Władza polityczna Podejmowane od dawna próby zdefiniowania pojęcia władzy nie satysfakcjonują większości badaczy. Wg. H. Morgensteina; władza jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej kontrowersyjnych problemów nauki o polityce. Wśród przyczyn trudności w określeniu władzy leży powszechność jej występowania w życiu człowieka od początku jego społecznego rozwoju, obecność niemal we wszystkich kontaktach międzyludzkich, szeroki zakres dziedzin społecznej aktywności, które sobą obejmuje. Ponadto realizacja władzy dotyka najgłębszych interesów życiowych poszczególnych jednostek i różnych grup społecznych. W związku z tym część politologów twierdzi iż nie należy odpowiadać na pytanie, co to jest władza, bądź wyjaśniać jej teoretycznych i doktrynalnych podstaw, ale przy stwierdzeniu faktu ,że istnieje ona we wszystkich społeczeństwach, wystarczy badać ją i opisywać. Ze względu na trudności w ustaleniu nosicieli władzy, metod jej sprawowania i innych związanych z nią problemów, pojawiły się opinie wskazujące na celowość określenia, czym ona jest. Wg. Arystotelesa władza to zjawisko uniwersalne- obowiązujące w przyrodzie jak i wśród ludzi- polega na zasadzie panowania jednych i podporządkowywania się im drugich. Definicje władzy o charakterze społecznym- - def. behawioralne- władza jako rodzaj zachowania modyfikującego zachowania innych. - Def. teologiczne-władza jako spełnienie celów, wytwarzanie zamierzonych skutków. - Def. instrumentalne-władza jako możliwość stosowania szczególnych środków, zwłaszcza przemocy. - Def. strukturalne- władza jako rodzaj stosunku między rządzącymi i rządzonymi. - Def. władzy jako wpływu - Def. konfliktowe- władza jako możliwość podejmowania decyzji regulujących rozdział dóbr w syt. konfliktowych. 3 typy ujęcia władzy- 1 WŁADZA JAKO FUNKCJA- Funkcjonalizm- równowaga systemu społecznego, gwarantująca jego trwałość i sprawność. Stąd władzy nadaje się sens funkcji jaką spełnia ona wobec danej całości w jej ramach z punktu widzenia tej równowagi. Władza jest funkcją polegającą na przymusowym uzgodnieniu działalności jednostek wchodzących w skład państwa, wspólnoty lub rodziny. Przedstawiciele m.in.- T. Parsons, S. Lipset, R. Aron. -władza posiadana przez jednostkę jest zawsze efektem przypisanym funkcji pełnionej przez niąw systemie. 2. Władza jako cecha jej nosiciela -Posiadanie i wykonywanie władzy nie jest zależne od systemu, lecz właściwości człowieka, grupy społecznej, instytucji. Koncepcja ta wiąże się ze zjawiskiem przywództwa, wywołując konflikt wśród tych badaczy, którzy twierdza iż proces powstawania władzy determinują wyłącznie czynniki zewnętrzne, a przywódcą może stać się każdy. W tym znaczeniu definiował władze T. Hobbes.
(…)
… przez obowiązujący porządek normatywny.
6) autokratyczna i demokratyczna
7) scentralizowana i rozproszona (zdecentralizowana)
WŁADZA POLITYCZNA
- Wraz z rozwojem monarchii stanowej oraz parlamentaryzmu pojęcie społ. politycznego rozciągano na grupy uprzywilejowane, które uzyskiwały możliwość uczestniczenia w procesach decyzyjnych, nabywały podmiotowość polityczną.
- Np.; partie polityczne, stowarzyszenia…
… się na czynnym, dobrowolnym przyzwoleniu rządzonych
Legitymizacja władzy poprzez wybory- w wyborach istotna jest frekwencja.
Władze można ograniczyć dając społeczeństwu pewnego rodzaju środki prawne- poprzez np.;referenda, inicjatywy ustawodawcze.
Społeczeństwo może użyć także środków pozaprawnych chcąc wyrazić swoją dezaprobatę- obywatelskie nieposłuszeństwo, bunt, strajk, manifestacja.
Rodzaje legitymizacji…
….; prośba wylegitymowania się przed policja etc.
Jednolitość władzy- Znane są dwa rodzaje jedności władzy państwowej. Pierwszy wynika z indywidualistycznej idei suwerenności, przypisującej jąjednostce- głównie monarsze, drugi zaś z idei kolektywistycznej, przyznającej prawa suwerena dużej grupie społecznej: narodowi, ludowi itp. Ta koncepcja, której podwaliny sformułował Marsyliusz z Padwy, i którą propagowali hugenoci, Spinoza, Grocjuszoraz lewellerze, została w szczególny sposób zinterpretowana przez J.J. Rousseau.
- J.J.Rousseau- uznał, że suwerenność jest niezbywalna i niepodzielna, zatem lud(naród) nie może nikomu przekazywać przysługującej mu władzy zwierzchniej, ani podzielić jej między organy państwowe. Jego idea niepodzielności władzy wypłynęła na ukształtowanie się systemu Szwajcarii…
… angielscy- lewellerze w pół. XVII w. impeachment- istnieje od średniowiecza.
- P.wł. wg.Lockea-poza syt. wyjątkową nie dopuszczał łączenia w jednym organie funkcji prawodawczej i wykonawczej. Uważał, że nie ma gwarancji dla wolności jednostek i praworządności, jeśli tent kto stosuje prawo, może je także stanowić.
Koncepcja podziału władzy wg. Monteskjusza.- uważał iż trzy władze powinny być rozdzielone…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)