Ewolucje siedzib rycerskich W swojej pracy chciałabym omówić ewolucje siedzib rycerskich na wybranych przykładach. W pracy będę sie opierac na referacie prof. Leszka Kajzera „Czy tzw. gródki stożkowate były fundacjami”średniego rycerstwa”?” , który ukazał się w „Średniowieczne siedziby rycerskie w ziemii Chełmińskiej na tle badań podobnych obiektów na ziemiach Polskich.” , oraz innych materiałach źródłowych jak księgi gdodzkie.
W roku 1979 ukazał się artykuł A. Mikołajczyka dotyczący oceny wartości i interpretacji depozytów monetarnych w postaci tak zwanych skarbców. Przedstawił on teze z której wynikało, że znalezione sumy w skarbcach były najczęsciej niewielkie i trudno na ich podstawie było wnioskować, czy dana droga przebiegał jakiś szlak handlowy, bądż czy dane miejsce stanowiło ważny punkt na ekonomicznej mapie ówczesnego terenu.Ta ocena materiału skłoniła prof. Kajzera do przyjżenia sie poglądowi łączącemu gródki stożkowate z przedstawicielami średniago, czy drobnego rycerstwa.
Istnieje jednak problem identyfikacji tych założeń obronnych , w literaturze przyjęła się identyfikacjia grodziska stozkowatego z pozostałościami obronnego dworu rycerza, podczas gdy wielu innych archeologów w badaniach przekonywało , iż zakładanie tego typu siedzib nie miała byc ograniczona tylko do prywatnych włascicieli włosci ale można ja łączyć ze wszystkimi kategoriami i posiadaczy ziemskich. Według badań na terenie centralnej Polski w XIII - XVII w. istniało około 184 drewnianych obiektów obronnych, z czego tylko w przybliżeniu 84 możemy datowac na okres od XIII do XV w. Część z nich zachowała się pod postacią nasypów dostepnych badaniom archeologicznym, po innych pozostały tylko wzmianki w źródłach pisanych.
Określenie gródek stożkowaty pochodzi od formy założenia w postaci nasypu ziemnego o kształcie ściętego stożka, wysokiego na ok. 3-5 metrów, o średnicy u podstawy do ok. 30 metrów, a przy wierzchołku ok. 15 metrów. Grody stożkowate zazwyczaj były otoczone rowem, który powstawał podczas wybierania ziemi, z której usypano stożek; niekiedy także wałem. Stoki wzniesienia mogły być oblepione gliną. Na szczycie umiejscowiona była była drewniana lub kamienna wieża mieszkalno-obronna (w stosunku do założeń murowanych używa się zwykle określenia wieża rycerska lub stołp). Plateau otoczone było palisadą. Do kopca przylegał często rodzaj podgrodzia, niekiedy otoczonego palisadą, nad którym górowała wieża.
Jako pierwszy przykład chciałabym omówić Witonie, miejscowość w powiecie łęczyckim, położoną 11 km na północny-wschód od Łęczycy, przy drodze krajowej Łęczyca-Kutno. Graniczy ona z gminami: Kutno, Krzyżanów, Góra Św. Małgorzaty, Łęczyca, Daszyna.. Śladem początków Witoni mogło być właśnie trójkątne średniowieczne grodzisko stożkowe.
(…)
… się w Polsce dwa główne nurty konstrukcji drewnianych dworów . Pierwszy, starszy, znany wszystkim bardzo dobrze z budownictwa wiejskiego oparty był na konstrukcji wieńcowej. Konstrukcja zwana dawniej węgłową (od naroży) lub zrębową polega na wykonaniu złączenia dwóch krzyżujących się belek w rogu ściany na tak zwany jaskółczy ogon z ostatkami lub bez. Belki leżące na sobie, tworzące ścianę, łączy się dębowymi…
… jest konstrukcja sumikowa na węgły z ostatkami, w której naroża ścian łączą się specjalnie przygotowanymi zacięciami. Przykładem może tutaj być projektowany przez Jakuba Kubickiego modrzewiowy dwór w Radziejowicach z przełomu XVIII/XIX wieku,
Siedzibami obronnymi rycerzy były również zamki. Najpopularniejszym znanym wszystkim jest zamek w Malborku- trzyczęsciowa siedziba obronna zbudowana w stylu gotyckim. Budowa…
… przeprowadził w 1934 r. Fitzke, w roku następnym Wł. Kasiński. Obaj zebrali już tylko wieści potwierdzające istnienie grodziska. Ponowne badanie w 1947 r. przyniosły ułamki naczyń późnośredniowiecznych obtaczanych na kole nożnym.
W kartotece J. Kostrzewskiego znajduje się notatka o znalezionych koło kościoła szczątkach wiader z okuciami i obręczami. Według opowiadań miejscowej ludności podobno przy szlamowaniu…
… na 2 zawiasach żelaznych, poza tym izba w której drzwi proste na zawiasach żelaznych, okien nie masz, z izby komnata gdzie drzwi stolarskiej roboty, obicie płucienne malowane, z której komnaty pokoik [...] drugi pokoik komnata, w tejże wielkiej izbie szafa, poza tym spiżarnia, drzwi do niej proste na zawiasach żelaznych z zamkiem, z tejże sieni wielkiej kuchnia, z tejże izby komora drzwi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)