POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU Przełom 1989 r.: konieczność przejścia od scentralizowanej gosp. planistycznej do gosp. rynkowej;
Społ. akceptacja tego celu; spór wokół dróg jego osiągnięcia, modeli kapitalizmu, priorytetów i tempa przemian;
Specyfika polskiej drogi: „stabilizacja przed prywatyzacją”
→ błyskawiczne przejście do gosp. rynkowej
→ jednoczesne zastosowanie wielu środków dla odblokowania rynkowych mechanizmów: • dla umożliwienia funkcjonowania prawa podaży i popytu nastąpiło: „uwolnienie” cen, demonopolizacja państw. handlu zagr., otwarcie granic dla importu, ograniczenie wydatków państwa - zwł. subwencji i inwestycji;
• w celu zmniejszenia popytu na dobra inw. i konsumpc. i dla opanowania hiperinflacji: ograniczono dynamikę płac, podwyższono stopę proc., zredukowano zakres kredytów preferencyjnych;
• w ramach reformy pieniężnej nastąpiła: dewaluacja złotego, wprowadzenie jego wewn. wymienialności, ustabilizowanie kursu walutowego oraz reforma systemu bankowego i zagwarantowanie Bankowi Centralnemu (NBP) politycznej niezależności.
W/w przedsięwzięcia = „plan Balcerowicza”; cel: osiągnięcie równowagi rynkowej i opanowanie inflacji; priorytet uzyskuje stabilizacja gosp.
Argumenty na rzecz takiego priorytetu: prywatyzację można rozpocząć tylko w warunkach rynkowej stabilności, gdyż:
chaos rynkowy nie sprzyja dopływowi kapitału; zwiększając ryzyko inw. - skutecznie odstręcza potencjalnych inwestorów;
wymienialność złotówki stwarza szansę przyciągnięcia zagr. inwestorów.
Mimo to plan Balcerowicza budził wielkie emocje i kontrowersje. Miał gorących zwolenników i nieprzejednanych przeciwników.
Makroekonomiczna charakterystyka transformującej się gospodarki
BEZROBOCIE = nowa „kwestia społeczna”
Przeszło 3 mln bezrobotnych = obciążenie finansowe gosp., zagrożenie dla pokoju społ. i dla demokracji; dramaty indyw. i konflikty rodzinne;
pojawiło się nagle, społ-wo jest nieprzygotowane do radzenia sobie z nim
nie jest wyłącznie skutkiem przemian; przed 1989: „bezrobocie ukryte”; niemniej sposoby i tempo transformacji pogłębiły jego neg. skutki.
HANDEL ZAGRANICZNY
1989-1992: dodatni bilans handlowy; 1993: ujemne saldo = 2 mlr $;
Liberalizacja handlu zagr. → gwałtownie krytykowana; otwarcie granic dla importu = czynnik równowagi rynkowej, ale nasycenie polskiego rynku tanimi towarami zagraża produkcji krajowej (nie jest ona przygotowana do konkurencji);
Rynki zagr. są zaś mniej dostępne dla polskich towarów:
→ po rozwiązaniu RWPG nastąpiło załamanie się rynków wschodnich;
→ państwa zachodnie (UE) przeżywają recesję i niechętnie rozluźniają protekcjonist. bariery, np. dla towarów ze stali, rolnych, tekstylnych;
(…)
…)- przestępstwa gosp. i podatkowe: zagarnięcie mienia, korupcja, wyłudzenia, oszustwa finans., np. pranie brudnych pieniędzy, przemyt alkoholu, papierosów, urz. elektronicznych, celowe doprowadzanie przeds. do upadku
Przyczyny: chęć szybkiego wzbogacenia się, przerost biurokracji, nadmierny fiskalizm, deformacje prywatyzacji, niestabilne i niejasne prawo + niska kultura prawna i moralność podatkowa
Zasięg - wg…
…
→ o oprocentowaniu stałym: 2- lub 5-letnie; wart. nominalna 1000 zł
→ o oprocentowaniu zmiennym: 1- lub 3-letnie (wart. = 100 zł) oraz 10-letnie (wart. = 1000zł);
Funkcje: → instrument lokacyjny i pożyczkowy;
→ podst. pozabankowe źródło finansowania deficytu budżetowego i inw. podmiotów gosp.
Czek - pisemne polecenie zapłaty okazicielowi lub wymienionej w nim osobie pewnej sumy pieniężnej będącej w dyspozycji wystawcy, skierowane do trasata, którym wg prawa polskiego jest bank.
Weksel
trasowany: polecenie zapłaty pewnej sumy na rzecz określonej osoby skierowane przez wystawcę weksla do innej osoby (trasata), która staje się zobowiązana, gdy zaakceptuje weksel;
własny: wystawca sam zobowiązuje się do spłaty zobowiązań wierzycielowi (tu nie ma trasata)
GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH - to zorg. rynek kapitałowy…
… Policji; w UOP - Zarząd Ochrony Ekonom. Interesów Państwa
1998: dostosowano przepisy prawa karnego do nowej sytuacji, np. wprowadzono przestępstwo „prania brudnych pieniędzy”, zaostrzono przepisy dot. zwalczania przestępczości zorg.
W ramach działalności antykorupcyjnej organiczono prawo do prowadzenia działaln. gosp. przez osoby sprawujące funkcje publiczne.
ZADŁUŻENIE ZAGRANICZNE POLSKI - pochodzi głównie z lat 70.
Wierzycielami są państwa i banki prywatne
Klub Paryski i Klub Londyński = działają na rzecz restrukturyzacji zobowiązań
Klub Paryski reprezentuje interesy wierzycieli (banków i instytucji rządowych), które udzieliły kresytów gwarantowanych umowami międzypaństw.
Działania Klubu polegają na restrukturyzacji zobowiązań, których spłata stała się niemożliwa w związku z obciążeniem gosp…
… między formą podatku a rezultatem;
efektywności adm. (ściągalności); egzekwowanie każdego podatku kosztuje; należy preferować te podatki, których pobór najmniej kosztuje;
przejrzystości obciążenia podatkowego: i dla podatnika, i dla państwa
→ Propozycje zmian systemu podatkowego: zastąpienie progresywnego podatku dochodowego podatkiem liniowym (o jednolitej stawce)
Wysokie podatki zniechęcają…
… potrzeba określonego kapitału; cecha charakterystyczna: ograniczenie odpowiedz. właścicieli za jej zobowiązania do wysokości zainwestowanych środków; Spółka akcyjna (K) = właściwa spółka kapitałowa; jej kapitał jest podzielony na akcje; jej powstanie zależy od zgromadzenia odpowiedniego kapitału założycielskiego (wkłady założycieli). Założyciele i subskrybenci (nabywcy akcji) otrzymują akcje świadczące…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)