskała po 120 latach niepodległość, stając tym samym w obliczu szeregu problemów gospodarczych. W skład terytorium państwa wchodzą ziemie z 3 różnych zaborów znajdujących się na różnych poziomach rozwoju. Najwyżej rozwinięte są ziemie zaboru pruskiego, niżej rosyjskiego, a najsłabiej Galicja (austriacki). W początkowym etapie powstawania państwa chodziło przede wszystkim o integrację terenów. Z państwami zaborczymi łączyły ziemie polskie komunikacja, transport, ustawodawstwo gosp., waluty, rynki zbytu. Każdy zabór łączony był w wewnętrzny podział pracy. Konsekwencja tego było wykształcenie się niektórych gałęzi produkcji.
W 1919r. znajdowały się w obiegu aż 3 rożne waluty: marka niemiecka, marka polska i korona austriacka. W niektórych częściach kraju wykorzystywano także ruble rosyjskie. 1920r. marka polska staje się walutą ogólnokrajową. W Polsce istniały także poważne różnice administracyjne i prawne. Różnice dotyczyły także struktury agrarnej i kultury rolnej. W województwach zachodnich dominowały gospodarstwa wielkochłopskie i obszarnicze, w centralnych średnie, drobnotowarowe. We wschodniej dominowała gospodarka chłopska ekstensywna, w południowej zacofanie zaś było największe. Podstawowym zadaniem w kraju było wyprowadzenie kraju ze zniszczeń wojennych. Głownie chodziło o opanowanie kryzysu żywnościowego i opalowego.
W 1919r. została podjęta likwidacja odłogów. W 1923 zajmowały one juz niewielka cześć kraju. Produkcja rolna w latach 1922-23 przekroczyła poziom przedwojenny pomimo szeregu trudności. Opanowanie kryzysu żywnościowego odbyło się przy wydatnej pomocy amerykańskiej.
Wojna bolszewicka 1919-1920r. stała się czynnikiem nakręcania koniunktury. W okresie funkcjonowania gospodarki wojennej zaczął rozwijać się przemysł metalowy, gromniczy, włókienniczy, chemiczny i spożywczy. Mobilizacja do wojska ograniczyła bezrobocie, w tym czasie także zostało rozbudowane ustawodawstwo socjalne. Pomyślna koniunktura pobudzona była także przez niewielką inflację. Dzięki tej umiarkowanej inflacji zmalały realne obciążenia podatkowe, sprzyjała ona również eksportowi towarów z zagranicy. Przedsiębiorcy wywożący towary uzyskiwały inflacyjna premia eksportową. Umiarkowany wpływ inflacji miał miejsce do 1923r kiedy to inflacja przemieniła się w hiperinflację, co zapoczątkowało kryzys gospodarczy. Trudności finansowe dotyczyły przede wszystkim deficytu budżetowego. W 1923r.próby opanowania tego kryzysu podjął się Władysław Grabski, który 19 grudnia 1923r. powołany został na premiera i ministra skarbu.
Program wyjścia z kryzysu Grabskiego został zaaprobowany przez sejm w styczniu 1924r. i zakładał wyjście z kryzysu własnymi silami. Dążąc do ograniczenia wydatków państwo przestało dofinansowywać deficyt polskich kolei państwowych, zmniejszono wydatki na administracje, podstawowe znaczenie miał odegrać podatek majątkowy którym obciążono przedsiębiorców przemysłowych, handlowych, czy gospodarstw rolnych o wartości ponad 10 tyś franków szwajcarskich. Podatek miał być płacony w ratach przez 3 kolejne lata, jednym z elementów tego programu było podwyższenie kar za nieterminowe płacenie podatków oraz przyspieszenie terminów płatności niektórych podatków. Kosztami równoważenia budżetu starano się obciążyć grupy posiadające, chroniąc tym samym grupy mniej zamożne. W 1924r udało się zrównoważyć budżet i zlikwidować główne źródło inflacji. Zaczęto
(…)
… reformy, instytucji prawa publicznego oraz przekraczające określone maksima nadwyżki majątków prywatnych. Było to 60ha w okręgach przemysłowych i podmiejskich, 180ha na pozostałych obszarach państwa. W województwach wschodnich normy te mogły być podniesione do 300ha a w stosunku do majątków przemysłowych nawet do 700ha. Ustawa zakładała parcelację dobrowolną ale gdy wyznaczone limity…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)