Friedric h Nietzsche 1884 - 1900 Dzieła: „ Narodziny tragedii” „ Niewczesne rozważania” „ Ludzkie i arcyludzkie” „ Jutrzenka” „ Wiedza radosna” „ Tako rzecze Zaratustra” „ Poza dobrem i złem” „ Z genealogii moralności” „ Zmierzch bożyszcz - jak się filozofuje młotem” „ Ecce Homo” We współczesnej mu rzeczywistości społeczno-kulturowej Nietzsche krytykował kult państwa oraz tzw. filisterstwo . W krytyce państwa jako najwyższego celu ludzkości i najwyższego autorytetu widział nieudaną próbę przezwyciężenia głębokiej dezintegracji, jak była skutkiem uświęconych przez religię, tradycję i moralność dotychczasowych norm, zasad, systemów wartości. Państwo Jego zdaniem państwo nie jest w stanie nadać sensu ludzkiemu życiu. Wszystkich próbuje poddać tym samym zasadom, co zabija wolność i twórczość, rozmaitość i bogactwo codziennego życia. Filisterstwo Filisterstwo polega na rezygnacji z kreatywności, na ograniczeniu się wyłącznie do konsumpcji, na realizacji gotowych wzorów, mód, zwyczajów. Hasłem jego jest: „Nie wolno szukać!” - należy zatem rezygnować z pytania o sens i realizować się wyłącznie w ramach gotowych form. Kultura Kultura to jedność stylu artystycznego we wszystkich przejawach życia narodu. Obejmuje ona nie całe życie ludzkie, lecz tylko to co twórcze, oryginalne, nowatorskie. „ Kultura jest zespołem środków podniecających, by móc intensywniej przeżywać swoje życie”. Cel Cel człowieka nie może leżeć u kresu, lecz tylko w jego najwyższych egzemplarzach. Była to krytyka teleologicznych i finalistycznych filozofii. Kulturę tworzą dwa przeciwstawne, czasami jednak współdziałające w czasowej harmonii dwa żywioły : apolliński: wyrażający się w zdolności fikcji. Realizuje zasadę indywidualności, polega na poczuciu samodzielności i odrębności jednostki. dionizyjski: przejawia się we wzruszeniu, upojeniu, nastroju, w samozapomnieniu podmiotowości, prowadzący do zerwania z indywidualną podmiotowością, samodzielnością. Działania żywiołu apollińskiego mają charakter afirmatywny i utrwalający harmonię, zaś dionizyjskiego mają charakter destruktywny , podważają zastane porządki, otwierają wolność dla tworzenia. Mimo swej przeciwstawności, oba żywioły współdziałają w tworzeniu dzieła sztuki . Najbogatsze epoki kulturowe były wynikiem syntezy obu pierwiastków. Czynnikiem destrukcyjnym są również tzw. „siły sokratejskie”: Typ sokratejski wyraża postawę człowieka teoretycznego, który wszystko chce logicznie wytłumaczyć, a ponadto zakłada że poznanie jest nie tylko zdolne zrozumieć świat, ale nawet go naprawić.
(…)
…, jak i czynności instynktownych. Wiąże się z nią m.in. prężność psychiczna i fizyczna, energia psychiczna, odporność. „Wola mocy” jednostki przesądza o sposobie postrzegania ludzi silnych i słabych. Ci ostatni preferują sceptycyzm, czyste teoretyzowanie, hasło „sztuki dla sztuki” itd. Ci pierwsi preferują intensywność, twórczość, względy estetyczne itd.
Podstawą destrukcyjnej roli dotychczasowej moralności…
… jest słabszy, tym więcej potrzebuje wiary i odnajduje ją w religii, w metafizyce i w wiedzy naukowo-przyrodniczej, gdyż tam znajdują pewność. Punktu oparcia dostarcza ludziom również naturalizm, ojczyźnianość oraz nihilizm rosyjski (wiara w niewiarę, aż do męczeństwa włącznie). Tego typu wierzenia mają swe źródło w chorobie woli, a obok apatii mogą prowadzić również do fanatyzmu. Fanatyzm jest bowiem jedyną…
…, ideały życiowe itd. opierają się na podstawie boskiego objawienia i ustanowienia, to odrzucenie Boga niszczy wszystko.
Tak ma się rzecz w przypadku ludzi związanych z wartościami, normami religii i kultury chrześcijańskiej. Dla nich podważenie tych wartości oznacza to, do czego nie chcą się przyznać - popadnięcie w nihilizm.
Rozpad zastanych rzekomo obiektywnych i uniwersalnych wartości otwiera…
…. w stosunkach z innymi. Operuje przeciwieństwem „dobre - złe” i jest zdominowana moralizatorsko.
Z moralnością niewolniczą związany jest resentyment - uczucie zazdrości i zawiści charakterystyczne dla ludzi o słabej „woli mocy”. Resentyment wyrasta ze słabości energii, jednak nie tylko jej nie zapobiega, lecz raczej ją pogłębia, prowadzi do jej tłumienia i utraty np. przez wysuwanie ideału ascetycznego…
… złe cele, co polega na odmawianiu wartości życiu, pogardzie dla ciała, tłumieniu naturalnych potrzeb i popędów i rozwijaniu postaw resentymentu dla jednostek dostojnych).
Demokracji - wraz z jej hasłem równości praw. Ludzie nie są przecież równi.
Socjalizmie - wraz z jego hasłami równości praw oraz powszechnego dobrobytu.
Hasła i hasełka:
Nietzsche proponuje postawy „miłości losu” - czyli najwyższego…
… obdarzonych dużą "wolą mocy". Z zadaniem tym wiąże się u niego pojęcie „nadczłowieka”
wyrażający ideał osobowości indywidualnej, nie wzór do naśladowania dla wszystkich, lecz tylko dla tych, którzy potrafią być rozkazodawcą i prawodawcą, kierującym się nie abstrakcyjną prawdą, lecz indywidualną osobistą "wolą mocy".
„nadczłowiek” nie liczy się z żadnymi nakazami, z żadną presją moralną, lecz jedynie własnym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)