G l e b a i j e j w ł a ś c i w o ś c i • gleba jest podstawowym składnikiem środowiska naturalnego człowieka, • stanowi biologicznie czynna powłokę, • żywi rośliny a za ich pośrednictwem ludzi i zwierzęta, • jednocześnie wchłania obumarłe części biomasy przetwarzając je w składniki pokarmowe dla roślin i substancje glebotwórcze, • jest to twór żywy, dynamiczny, podlegający stałym zmianom. Definicja wg Dobrzańskiego: Gleba – jest naturalnym tworem wierzchniej warstwy skorupy ziemskiej powstałym ze zwietrzeliny skalnej, w wyniku oddziaływania na tę zwietrzelinę zmiennych w czasie organizmów i czynników klimatycznych w określonych warunkach rzeźby terenu. Jest ona złożonym, ożywionym, dynamicznym tworem przyrody, w którym zachodzą ciągłe procesy rozkładu i syntezy związków mineralnych i organicznych oraz ich przemieszczanie. Gleba odznacza się swoistymi cechami morfologicznymi oraz właściwościami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi, stwarzając warunki dla życia roślin i zwierząt. Jest integralnym składnikiem wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych wodnych, wielofunkcyjnym, podlegającym stałej ewolucji. Funkcje ekologiczne gleby: • jest najważniejszym, warunkowo odnawialnym, bogactwem naturalnym, • jest reaktorem i medium przetwarzającym, łączącym wpływy innych bogactw naturalnych (promieniowanie słoneczne, atmosfera, wody powierzchniowe i podziemne, głębsze warstwy geologiczne i zasoby biologiczne); cykle biochemiczne gleby wytwarzają „środowisko życia” dla aktywności mikrobiologicznej oraz nisze ekologiczną dla naturalnej roślinności i roślin uprawnych, • jest jednym z najważniejszych mediów produkcji biomasy, w efekcie pierwotnym źródłem substancji pokarmowych biosferze, • jest głównym naturalnym magazynem ciepła, wody i innych substancji, • jest wydajnym „naturalnym filtrem” i układem detoksykacyjnym zabezpieczającym głębsze warstwy litosfery i wody podziemne przed różnymi zanieczyszczeniami występującymi na jej powierzchni, • jest wysokosprawnym medium buforującym, łagodzącym (w pewnym stopniu) skutki stresu ekologicznego wywołanego przez różne czynniki ekologiczne (susze, powodzie, mróz…) oraz działalność człowieka, • jest rezerwuarem genowym biosfery, ważnym elementem w zachowaniu bioróżnorodności (w glebie żyje około cztery razy więcej gatunków organizmów żywych niż na jej powierzchni).
(…)
… kompleksu sorpcyjnego**:
mikroflory
współuczestniczą
– poprzez rozkład martwych organizmów oraz innych substancji organicznych przyczyniają
się
do
włączenia
pierwiastków
biogennych
w ich globalny cykl oraz wzbogacają glebę w przetworzone nieswoiste substancje
próchnicze – związki humusowe;
–
są odpowiedzialne za zachodzenie w glebie sorpcji mikrobiologicznej.
**(w zjawiskach związanych z sorpcją…
…
koloidalna faza stała, zwana sorpcyjnym kompleksem glebowym.
•
W skład sorpcyjnego kompleksu glebowego wchodzą:
minerały ilaste, uwodnione tlenki Fe, Al i Mn, substancje organiczne,
Rysunek: budowa cząstki koloidalnej, budowa glinokrzemianów w tym kaolinit (strona 14 –
18).
•
Na pojemność sorpcyjną gleb w znaczący sposób wpływają jej właściwości fizykochemiczne:
a)
skład chemiczny i granulometryczny,
b…
… procesów
glebotwórczych, czynników antropogenicznych,
pierwiastki chemiczne występujące w glebie można podzielić na :
– składniki matrycy glebowej :
frakcja nieorganiczna matrycy składa się z najczęściej występujących na
pierwiastków: O, Si, Al, Fe, Na, Mg, K, Ca i H;
Ziemi
frakcja gruboziarnista – najważniejszy jej składnik to kwarc (SiO2);
frakcja drobnoziarnista – przeważają glinokrzemiany (kaolinit, montmorillonit, illit) oraz
uwodnione tlenki metali,
– pierwiastki potrzebne do wzrostu roślin :
głownie Ca, Mg, K i Na , które dostały się do gleby w wyniku wietrzenia skały macierzystej
Ilościowy stosunek sumy tych kationów do kationów wymiennych (wyrażony w %) określa
się mianem stopnia wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami. Wartość tego stosunku
jest najważniejszym wskaźnikiem zakwaszenia gleby.
– pierwiastki potencjalnie toksyczne :
należą do nich mikroelementy, znajdujące się
w zbyt dużym stężeniu, przez co stają się trujące dla roślin.
w
roztworze
glebowym
Organizmy żyjące w glebie
•
mikroorganizmy: wirusy, mikroflora glebowa (bakterie, promieniowce, glony, grzyby),
mikrofauna glebowa (promieniowce),
•
•
mezofauna: nicienie i inne drobne zwierzęta,
makroorganizmy: tworzące makroflorę rośliny wyższe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)