To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WYKŁAD II
FINANSE PUBLICZNE A FINANSE PRYWATNE
Do finansów prywatnych zaliczamy finanse gospodarstw domowych, finanse
przedsiębiorstw oraz finanse banków komercyjnych i innych instytucji
finansowych. Spośród tych innych instytucji finansowych należy w szczególności
wymienić zakłady ubezpieczeń gospodarczych, fundusze inwestycyjne czy też
emerytalne.
Podstawowa różnica między finansami publicznymi a prywatnymi wynika z
faktu, że przemieszczenia prywatnych środków pieniężnych i równowaga
finansów prywatnych jest regulowana przez mechanizm rynkowy. Natomiast
równowaga lub brak równowagi finansów publicznych oraz przemieszczania
publicznych środków pieniężnych wynikają z decyzji władzy państwowej,
podejmowanych przede wszystkim w oparciu o przesłanki polityczne i
społeczne, a w mniejszym stopniu w oparciu o przesłanki ekonomiczne.
Pozostałe różnice między finansami publicznymi a prywatnymi są
następujące:
1. Państwo jako najważniejszy podmiot finansów publicznych dysponuje
prawem zastosowania przymusu i wykonuje to prawo w celu
zapewnienia sobie dochodów, mianowicie podstawowym źródłem
dochodów publicznych są świadczenia pieniężne osób fizycznych i
jednostek gospodarczych o charakterze przymusowym, a więc podatki i
inne daniny publiczne, jednocześnie suwerenne państwo nie podlega
przymusowi w zakresie ponoszenia wydatków.
W przypadku podmiotów finansów prywatnych sytuacja jest odwrotna.
Podmioty te nie mogą legalnie zastosować przymusu w celu zapewnienia sobie
dochodów, jednocześnie są zmuszone przez państwo do ponoszenia
poważnych wydatków, a w szczególności do płacenia podatków i innych danin
publicznych.
2. Finanse publiczne wyrażają się w pieniądzu. Kreatorem i gestorem tego
pieniądza jest przede wszystkich Bank Centralny. Przysługuje mu
monopol w zakresie emisji pieniądza gotówkowego. Działalność emisyjna
tego banku jest działalnością wysoko dochodową, a zysk Narodowego
Banku Polskiego wpłacony jest do budżetu państwa. Państwo uzyskuje
zatem dochód z emisji pieniądza, natomiast podmioty finansów
prywatnych nie uzyskują dochodu z tego źródła.
3. Finanse publiczne powinny mieć na celu zaspokojenie zbiorowych
potrzeb społeczeństwa. Decyzje o źródłach dochodów publicznych i
kierunkach wydatków publicznych powinny uwzględniać interesy
poszczególnych grup społecznych i zawodowych. Niektóre z interesów
tych grup są ze sobą w sprzeczności.
Finanse prywatne mają na względzie uzyskanie określonych korzyści i
zysków indywidualnych, np. jednostki gospodarcze dążą do
maksymalizacji swojego zysku, a osoby fizyczne do maksymalnego
zaspokojenia swoich indywidualnych potrzeb. Zróżnicowanie potrzeb
zależne jest od wieku, płci, itd.
4. Skala finansów publicznych jest przeogromna, mianowicie dochody
publiczne stanowią ok. 40% PKB, a dochody samego budżetu państwa ok.
20% tego produktu. Z tego względu brak równowagi finansów
publicznych stanowi zagrożenie dla całej gospodarki narodowej. Dlatego
gospodarka finansowa państwa powinna być prowadzona w sposób
rozważny,
(…)
…: podatki od nieruchomości, środków transportu, podatku rolnego,
karty podatkowej, podatku od spadku i darowizn, od czynności cywilnoprawnych, opłaty od posiadania psów, opłaty miejscowej, targowej itd.
Natomiast samorząd terytorialny na szczeblu powiatów i województw został
reaktywowany dopiero w 1999r. Jednak jego samodzielność finansowa jest
nadal stosunkowo mała.
W Polsce utworzono zbyt wiele powiatów i województw samorządowych.
Ponadto na szczeblu wojewódzkim oprócz administracji samorządowej,
kierowanej przez marszałka województwa istnieje administracja kierowana
przez wojewodę.
W przypadku województw należałoby postąpić analogicznie jak w przypadku
gmin i powiatów – zlikwidować administrację na tym szczeblu i powierzyć
realizację zadań w zakresie administracji rządowej administracji
marszałkowskiej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)