FILOZOFIA XIX WIEKU I WSPÓLCZESNA - początek datuje się około 1830 roku. Około tej daty dokonała się w filozofii i całej umysłowości europejskiej radykalna zmiana : minęło nasilenie romantyzmu i idealizmu, zaczął się formować pozytywny sposób myślenia, który cechował odtąd wiek XIX aż do końca. Filozofia po roku 1830 wydaje się być filozofią stulecia. Wiek XIX miał dwie kolejno po sobie następujące, a zupełnie do siebie niepodobne filozofie. Najpierw była to odważna filozofia wielkich systemów, a potem po 1830 roku filozofia ostrożna i wstrzemięźliwa : najpierw filozofia Hegla, potem Comte’a i Milla. Można ją podzielić na trzy fazy : 1. faza ( 1830 - 1860 ) : pozytywizm Comte’a we Francji, nowy empiryzm Milla w Anglii, materializm dialektyczny Marksa i Engelsa. Filozofia ta charakteryzowała się pomysłami z dziedziny logiki ( powstał początek logiki matematycznej w Anglii ), zrodziła się nowa realistyczna i społeczna koncepcja estetyki. Powstały pomysły dotyczące człowieka i jego stosunku do Boga i świata. 2. faza ( 1860 - 1880 ) : filozofia pozytywna, chciała wyodrębnić ze swojego zakresu te działy, które mogłyby stać się naukami specjalnymi, empirycznymi i przyrodniczymi. Filozofowie pozytywni byli bowiem zdania, że nauki rozwiną się szybciej jeśli będą niezależne od filozofii. 3. faza ( 1880 - końca wieku ) : panowała jeszcze filozofia minimalistyczna, ale zaczynała się już krytyka przeciwko niej. Doprowadziła ona do przemiany w poglądach filozoficznych, która dokonała się już w następnym stuleciu. Thomas Kuhn - badał naturę ludzkiej wiedzy - nauka rozwija się dwoma ogniwami : ogniwo stałe to paradygmat, używanie pojęć stałych, prawd, teorii, sposób uprawiania wiedzy w oparciu o pojęcia ją tłumaczące tylko w ramach tej danej teorii. Jeśli stworzy się odpowiednią teorię następuje przeskok - zmiana paradygmatu ( tzw. teoria przeskoku np. złamanie przez Kopernika teorii geocentrycznej na rzecz heliocentrycznej ). Zostaje zakwestionowane to co było, naukowiec stawia pytanie fundamentalne. C. F. Von Weirsacher - fałszywe - to czego nie da się zmierzyć nie istnieje, poprawne - to co nie istnieje nie da się zmierzyć. Fakty to stany istniejące w teraźniejszości lub będące następstwem tego co zdarzyło się w przeszłości. Możliwości - stwierdzenie, że coś stanie się w przyszłości ( przewidywania teoretyczne ) lub, że coś w przyszłości stanie się konieczne ( modalność konieczności ). Główny błąd realizmu sprowadza się do przekonania, że możliwości mają ten sam status co fakty, co możliwe w przyszłości już w jakiś sposób istnieje. Comte - dał początek nowemu prądowi w dziejach filozofii : pozytywizmowi. Na miejsce luźnych pomysłów pozytywistycznych wytworzył wielki pozytywistyczny system. Uważał, że pozytywistyczne rozumienie świata jest najdoskonalszym tworem ludzkim. Jest to fundamentalne prawo jego rozwoju, przechodzi przez trzy fazy : teologiczną, metafizyczną, pozytywną. W pierwszej ludzkość tłumaczyła zjawiska odwołując się do duchów, w drugiej do abstrakcyjnych pojęć. Jedną rzeczą dostępną dla umysłu są fakty. Naczelnym prawidłem nauki jest : nie wypowiadać twierdzeń innych, jak tylko oparte na takim czy innym fakcie. Na podstawie znajomości praw rządzących faktami nauka może przewidywać dalsze fakty. Był przeciwnikiem empiryzmu, jeśli przez empiryzm rozumieć ograniczanie nauki do samego tylko zbierania doświadczeń. Twierdził, że myśl wskazuje drogę doświadczeniu i że ostatecznym celem nauki jest uczynić doświadczenie zbędnym, zastąpić je rozumowaniem.
(…)
… uniezależnili się od tego, są racjonalistami. Stoicyzm nakłada na jednostkę bezwzględny obowiązek opanowania się, dążenie do cnoty, życie w zgodzie z rozumem, który jest miarą naszego postępowania. Okresy - stoicyzm starszy, średni, młodszy. Założyciel to Lenon z Kition. Rozwinął go Hryzyp. W Rzymie Seneka ( nauczyciel Nerona ), Epiklet, Marek Aureliusz. Obejmuje logikę z teorią poznania, fizykę, etykę. Układ…
…, wśród których przełomowe stanowisko zajął Abelard. Stanowiska w sporze : 1. skrajny realizm ( przedstawicielem był m.in. Platon ) przedstawiciele tego kierunku twierdzili, że desygnaty nazw ogólnych istnieją. 2. nominalizm - przedstawicielem był David Hume, XVII - wieczny filozof angielski - wg nich niczego takiego jak uniwersalia nie ma. Uważają, że istnieją tylko obiekty dane za pomocą zmysłów…
… i zło. Wyjątkowo tylko zajmował się filozofią przyrody. Ogólne właściwości tomizmu - w tomizmie nowe było oparcie filozofii chrześcijańskiej na doświadczeniu. Nadprzyrodzone oświecenie umysłu, wiedza aprioryczna, wrodzona i intuicyjna - wszystko to jest niepewne i niepotrzebne - wystarczy doświadczenie. Najogólniejszymi właściwościami tomizmu były : dualizm Boga i świata, hilemorfizm, obiektywizm, empiryzm, uniwersalizm, realizm, intelektualizm. 1. dualizm między bytem absolutnym a względnym, między Bogiem a stworzeniem - tym tomizm przeciwstawiał się panteizmowi; 2. hilemorfizmem bronił jedności ludzkiej natury i przeciwstawiał się rozrywaniu duszy i ciała, dualistycznemu rozumieniu człowieka; 3. obiektywizmem, postawą umysłu zwróconą ku światu zewnętrznemu i przekonaniem, że rzeczy zewnętrzne…
… w sporze : racjonalizm genetyczny ( natywizm ) - istnieje wiedza wrodzona; empiryzm genetyczny - wszelka wiedza pochodzi z doświadczenia. Prawo - jest bytem idealnym, należy oddzielić go od przedmiotów. Prawa tkwią w świecie bo tam działają, ale nie są one naszymi myślami. Prawa są wytworami naszego myślenia ( fikcje ) wtedy prawo byłoby cząstką naszej świadomości. Wszystkie prawa uzyskują swoją…
… - będziemy zależni od ludzi dających nam przyjemność. Ideałem jest człowiek polegający na sobie, uniezależniony od dóbr materialnych i przyjemności. Szkoła cyrenajska - założone przez Arystypa z Cyreny - cała wiedza opiera się na wrażeniach zmysłowych - sensualizm - wiedza ma charakter subiektywny. Najważniejsze w niej jest rozróżnienie na to co przyjemne i nieprzyjemne dla człowieka ( etyka hedonistyczna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)