To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
20 Główne przyczyny inflacji
Inflacja ciągniona przez popyt występuje najczęściej w okresach wojen, kiedy olbrzymie wydatki państwa na zbrojenia i wysoki stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych powodują szybki, nieraz wręcz gwałtowny wzrost cen.
W krajach gospodarczo mniej rozwiniętych, w tym także w Polsce, inflacja popytowa obejmuje najpierw ceny artykułów żywnościowych pochodzenia rolniczego. Wynika stąd, że podaż produktów rolnych w tych krajach jest mało elastyczna, zależna od cyklu przyrodniczego lub biologicznego. Gdy rosną dochody ludności, zwiększa się przede wszystkim popyt na artykuły żywnościowe, które stanowią od 40 do 50% przeciętnych wydatków ludności. Skoro podaż produktów rolnych reaguje z dużym opóźnieniem na popyt, nieuchronnie rosną ceny tych artykułów. To powoduje wzrost kosztów utrzymania, co uruchamia mechanizm żądań rewindykacyjnych dotyczących wzrostu płac nominalnych. Ponieważ płace stanowią istotny element kosztów produkcji, ich wzrost zaczyna wpływać na wzrost cen innych artykułów. W ten sposób inflacja ciągniona przez popyt przenosi się na inflację pchaną przez koszty.
Według teorii inflacji kosztowej odpowiedzialność za inflacyjny wzrost cen ponoszą bądź związki zawodowe, które wymuszają wzrost plac nominalnych i wynikający stąd wzrost kosztów wytwarzania, bądź monopole, które zwiększają swoje zyski przez podwyższanie cen wytwarzanych produktów. Potwierdzeniem pierwszej hipotezy miało być wyższe tempo wzrostu plac nominalnych w stosunku do tempa wzrostu cen. Krytycy wskazywali jednak, że wzrost płac występuje zarówno w tych branżach, gdzie związki zawodowe są silne, jak i tych, gdzie są one słabe bądź nie ma ich w ogóle. Poza tym stopa inflacji w różnych krajach nie pokrywa się ze skalą masowości i silą związków zawodowych.
Wpływ związków zawodowych na inflację kosztową próbowano uzasadnić przez porównanie wzrostu plac ze wzrostem wydajności pracy. Wskazywano na istotne różnice w tempie wzrostu wydajności pracy w poszczególnych gałęziach przemysłu i równocześnie bardzo zbliżone tempo wzrostu plac nominalnych w tych gałęziach. Skoro w jednych gałęziach nastąpił wzrost płac pod wpływem wzrostu wydajności pracy, to inne grupy zawodowe będą domagać się sprawiedliwego udziału w ogólnych efektach wzrostu wydajności pracy i dążyć do wyrównania proporcji płac między różnymi gałęziami. Wynikiem tych społecznych żądań jest wzrost kosztów wytwarzania i cen.
Inflacja kosztowa może wynikać z przyczyn egzogenicznych, tzn. zewnętrznych w stosunku do warunków gospodarki krajowej lub być rezultatem wzrostu cen surowców na rynkach światowych. Na przyłaad około czterokrotny wzrost cen ropy naftowej wymuszony przez międzynarodowy kartel OPEC w latach 1973—ł 974 spowodował
(…)
… i zastąpieniem jego planem centralnym. Skutkiem ukrytej inflacji były: głęboka nierównowaga na rynku, upokarzające kolejki, kupowanie na zapas, spekulacja, nieuprzejma obsługa, przekupstwo, brak motywacji do pracy, brak ekonomicznego przymusu racjonalnego gospodarowania w przedsiębiorstwach, nadmierne zużycie materiałów, energii, paliwa, nielegalne zaopatrzenie itp. Utrwaliła się w rezultacie gospodarka…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)