Na przykładzie filozofii G. Berkeleya wyjaśnij filozoficzne założenia idealizmu subiektywnego.
Wskaż na podstawowe różnice między teizmem a ateizmem. (+ DEIZM I PANTEIZM - b te pojęcia się łączą w zasadzie i później jest dużo pytań o to)
Idealizm subiektywny Berkeleya „Treatise concerning the Principles of Human Knowledge" („Traktat o zasadach poznania ludzkiego”, 1710 r.)
Pogląd, wedle którego rzeczy istnieją tylko o tyle, o ile są postrzegane (zasada esse = percipi, obserwacja = byt). Byty dane nam w doświadczeniu zewnętrznym są jedynie zespołami poszczególnych jakości zmysłowych, a wszystkie owe jakości są subiektywne. Berkeley argumentował to w ten sposób, iż np. jeśli mówię "książka istnieje", to nie znaczy to nic poza faktem, że mogę jej dotknąć, zobaczyć itp. Jeśli jednak ani ja, ani żaden inny umysł nie odbiera na jej temat żadnych wrażeń zmysłowych, to o książce tej nie można powiedzieć iż "istnieje". Tatarkiewicz: Inny z wielkiej trójki oświeceniowych empiryków angielskich (Berkeley, Hume, Locke!) John Locke, stwierdził subiektywność niektórych jakości zmysłowych; B. uznał słuszność jego myśli, ale - podobnie jak i innym jego myślom dał postać bardziej skrajną. Mniemał, że pierwotne własności które Locke uważał za obiektywne są również subiektywne; i one także istnieją tylko w umysłach. Podobnie jak barwa istnieje tylko, gdy jest widziana, tak też ruch czy kształt, istnieją tylko wtedy, gdy są postrzegane. Przemawiają za tym 3 argumenty:
jakości pierwotne nie występują nigdy w oderwaniu, lecz zawsze w łączności z własnościami wtórnymi, np. kształt w łączności z barwą; jeśli więc te są subiektywne, to i tamte nimi być muszą,
własności pierwotne są względne, np. wielkość rzeczy i szybkość ruchu zmieniają się w zależności od naszej wobec nich pozycji, są więc związane z umysłem, czyli nieobiektywne,
własności pierwotne nie są zawarte w doświadczeniu zmysłowym. Najpopularniejsze próby polemiki:
Jeśli widzę książkę i jednocześnie jej dotykam to czy mam do czynienia z jedną czy z dwiema rzeczami?
Berkeley nie wahał się stwierdzić, że to, co widzimy jest inną rzeczą od tej, którą dotykamy. Podobnie jest również, np. gdy patrzymy na jakiś przedmiot z bliska i daleka. Traktowanie tych różnych bytów jako jednego wynika tylko z nieprecyzyjności używanego języka.
Czy gdy budzę się rano każdego dnia moja sypialnia stwarza się na nowo?
Według Berkeleya rzeczy są postrzegane również przez Boga przez co są trwałe i istnieją bez przerwy.
Teizm vs. Ateizm
(…)
… przez co są trwałe i istnieją bez przerwy.
Teizm vs. Ateizm
Kryterium
T
A
Postrzeganie absolutu Wiara w Boga/ bogów Odrzucenie/ zaprzeczenie istnieniu
Argumenty na istnienie Boga
Przyjęcie założeń a priori, bez dowodzenia
Brak jakichkolwiek dowodów
Bliskie nurty filozoficzne
Scholastyka, tomizm
Racjonalizm, sceptycyzm, humanizm
Rodzaje
Monoteizm,
Politeizm
Agnostycyzm (słaby ateizm),
Ateizm pozytywny (silny ateizm…
…. Ateizm jest brakiem wiary w jakichkolwiek bogów.
W filozofii ateizm oznacza odrzucenie wiary w bogów i przybiera trzy główne formy:
'słaby ateizm', zwany także negatywnym lub neutralnym ateizmem, pokrywający się częściowo z agnostycyzmem (który jest pojęciem szerszym niż słaby ateizm), oznacza brak wiary w egzystencje bogów. Ateiści tego rodzaju opowiadają się albo za przyjęciem nieistnieniem bogów z powodu braku dowodów ich istnienia i pewnych przesłanek za ich nieistnieniem, ale nie negują kategorycznie ich istnienia, albo nie mają zdania na temat ich istnienia, także z powodu braków dowodów. Twierdzą oni, że nie można dowieść niemożności istnienia Bogów, ale z drugiej strony nie ma też dowodów ich istnienia, więc nie należy przyjmować ani teizmu ani silnego ateizmu. Agnostycyzm jest pojęciem…
… w istnienie bogów. Do ateistów zalicza się zarówno ludzi odrzucających wiarę w bogów jak i zaprzeczających ich istnieniu. W starożytności epikureizm zawierał elementy ateizmu, ale został wyparty z filozofii greckiej i rzymskiej gdy wpływy zyskało chrześcijaństwo. W czasach oświecenia koncepcja ateizmu powróciła jako określenie na przeciwników religii, ale pod koniec XVIII wieku stała się filozoficznym…
…, lecz użył ich w dialogach bohaterów swoich dzieł). Nietzsche uważał, że chrześcijański teizm był moralnym fundamentem zachodniego świata, a rozbicie tego fundamentu poprzez nowoczesne myślenie (śmierć Boga) wywoła w sposób naturalny nihilizm, czyli brak jakichkolwiek wartości. Nietzsche w pewnym sensie był ateistą, ale niepokoił go ewentualny negatywny wpływu nihilizmu na ludzkość. Wzywał więc do przeglądu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)