Trzęsienia ziemi w Polsce w bardzo niewielkim stopniu mają charakter typowych trzęsień tektonicznych wywołanych naprężeniami w skorupie ziemskiej. Najczęściej są to trzęsienia zapadowe spowodowane przez: osiadanie stropu wyrobisk górniczych na obszarach kopalnianych (np. Górny Śląsk), zapadanie się stropów próżni krasowych (np. Sudety, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska), zapadliska w obrębie solnych formacji diapirowych (np. Pomorze), ruchy wielkich mas ziemnych na skutek procesów osuwiskowych (np. Karpaty). Położenie, budowa i ewolucja geologiczna Polski wskazuje, że nasz kraj leży zasadniczo poza obszarami sejsmicznymi kuli ziemskiej. Obszary takie nazywane są asejsmicznymi. O asejsmiczności Polski wnioskuje się w oparciu o budowę geologiczną Polski, w której dominują paleozoiczne i mezozoiczne skały osadowe, a których miąższość dochodzi niekiedy do 15 km. Skały te zalegają na sztywnym podłożu platformy wschodnioeuropejskiej i w miarę ustabilizowanym obecnie fundamencie krystalicznym objętym paleozoicznymi ruchami orogenicznymi. Ostatnie duże trzęsienia ziemi na obszarze naszego kraju wiązane są z okresem fałdowań alpejskich, a więc na przełomie ery mezozoicznej i kenozoicznej, tj. ok. 150-20 mln lat temu. Wówczas zostały zmienione tektoniczne głównie masywy górskie Sudetów i Gór Świetokrzyskich, w obrębie których powstały liczne uskoki, zręby i rowy tektoniczne. Liczne trzęsienia ziemi występowały również w okolicach Pienińskiego Pasa Skałkowego, który tworzy wyraźną granicę tektoniczną między Karpatami Wewnętrznymi a Karpatami Zewnętrznymi. Od czasu zakończenia orogenezy alpejskiej notowana jest w Polsce raczej "cisza" sejsmiczna. W czasach historycznych wzmożoną aktywność sesjmiczną na obszarze Polski odnotowano (za S.J.Gibowiczem), oprócz Sudetów (05.04.1443, 31.01.1883, 11.06.1895) i Karpat (31.08.1259, 22.08.1785, 27.02.1786, 03.12.1786, 25.04.1840, 21.10.1901, 23.03.1935, 17.03.1966, 28.06.1992, 29.06.1992, 01.03.1993), także na Niżu Polskim (Pomorze Zachodnie - 11.02.1909, 11.06.1928, środkowa Polska w okolicach Płocka, Kielc, Lublina - 02.03.1932, Bełchatów - 29.11.1980). W Krakowie w 1443 zawalił się strop kościoła pw. Św. Katarzyny, a w wielu kamienicach mieszkalnych zarysowały się ściany. W 1680 wiele kamienic w Warszawie uległo zniszczeniu. Znane są trzęsienia ziemi w Hrubieszowie w 1875 r. i pod Niemczą w 1895 r. Dość częste są nieznaczne trzęsienia ziemi w obrębie Karkonoszy. Najczęściej wstrząsy sejsmiczne występują jednak na Śląsku, a niektóre z nich mają wielkość dochodzącą do 4 stopni w skali Richtera. Zdecydowana większość tych wstrząsów jest jednak skutkiem działalności górniczej. O podobnej genezie zdarzają się również trzęsienia ziemi w Bełchatowie, np. w 1980 o wielkości 4,6 czy w 2001 roku.
(…)
… roku i wskazują na dwa główne obszary występowania trzęsień ziemi w Polsce, a mianowicie: Góry Kaczawskie, Przedgórze Sudeckie, Nizina Śląska, Wał Trzebnicki i Nizina Wielkopolska wzdłuż linii Jelenia Góra-Leszno oraz Kotlina Oświęcimska, Wyżyna Śląska i Wyżyna Krakowsko-Częstochowska wzdłuż linii Oświęcim-Herby. Ryc. 1. Rozmieszczenie trzęsień ziemi w Polsce wg IRIS Data Management Center Data - poczatkowa…
…, a także na obszarze Zatoki Gdańskiej. Podobny choć nieco odmienny rozkład prezentują dane (od 4 maja 1950 do 17 maja 1997) Prototype International Data Centre (ryc. 2), z których wynika, iż oprócz wymienionych wyżej obszarów odosobnione trzęsienia ziemi mogą występować także na Nizinie Wielkopolskiej, Kujawach i Pomorzu. Zwarca uwagę duża ilość tych zdarzeń w obrębie Zatoki Gdańskiej. Informacje uzyskane z Prototype…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)