CzęŚĆ I Rozdział I Geneza i rozwój pedagogiki społecznej Irena Lepalczyk Wprowadzenie. Geneza dyscyplin. W poszukiwaniu tożsamości. Pierwsze podręczniki i ich treść. Podstawowe zagadnienia i funkcje pedagogiki społecznej. Czołowi przedstawiciele. Dyscyplina poszukująca. Pedagogika społeczna wobec zagrożeń i wyzwań przyszłości. Wprowadzenie O genezie i rozwoju pedagogiki społecznej powstało wiele rozpraw. Dla osób bliżej zainteresowanych tym zagadnieniem w bardziej szczegółowym ujęciu, głównie monografiami krajowych ośrodków pedagogiki społecznej i informacjami o ich kierownikach, przedstawić można bogatą bibliografię. Pytanie o cel przedstawianej pracy zawiera się w następującej odpowiedzi. Pragnę ukazać genezę i rozwój pedagogiki społecznej, której twórcą była Helena Radlińska. Będę starała się przedstawić kontynuacje, rozbieżności, sprzeczności, modyfikacje, uzupełnienia jej koncepcji pedagogicznej. O wyborze źródeł decyduje czynnik formalny. Ich pochodzenie będzie ograniczało się do dorobku pracowników Katedr Pedagogiki Społecznej, bądź do autorów, którzy w pedagogice społecznej upatrują genezy swej twórczości. Pragnę bowiem uniknąć wyjaśnień czym np. praca na temat samotnych matek wykonana w Katedrze Pedagogiki Społecznej różni się od wykonanej w Katedrze Oświaty Dorosłych. Innym przykładem mogą być podobieństwa i różnice merytoryczne i metodologiczne problemu wykolejenia dzieci i młodzieży rozwiązywanego w konwencji pedagogiki społecznej i współczesnej kryminologii, biorącej za punkt wyjścia analizy środowisko społeczne badanego. Pominięte zostaną rozważania nad miejscem pedagogiki społecznej w naukach pedagogicznych i społecznych oraz rozważania nad przedmiotem i zakresem badań, właściwych dyscyplinie. Truizmem jest dzisiaj stwierdzenie, że pedagogika ogólna zainteresowana jest oddziaływaniem wychowawczym na wszystkie kategorie wieku, nie tylko na dzieci i młodzież. Przez pedagogikę ogólną zaakceptowany został również pogląd o wychowawczych procesach intencjonalnych i nieintencjonalnych instytucji, uwarunkowanych zmiennymi rzeczywistości społecznej, ekonomicznej i kulturalnej, w ujęciu mikrośrodowiskowym. W ostatnich latach także w ujęciu wpływów makro-środowiskowych i procesów w nich zachodzących (tendencje integracyjne Europy, nieustające wojny z nieuniknioną agresją, przemocą, nietolerancją, postępujące wyniszczenie środowiska naturalnego, z daleko idącymi konsekwencjami - głodem, chorobami). Przykładowo wymienione sprawy stają zarówno przed pedagogiką społeczną, ogólną, jak wszystkimi naukami społecznymi, których przedmiotem jest człowiek. Losy jednostki związane są coraz ściślej z losami ludzkości i całego świata. Uwrażliwienie na te problemy wymaga diagnoz i przesłanek dla ochrony jednostki i ludzkości. Nie można troski o nie pozostawić politykom. Jedność nauki, a szczególnie pedagogiki może wzbogacić wiedzę o rzeczywistości społecznej i o procesach umożliwiających człowiekowi życie twórcze. Przypomnijmy ostatnią, bo pochodzącą z przełomu lat 40. i 50. charakterystykę pedagogiki społecznej H. Radlińskiej: „Pedagogika społeczna jest nauką praktyczną, rozwijającą się na skrzyżowaniu nauk o człowieku, biologicznych i społecznych z etyką i kulturoznawstwem (teorią i historią kultury) dzięki własnemu punktowi widzenia. Można go najkrócej określić jako zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgu kultury na człowieka w różnych fazach jego życia, wpływem ludzi na zapewnienie
(…)
…. „Henryk Pestalozzi zapoczątkowuje idee oświaty ludu pojmowanej jako podniesienie moralne i ekonomiczne środowiska przez rozbudzenie sił w tym środowisku. Podobnymi notatkami opatrzone są i inne biogramy. „Działalność społeczno-wychowawcza Roberta Owena w środowisku robotniczym - buduje fundamenty pedagogiki społecznej... Mikołaj RS. Grundtvig, twórca uniwersytetów ludowych, opiera postęp ludu…
… było uwrażliwienie czytelnika, nauczyciela, działacza oświatowego, pracownika socjalnego na aktualne problemy otaczającej rzeczywistości społecznej i wymagania, Jakie stawia to wychowaniu. We Wprowadzeniu do pedagogiki społecznej zwracał uwagę na zagadnienia dalszego kształcenia oraz organizowanie i planowanie środowiska wychowawczego jako podstawowego kierunku praktyki i działania w przyszłości. Przedstawił…
… zburzeniu ustroju burżuazyjnego".
Elementy pedagogiki społecznej w doktrynie katolickiej, działaczy i myślicieli katolickich XIX w. przedstawił w ujęciu: W.F. von Kattelera; biskupa Moguncji, twórcy ruchu umysłowego pod nazwą katolicyzm społeczny, papieża Leona XIII i jego encykliki Rerum novarum, księdza Adolfa Kolpinga, inicjatora pierwszych w Europie masowych związków młodzieży pracującej, księdza Jana…
… badań naukowych (np. A. Zawadzka, E.T. Woźniakowa) to zagadnienia związków młodzieży i subteoria o stowarzyszeniach społecznych napotykała bądź na ostrą krytykę, bądź była przemilczana.
Gdy mówimy o tym, co nowego w porównaniu z R. Wroczyńskim wprowadził A. Kamiński do swojego podręcznika należy zwrócić uwagę, iż w wydaniu drugim jego podręcznika znalazł się rozdział zatytułowany „Pracownicy socjalni, pracownicy kulturalni". Obu kategoriom zawodowym wiele uwagi poświęciła H. Radlińska. A. Kamiński był autorem wielu rozpraw i artykułów na ich temat. Do zanotowania jest pozycja książkowa Pedagogika społeczna dla potrzeb pracowników socjalnych. Podjęcie "go przez Kamińskiego tematu pracy socjalnej upoważnia do potwierdzenia przyjętej przez niego roli odkrywcy „białych plam". Zagadnieniami zdrowia zajął…
… jest pojęcie, którym często posługujemy się we współczesnej literaturze pedagogicznej: „Wychowanie równoległe" lub „paralelne". „Mianem tym określamy szeroki strumień wpływów wychowawczych oddziałujących na młodą generację poza szkołą". Tak zaczyna rozdział o wychowaniu równoległym R. Wroczyński.
„Pojęciem «wychowanie równoległe» - pisze dalej - określamy szerszy krąg oddziaływań niż oddziaływania…
…. Warto podkreślić, iż opierając się o polskie doświadczenia Zofia Daszyńska-Golińska przedstawia artykuł pod znamiennym tytułem Walka z alkoholizmem w służbie oświaty i etyki.
Helena Radlińska po drugiej wojnie światowej w czasie swego pobytu w Łodzi, przygotowała nie tylko prace, które byty odpowiedzią na zapotrzebowanie społeczne, np. badania nad sieroctwem, potrzebami socjalnymi robotników…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)