fizjologia sportu cz.3

Jest to część przedmiotu fizjologia człowieka, który wykładają dr. Tomasz Pałka oraz prof. dr hab. Andrzej Klimek na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie.

Plik wyjaśnia takie tematy jak: termoregulacja, typy termoregulacji, ośrodek termoregulacji, termoreceptory, termoefektory, zyskiwanie i eliminacja ciepła, zaburzenia mechanizmów termoregulacji, czynniki sprzyjające powstawaniu zaburzeń termoregulacji u sportowców, aklimatyzacja termiczna, deklimatyzacja, zmęczenie i wypoczynek, ból mięśni, przyczyny zmęczenia, hipertermia, odwodnienie oraz utrata elektrolitów.

Notatka pozwoli poznać fizjologię człowieka uprawiającego sport oraz przygotować się odpowiednio do zajęć.

Termoregulacja Zdolnośd do utrzymania stałej temp. ciała (części rdzennej) w zmiennych warunkach środowiska – warunek sprawnego funkcjonowania organizmu stałocieplnego (ptaki, ssaki, ludzie).  Warunkiem utrzymania stałej temperatury wewnątrz ciała jest równowaga między ciepłem wytworzonym w organizmie (termoregulacja chemiczna) i ciepłem wymienianym między organizmem a otoczeniem (termoregulacja fizyczna). Proces ten nazywa się izotermią i jest częścią homeostazy.  Temperatura całego ciała nie jest stała. W organizmie ludzkim wyróżnia się temperaturę rdzenną – obszar ciała gdzie utrzymujemy względnie stałą temperaturę ciała (głowa i tułów). Temperatura korowa – panuje w częściach dystalnych naszego ciała i ulega dużym wahaniom. Temperatura dłoni wynosi ok. 23˚C.  Typy termoregulacji  Termoregulacja fizyczna Skórny przepływ krwi (utrata ciepła przez promieniowania, przewodzenie i konwekcję) Wydzielanie potu Wentylacja płuc Piloerekcja (wytwarzanie bradykininy – m.in. gęsia skórka)  Termoregulacja chemiczna Drżenie mięśniowe Wzrost tonusu mięśniowego Nasilenie przemiany materii Zwiększenie ruchów dowolnych  Zmiany temp. ciała wpływają na pracę enzymów co zaburza pracę organizmu  Elementy mechanizmu termoregulacji Ośrodek termoregulacji Termoreceptory i termodetektory Termo-efektory  Ośrodek termoregulacji Znajduje się w podwzgórzu i dzieli się na częśd: Przednią odpowiadającą za mechanizm utraty ciepła, jej pobudzenie powoduje rozszerzenie naczyo krwionośnych w skórze i aktywizuje pracę gruczołów potowych. Tylną odpowiadającą za mechanizm zachowania ciepła, jej pobudzenie powoduje uaktywnienie tarczycy, rdzenia nadnerczy i drżenie mięśniowe oraz zwiększa metabolizm.   Termoreceptory Obwodowe zlokalizowane są w skórze, mięśniach, górnych drogach oddechowych, ścianach naczyo żylnych, a także w niektórych odcinkach układu pokarmowego. Niema jednego rodzaju termoreceptorów w naszym organizmie Dzielą się na termoreceptory ciepła i zimna (jest ich więcej)  Receptory ciepła Receptory zimna Działają w zakresie 36-43˚ 
Działają w zakresie 36 do -20˚ Im wyższa temperatura tym częstotliwośd 
Im niższa temperatura tym częstotliwośd impulsów włókien z receptorów większa 
impulsów z włókien z receptorów większa  Liczebnośd mniejsza 
Liczebnośd większa 
 Termodetektory  (receptory ośrodkowe) struktury termo wrażliwe Zlokalizowane w podwzgórzu i szyjnym odcinku rdzenia kręgowego. Reagują na zmianę temperatury docierającej do nich krwi.  Termoefektory  
1.  Układ krążenia (głównie serce) 2.  Gruczoły potowe 

(…)

… odpowiadają
termoreceptory i termodetektory powodujące pobudzenie podwzgórza. Podwzgórze
uruchamia dwa procesy – rozszerzenie naczyo krwionośnych w skórze(powoduje oddawanie
ciepła na podstawie promieniowania i pozwala na uruchomienie gruczołów potowych) i
aktywację gruczołów potowych.
Pot pochodzi bezpośrednio z osocza krwi – woda z krwi przemieszcza się z przestrzeni
międzykomórkowej do gruczołów potowych…
… aerobowa i
anaerobowa, dochodzi do zaburzeo psychicznych, uczucie pragnienia.
3% masy ciała - to krytyczny punkt w rozwoju odwodnienia – szybko rozwija się hipertermia,
znacznie obniża się wydolnośd fizyczna, pojawiają się bolesne kurcze mm.
Dalsze odwodnienie organizmu może mied niebezpieczne konsekwencje zdrowotne
(omdlenie cieplne, wyczerpanie cieplne, udar cieplny).
Ok. 0,5 l potu na dobę wydzielane jest w stanie spoczynku
1-1,5 l w ciągu godziny przy wysiłku fizycznym.
Objawy odwodnienia




Suchośd w ustach
Spadek wydolności i uczucie zmęczenia
Uczucie gorąca
Drżenie palców rąk
12







Drażliwośd
Bolesne kurcze mm
Bóle brzucha
Zawroty i bóle głowy
Nudności i wymioty
Omdlenie cieplne
Zmniejszenie ilości moczu i zmiana jego barwy na ciemniejszą
Nawadnianie
Płyny powinny spełniad następujące…
… endogenne - produkcja ciepła w organizmie:
Metabolizm (produkuje najwięcej ciepła)
Aktywnośd mięśniowa (drżenie lub wysiłek fizyczny)
Aktywnośd hormonów (tyroksyna i adrenalina – nasilają przemianę materii)
Wpływ temperatury na komórki – zwiększenie temp. wpływa na zwiększenie metabolizmu
2
Podczas uprawiania sportu eliminacja ciepła odbywa się za pomocą:





parowania potu
konwekcji
z parą oddechów…
... zobacz całą notatkę