To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
GEOMORFOLGIA FLUWIALNA
II Doliny rzeczne
Szersze pole, poza koryto. Większe formy terenu.
Dno doliny Koryto tylko pewnym elementem pewnej formy. Dwa podstawowe elementy:
Dno doliny - koryto tutaj się znajduje, przepływ wody stały, okresowy lub też epizodyczne. Wezbrania - całe dno doliny znajduje się pod wodą. W przybliżeniu płaski element. Procesy fluwialne - kształtowane przede wszystkim przez procesy fluwialne, ale także eoliczne (wysokość i szerokość geograficzna - lód gruntowy). Woda płynąca jako główny czynnik geotwórczy.
Zbocza doliny - powierzchnie nachylone, woda tutaj Ne sięga, ewentualnie do podstawy. Istnienie odzwierciedla długotrwały proces wcinania się rzeki w powierzchnie po której płynie rzeka. Procesy stokowe: spełzanie, spłukiwanie, osuwiska lub też obrywy ( w przypadku pionowej ściany lub słabiej skonsolidowanej) Dolina poligenetyczna - forma rzeźby fluwialno - denudacyjnej.
Typy dolin rzecznych (podstawą klasyfikacji jest szerokość dna doliny i charakter zboczy)
Gardziel - szerokość dna = szerokość koryta. Dno jest niezwykle wąskie. Brak suchej przestrzeni. Skaliste, urwiste zbocza. Tempo erozji wgłębnej większe od tempa obniżania zboczy. Występuje na obszarach górskich, w miejscu bardzo odpornych skał (granit, kwarcyt, masywne wapienie). Szybkie dźwiganie obszaru. Warunki spłaszczenia zboczy mało efektywne kiedy twarde podłoże. Optymalne warunki dla tworzenia gardzieli. Nazwa zwyczajowa wąwóz - jest to niewłaściwy termin geomorfologiczny (wąwóz - lessowy, miękkie podłoże). Występują w Polsce np. w Tatrach (Wąwóz Kraków), Sudetach (gardziel Wilczki i gardziel Kamieńczyka).
Jar - dolina jarowa. Dno wąskie, zbocza strome, przeważnie skaliste o dużym nachyleniu (mniejsze jednak niż w przypadku gardzieli). Tempo erozji wgłębnej mniejsze, procesy stokowe (obniżanie zboczy) nie nadążają za pogłębianiem doliny w wyniku erozji wgłębnej. Ściany rozwarte nie pionowe. Koryto nie zajmuje całej szerokości dna. Np. wąwóz Myśliborski (Pogórze Kaczawskie).
Kanion - odmiana jaru. Rozcinanie obszarów z poziomo zlegających skał osadowych. Tworzone przez różne serie osadowe, o różnej odporności - daje to swój wyraz w wyglądzie zboczy, które są raz strome, urwiste a w innych miejscach mają mały kąt nachylenia (mogą występować schodki i spłaszczenia) np. Wielki Kanion Kolorado USA
Doliny wciosowe. Zbocza doliny w kształcie szeroko rozwartej litery V. Ewolucja doliny wciosowej, niewielkie rozszerzenie doliny ale zmniejszone nachylenie stoków. Wskaźnik równowagi między natężeniem erozji wgłębnej oraz procesów denudacyjnych na stokach ( obniżanie stoków = równanie, pogłębianie doliny = tempo spłaszczania) Np. Słowacki Raj.
(…)
… koryto, pobocza, a nawet zabudowania, spiętrzenia wody, stawy czy też pola. Zbocza pozostają strome. Doliny te tworzą się na dwa sposoby:
Nie tylko erozja wgłębna (to tylko do podstawy erozyjnej np. koryto rzeki głównej) Rzeka ma nadal możliwość niszczenia podłoża, eroduje dno doliny, boi i dno ulega poszerzaniu Np. wciosowa przekształca się w płaskodenną
Rzeka przestaje erodować, nie radzi sobie z materiałem (rumowiskiem). Zapełnienie doliny przez materiał. Gromadzenie materiału. Efekt akumulacji (zasypywania starszej doliny wciosowej) a nie erozji bocznej. Typowe w strefie suchej (Wadi, Ued), Pd wybrzeże Morza Martwego. Formy niebezpieczne gdyż nawet krótkotrwałe i epizodyczne powodzie mogą stać się przyczyną zaistnienia potrzeby ewakuacji, tutaj jednak droga ucieczki jest trudna (ściany pionowe…
… zalewowa (równina aluwialna)
Fragment zalewany w trakcie większych wezbrań. Powyżej równiny pojawiają się systemy spłaszczeń na różnych wysokościach ponad korytem.
TERASY RZECZNE (TARASY)
Fragmenty dawnych równin zalewowych. Obecnie na różnej wysokości ponad poziomem koryta. Wskaźnik iż rzeka ciągle wcina się w podłoże, pogłębia koryto.
Etapy powstawania Genialny Ideowy Model
A - wcięcie doliny w wyniku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)