To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
1. Pojęcie funkcji państwa
Problemy z definicją
Dosyć trudno jest określić dokładnie i jednoznacznie na czym polega funkcja państwa, jaka jest jej definicja i jak prawidłowo dokonać jej podziału. Samo zagadnienie jest przedmiotem badań wielu dziedzin nauki - oprócz politologii są to np. prawo, socjologia czy ekonomia.
Już na wstępie badań występuje kilka poważnych problemów, m.in. wieloznaczność terminów „państwo” czy też „funkcja”, określenie realiów ustrojowych, ekonomicznych i społecznych warunków panujących w danym państwie. Stąd też wynikają różne punkty widzenia tego zagadnienia opisane w literaturze fachowej.
Często funkcje państwa są utożsamiane z celami, które państwo winno realizować służąc ogółowi jego mieszkańców. Jednak funkcje nie zawsze pokrywają się z celami. Mieczysław Maneli wyróżnił kilkanaście celów, które państwo winno realizować. Były to np. - dobro ogółu - zapewnienie bezpieczeństwa
- ochrona interesów narodu - realizowanie zasad moralności
- wcielanie w życie wymogów religii - harmonizacja interesów
Jednak funkcje państwa nie ograniczają się tylko do realizacji ww. celów a niekiedy są zupełnie inne.
Różne koncepcje w literaturze przedmiotu
Pierwsze rozważania dotyczące funkcji państwa znajdujemy już w pismach Arystotelesa, co jest zupełnie oczywiste, bo już od początku istnienia państwa wyniknął problem określenia obszarów jego działalności i zadań przed nim stojących. Według Arystotelesa głównymi funkcjami państwa były: - ochrona przed najazdami z zewnątrz
- stosowanie przymusu wobec wew. naruszycieli porządku
- organizacja różnych przedsięwzięć gospodarczych a także m.in. działań na rzecz ochrony zdrowia czy szkolnictwa
Adam Łopatka określił definicję funkcji państwa jako „całokształt jego działalności w określonej sferze życia społeczeństwa”. Ujmując funkcję w ten sposób sprowadzamy się do wyodrębnienia tych sfer, kierunków działań państwa. W zależności od tego, ile takich stref wyodrębnimy będziemy mieli do czynienia z różną liczbą funkcji.
Teoretyk państwa Stanisław Zawadzki zaproponował 3 podstawowe kryteria dla wyodrębnienia funkcji państwa:
zakres aktywności państwa w danej sferze życia społecznego mierzony np. wysokością podatków, rozmiarami i liczebnością aparatu publicznego czy rozmiarem i intensywnością aktywności prawodawczej
znaczenie działalności państwa w danej dziedzinie życia z punktu widzenia zaspokojenia potrzeb ogólnospołecznych, ale też interesów grup społecznych dominujących w państwie
specyficzne cechy działań państwa w danej sferze życia społecznego, które rozróżniają tą działalność od aktywności państwa w innych sferach
(…)
… sytuacji mogą być:
- stymulowany rozwój przemysłu prowadzi do katastrofy ekologicznej (przykład Stanów Zjednoczonych, które do tej pory nie ratyfikowały protokołu z Kioto w sprawie redukcji wydzielanych gazów cieplarnianych czy też Związku Radzieckiego i katastrofy ekologicznej w Czarnobylu w 1986 roku a także degradacja ogromnych terenów w okolicach Czelabińska, Jekaterynburga)
- wyścig zbrojeń prowadzi do zagrożenia katastrofą nuklearną (przykład wyścigu zbrojeń USA-ZSRR i problemu pozostałości arsenałów nuklearnych na terenie dzisiejszej Rosji. Przerdzewiałe konstrukcje, zniszczone reaktory grożą katastrofą. Pojawia się także problem składowania odpadów nuklearnych, które najczęściej umieszcza się na dnie mórz czy też sprzedaje sąsiadom. W ostatnim czasie pojawił się problem Korei Płn., która za wszelką…
… ogranicza się tę funkcję do utrzymywania porządku publicznego czy bezpieczeństwa wewnętrznego
- organami odpowiedzialnymi za realizację tej funkcji są organy administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości a także organy przymusu bezpośredniego (policja, wojsko)
b) funkcja ZEWNĘTRZNA
- obejmuje ogół działań organów państwa skierowanych na osiągnięcie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa oraz obronę…
… ich w odpowiednie kompetencje a także w możliwość użycia środków przymusu bezpośredniego
- państwo musi też ochraniać mienie i własność swoich obywateli przed jakimikolwiek próbami ich naruszenia. Dla realizacji tego celu stosuje się akty prawne, administracyjne a także działania odpowiednich organów państwa
- podobnie jest z ochroną życia i nietykalności cielesnej obywateli
e) Funkcja kulturalno-wychowawcza…
… w nieskończoność biorąc pod uwagę coraz to nowe dziedziny działalności państwa.
3. Realizacja celów i funkcji państwa
Kto realizuje?
Państwo realizuje funkcje głównie poprzez swoje organa (ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze) a także przez różnego rodzaju agendy, instytucje nie mieszczące się w trójpodziale władz. Są to na przykład: Rzecznik Praw Obywatelskich, Komisja Trójstronna, policja, Straż Graniczna…
… je do tego czy ich działanie jest sprawne i skuteczne.
O działaniach dysfunkcjonalnych mówi prakseologia (nauka o sprawnym działaniu) Tadeusza Kotarbińskiego
4. Bibliografia Winczorek P., Wstęp do nauki o państwie, Warszawa 1995
Zieliński E., Nauka o państwie i polityce, Warszawa
Maneli M., O funkcjach państwa, Warszawa 1963
Kuciński J., Podstawy wiedzy o państwie, Warszawa 2003
Korybski A. Funkcje państwa [w: B.Szmulik…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)