FUNKCJE PG W RÓŻNYCH SYSTEMACH EKONOMICZNYCH (1)
W gospodarce wyróżniamy:
1/ tzw. procesy realne , obejmujące produkcję, transport, magazynowanie, obrót towarami
2/ procesy regulacyjne : zbieranie i przetwarzanie inf., przygotowanie i podejmowanie decyzji, kontrola ich wykonania itp.
- W przeds. przem., handlowych, w gosp. rolnych i w gosp. domowych występują czynności zaliczane i do (1), i do (2).
- W bankach, z-dach ubezp., org. zrzeszających przeds., w organach rządowych i samorządowych wkraczających w sferę gospodarki dominują (2).
→ Aby złożona z tak różnorodnych elementów gospodarka sprawnie funkcjonowała jako całość, musi w niej obowiązywać pewien porządek. wyznaczony przez system ekon o miczny . Jest to zbiór norm prawnych i ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gosp. System ekonom. określa:
1/ kto i jak decyduje o tym, co wytwarzać i w jakich ilościach
2/ jak wytwarzanie uzupełniających się produktów ma być bilansowane i koordynowane pod kątem zaspokojenia potrzeb społ.
3/ jak ma być dokonywany podział globalnego produktu społ. między członków społ-wa.
Podstawę rozw. systemowych tworzy ustrój społ-gosp. → Sprawą najważniejszą dla stosunków społ.-ekonom. jest własność środków produkcji . W oparciu o kryterium własności śr. prod. wyróżnia się:
1/ ustroje indywidualistyczne (kapitalistyczne), w których dominuje własność jednostkowa śr. prod. i trwałych dóbr konsumpcyjnych, a podmiotem własności i decyzji (co, jak, ile wytwarzać) są osoby fiz., rodziny, zrzeszenia osób.
2/ ustroje kolektywistyczne , w których dominuje własność państwa i innych org. publicznoprawnych.
FUNKCJE PG W RÓŻNYCH SYSTEMACH EKONOMICZNYCH (2)
→ Kryterium dodatkowym dla określenia systemu gosp. jest sposób regulacji procesu gosp. i mech a nizmy stosowane w czynnościach regulacyjnych. Z tego p-ktu widzenia wyróżniamy 2 typy:
1/ systemy (ustroje) konkurencyjne (kompetytywne), zwane też systemami gospodarki rynkowej ; działania podmiotów swobodnie podejmujących decyzje regulują mechanizmy rynkowe: gra sił cen, podaży i popytu („niewidzialna ręka rynku”); wprowadzane przez władze publiczne ograniczenia swobody decyzji dotyczą tylko fragmentów procesu gosp.
2/ systemy gospodarki regulowanej administracyjnie (systemy gosp. planowej) - kierunki i rozmiary prod. ustalają organy władzy na drodze adm.
→ Łącząc ze sobą w/w 2 kryteria wyróżnia się 4 modele systemów ekonom.
1/ indywidualistyczno-kompetytywny (kapitalizm rynkowy);
2/ indywidualistyczno-planowy (gosp. kapitalist. regulowana przez centralne planowanie państwa);
3/ kolektywistyczno-planowy (kolektywist. gospodarka zarządzana centralnie (realny socjalizm);
(…)
… gwarancji stabilności pieniądza - to jedno z ograniczeń PG.
- Emisja pieniądza i regulacja jego podaży - to tradycyjny atrybut suwerenności państwa. Państwa, które przystąpiły do unii walutowej scedowały ten atrybut na rzecz Europejskiego Banku Centralnego.
- Polityka pieniężna (monetarna) jest, obok polityki budżetowej, jednym z 2 głównych filarów polityki makroekonom.
- PG w krajach „kapitalizmu…
… przesądzają o efektywności gosp. nar. Systemy mogą być „przeregulowane” przez organy władzy i adm., tj. zawężają zakres wolności gosp., wpływają ujemnie na inicjatywę, gospodarność i odpowiedz. podmiotów gospodarujących, obniżają wydajność gosp. nar.
→ Każdy system ekonom. ściśle wiąże się z systemem politycznym.
FUNKCJE PG W RÓŻNYCH SYSTEMACH EKONOMICZNYCH (4)
Kapitalistyczna gospodarka mieszana
- Decyzje…
…, japońskim, francuskim, włoskim. Szczególny typ PG mają kraje o modelu SGR (Niemcy, Austria).
FUNKCJE PG W RÓŻNYCH SYSTEMACH EKONOMICZNYCH (5)
Kierunki oddziaływań PG w kapitalist. gospodarce mieszanej:
1/ PG zajmuje się dopływem środków potrzebnych do wykonywania przez państwo funkcji wewn. i zewn. (adm., wymiar spraw., bezp., wojsko, infrastruktura, oświata, nauka, ochrona zdrowia, pomoc społ. itp…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)