I. FUNKCJE AUTORYETU Analizując wpływ stosunku autorytetu na rozwój i wychowanie zauważa się, że stanowi ono podstawę trzech najważniejszych mechanizmów rozwoju : modelowania, identyfikacji i imitacji. W wymienionych procesach, autorytet pełni funkcję idealnego modela, czynnika integrującego osobowość wychowanka lub też wymagającego naśladownictwa wzorca. a) Modelowanie Istotą modelowania jest przekazywanie cech z jednej osoby (lub grupy osób), czyli z tzw. modela na inną osobę (lub grupę osób) poprzez odczytywanie sensu i znaczenia prezentowanych przez model zachowań. W procesie tym wychowanek obserwuje czynności modela, a po ich zrozumieniu odnosi je do własnych możliwości rozwojowych, do swojej osobowości. Stąd modelowanie czynności, chociaż posiadają ten sam charakter i zmierzają do tego samego celu, co czynności modela - nie są nigdy wiernie naśladowane. Autorytet stwarza warunki pozwalające wykraczać wychowankowi poza samo tylko zewnętrzne upodabnianie się do niego, pełni funkcję modela w wychowaniu.
Dokonuje się to poprzez :
a) rezygnację z przywileju decydowania o sprawach wychowanków i z kierowania ich życiem jedynie według własnych koncepcji.
b) uświadomienie wychowankom znaczenie określonych zachowań, obowiązujących norm, oraz ukazanie ich przyczyny i skutków w taki sposób, że młodzi dochodzą do ich zrozumienia.
c) traktowanie wychowanka jako osobę godną szacunku i zaufania. Wychowankowie muszą uświadomić sobie specyfikę własnej osobowości i zjednoczyć różnorodne, tkwiące w nich siły, potrzeby i dążenia ludzkie. ROLA AUTORYTETU - MODELA 1. Kształtowanie poczucia tożsamości Polega ono na uświadamianiu sobie, że jest się kimś odrębnym od otoczenia, ta samą osobą mimo upływu czasu, że jest się spójną i jednolitą całością, kimś określonym, umiejscowionym w przestrzeni, czasie i społeczeństwie. Jest to trudny proces. Temu właśnie sprzyjają autorytety-modele, które ucząc wychowanków dokonywania samodzielnych wyborów dają im możliwość zdobywania własne tożsamości, oraz rozwijania i pogłębiania jej zgodnie z ich możliwościami rozwojowymi. 2. Autorytety - modele pozwalają wychowankom na dokonanie syntezy zebranych przez nich w przeszłości i teraźniejszości doświadczeń, oraz na taką integrację wcześniejszych identyfikacji z nowymi elementami, która prowadzi do powstania nowej, dojrzałej tożsamości. To ponowne określenie siebie i odkrycie nowej własnej identyczności pozwala wychowankom : czynnie uczestniczyć w ich procesie rozwojowym, brać udział w tworzeniu życia, realizować własne inicjatywy i odpowiedzialnie wykonywać ciążące na nich zadania. 3. Autorytety - modele pozwalają młodzieży konfrontować jej postawy z postawami innych ludzi, bez wystawiania dorastających na wpływy, które poradziłyby do pomniejszania ich samodzielności.
(…)
… wychodzi naprzeciw współczesnej wizji człowieka, w której podkreśla się przede wszystkim takie jego elementy jak : świadomość siebie, relacje interpersonalne i stałe urzeczywistnienie siebie.
Autorytety - modele najlepiej odpowiadają na potrzeby młodzieży, która nie chce jedynie naśladować zachowań innych. Jest to czas, w którym młodzi pragną być kimś „jedynym” i „niepowtarzalnym”. Biorąc to pod uwagę…
… zaspakajanych przez nią potrzeb, szczególnie potrzeby bezpieczeństwa. Entuzjastyczny podziw, fascynację i uwielbienie wywołują autorytety wzorów osobowych, a wśród nich w okresie dorastania zwłaszcza : gwiazdy filmowe, bohaterowie sportowi, literaccy i inni idole. B. Proces przejmowania zachowań i postaw wzorów osobowych potęguje się, pobudza i ożywia, gdy prezentujące autorytet osoby wychowankowie darzą…
… również autorytety demokratyczne. Życzliwość i zrozumienie z jakim traktują one wychowanków sprawiają, że identyfikują się oni z postawami życzliwości i altruizmu osób znaczących. Od autorytetów o charakterze demokratycznym wychowankowie przyjmują postawy poszanowania godności ludzkiej, tolerancji, sprawiedliwości i odpowiedzialności oraz szacunku dla ludzi o innych poglądach. SKUTKI IDENTYFIKACJI
Skutki identyfikacji wychowanków z autorytetami mogą być :
A) pozytywne
B) negatywne
Ad. A O identyfikacji pozytywnej, personalnej, mówimy wtedy, gdy integruje ona osobowość wychowanków. Integracja taka następuje, gdy osoby znaczące posiadają pozytywny zestaw cech, oraz stanowią dla identyfikującego się z nimi wychowanka przedmiot miłości, fascynacji i uwielbienia. Warunki te spełniają najlepiej autorytety wzorów…
… wywołuje ona entuzjastyczny podziw i uwielbienie wykluczające jakąkolwiek samodzielną i krytyczną ocenę prezentowanych przez idoli wartości. To prowadzące do pewnego rodzaju poddaństwa zafascynowanie powoduje, że dorastający identyfikują się niejednokrotnie z osobami o cechach negatywnych, jeżeli są one atrakcyjne i preferowane przez otoczenie o środki masowego przekazu.
B. Niebezpieczne jest zwłaszcza…
… dotychczasowej historii. Wynika ona z logicznej antynomii pomiędzy pojęciem wolności i autorytetu. Antynomia taka powstaje wtedy, gdy wolność rozumie się jako opartą na przyjemności i wykluczającą jakiekolwiek ograniczenia spontaniczności człowieka. Fakty, z których wynika krytyka autorytetu wychowawczego, wiążą się zaś ze sposobami jego sprawowania, gdyż nadużycia w tym względzie powodują zawsze szkodliwe…
…, w których osoby znaczące stanowa dla wychowanków gotowe wzorce zachowań, nie wyzwalają tkwiących w wychowanku - indywidualnych możliwości rozwojowych. Z tej przyczyny spełniają one ważne rolę w rozwoju osobowości wychowanków, jedynie w pierwszych latach życia.
4. Okres młodości, w którym młodzież powinna stawać się podmiotem procesu wychowania i powoli przekształcać go w samowychowanie - wymaga uruchomienia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)