Rozdział 1
Pojęcie i struktura rynku kapitałowego
Niewątpliwie jedną z najistotniejszych składowych systemu gospodarczego każdego demokratycznego państwa jest rynek finansowy. To właśnie na nim odbywa się ustawiczny ruch pieniądza, wynikający z realizacji szeregu transakcji oraz występowania wielu wzajemnych powiązań pomiędzy podstawowymi podmiotami każdej gospodarki (gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami, jednostkami administracji centralnej i lokalnej oraz podmiotami zagranicznymi). Bardzo istotny segment rynku finansowego stanowi rynek kapitałowy, którego z kolei nieodłączną częścią jest giełda papierów wartościowych. To właśnie funkcjonowanie tej ostatniej stanowić będzie główny przedmiot rozważań, zawartych w niniejszym rozdziale. Poczynając od ogólnej klasyfikacji rynku finansowego, poprzez charakterystykę jego segmentów, autorka podejmie następnie próbę określenia miejsca i funkcji giełdy papierów wartościowych w ramach systemu gospodarczego. Szczególny nacisk zostanie położony na prezentację organizacji polskiego rynku giełdowego, a także deskrypcję jego uczestników. 1.1. Rynek kapitałowy jako element rynku finansowego
Współczesna gospodarka rynkowa to system połączonych rynków, których wspólną cechą jest występowanie popytu, podaży i ceny. Jednak już samo pojęcie rynku może być rozpatrywane wieloaspektowo, tzn. w kategoriach:
historycznej (technicznej): miejsce, gdzie uczestnicy handlu spotykają się osobiście, dokonując transakcji wymiennych,
przestrzennej: obszar o zbliżonych warunkach dokonywania transakcji kupna - sprzedaży,
podmiotowej: ogół stosunków wymiennych między wyodrębnioną grupą podmiotów, występujących w roli nabywców (zgłaszających popyt) i sprzedawców (reprezentujących podaż), przedmiotowej: ogół stosunków, związanych z danym przedmiotem wymiany.
Na podstawie ostatniego z wymienionych ujęć, można wyróżnić przede wszystkim:
rynek produktów,
rynek usług,
rynek pracy,
rynek kapitałów pieniężnych (utożsamiany często z rynkiem finansowym).
Należy podkreślić, iż w literaturze przedmiotu kategoria rynku finansowego określane jest często na różne sposoby. Wynika to z niejednolitego definiowania pojęcia kapitału. Zasadniczo w rozważaniach ekonomistów różnych szkół pojawia się wyróżnienie kapitału rzeczowego (fizycznego) i kapitału pieniężnego. Rozróżnienie to (będące podstawą do wydzielania rynku kapitałów rzeczowych od rynku kapitałów pieniężnych) wynika z przyjęcia funkcyjnego charakteru pojęcia kapitału, rozpatrywanego z punktu widzenia wzajemnego oddziaływania na siebie dwóch rodzajów strumieni: wartościowych i materialno-rzeczowych.
(…)
… publiczny, a przede wszystkim giełdy, na których operacje walorami mają charakter masowy. W przypadku Polski instytucją, na której może odbywać się handel papierami wartościowymi jest obecnie Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie.
1.3. Rynki sformalizowane - Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Składowe systemu gospodarczego mogą mieć charakter nieformalny (gdzie tryb obrotów…
… decyzji gospodarczych.
W realiach polskiej gospodarki znaczącą rolę w procesie planowania i realizacji polityki ekonomicznej państwa odgrywają procesy zachodzące w ramach jednej z głównych instytucji polskiego rynku kapitałowego - Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Niestety, z racji zaliczania polskiego rynku kapitałowego do tzw. rynków rozwijających się (emerging markets), charakteryzujących się m.in. niską kapitalizacją papierów wartościowych, małą ilością spółek giełdowych i niską płynnością, odgrywa ona nadal zbyt skromną rolę w polskiej gospodarce. 1.3.2. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Tradycja polskiej giełdy sięga 12 maja 1817 roku, kiedy to w Pałacu Saskim utworzono giełdę, a przedmiotem jej obrotu były weksle, listy zastawne i obligacje. Natomiast obecnie funkcjonująca Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) zainaugurowała swoją działalność 16 kwietnia 1991 roku, po 52-letniej przerwie, spowodowanej wprowadzeniem w Polsce zaraz po Drugiej Wojnie Światowej gospodarki określanej mianem nakazowo-rozdzielczej. Dopiero transformacja gospodarcza, rozpoczęta w roku 1989, przywracająca gospodarce jej pieniężny charakter, umożliwiła powstanie nowoczesnej - na wzór…
…, Zagrożenia..., op .cit., ss. 46 - 48
K. Nowak, Rynek..., op. cit., s.93 Ibidem, s. 18
Ustawa z dnia 15 września 2000 roku Kodeks spółek handlowych, Dz.U.nr 94, poz. 1037, z póź. zm.
Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., uchwała Nr 17/777/2000 Rady Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. z dnia 5 kwietnia 2000 r., z póź. zm.
M. Proniewski, A. M. Niedźwiecki, Rynek..., op. cit., s…
… bankowych (skryptów dłużnych).
Wśród wyżej wymienionych, dominującą rolę na rynku kapitałowym odgrywa rynek papierów wartościowych, który będzie przedmiotem rozważań w dalszej części niniejszej pracy. Jednakże już w tym miejscu należy stwierdzić, iż papiery wartościowe kapitałowe w wymiarze ekonomicznym mają charakter dokumentów, stwierdzających prawo współwłasności firmy bądź udzielenia pożyczki…
… rynku kapitałowego jest rynek skryptów dłużnych. Omawiana forma instrumentu stosowana jest na rynku kapitałowym głównie do dokumentowania międzybankowych pożyczek długoterminowych, obejmujących z reguły większe środki finansowe. Ta postać pożyczek występuje również pomiędzy bankami a innymi większymi podmiotami gospodarczymi w związku z gromadzeniem przez banki kapitału na finansowanie dużych programów…
… do rzetelnych informacji na rynku papierów wartościowych, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie tego rynku oraz ochrona inwestorów,
wydawanie zezwoleń m.in. na wprowadzanie walorów do obrotu publicznego, prowadzenie działalności maklerskiej,
nadzorowanie sposobu prowadzonej dystrybucji papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu etc.
Natomiast inny organ giełdowy stanowi…
… zawierane są na podstawie przyjmowanych na bieżąco zleceń, zawsze po kursie równym limitowi najlepszego zlecenia oczekującego w arkuszu. Kursy mogą zmieniać się w ramach obowiązujących widełek. W systemie tym notowane są akcje najbardziej płynnych spółek, wszystkie obligacje, certyfikaty inwestycyjne, kontrakty terminowe i warranty, a także prawa poboru i prawa do akcji, które są notowane…
…, obligacji municypalnych, o zmiennym portfelu inwestycyjnym, globalne, mieszane, skarbowych instrumentów finansowych, hipotecznych papierów wartościowych, indeksowe, rynku pieniężnego, rynków wschodzących, venture capital itd.
Fundusz otwarty jest prawną formą zbiorowego lokowania zasobów kapitałowych w papiery wartościowe. Jego majątek, powstały z połączenia środków finansowych wniesionych głównie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)