To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
IV. Elity polityczne
1. Definicja elity polit. Johna Bartona
Jest to grupa osób, która wpływa na proces decyzyjny poprzez swą szczególną pozycję, jaką
zajmuje w państwie. Ten wpływ na proces decyzyjny może odbywać się dwojako, a
mianowicie poprzez oddziaływanie regularne i substancjonalne.
a) oddziaływanie substancjonalne – nie mamy na myśli oddziaływania cyklicznego, ponieważ
cykliczność jest związana z powtarzalnością w czasie. Jest to możliwość włączenia się danego
podmiotu w proces decyzyjny w każdej chwili, kiedy uzna to za stosowne. Jest to więc
bardziej potencjalny brak barier.
b) oddziaływanie substancjonalne – jest związane z jakością wypracowanych decyzji, zatem
do elity należy ta osoba, która poprzez zaangażowanie w proces decyzyjny może w istotny
sposób zmieniać kształt i treść decyzji. Takie rodzaj rozumienia elity polit. stał się bardzo
użyteczny, nawet w polskim życiu polit.
Tak zdefiniowana elita polit. może występować w formie kadencyjnej bądź funkcjonalnej.
- elita kadencyjna – grupa, której wpływ na proces decyzyjny wynika z konkretnej nadanej jej
funkcji czy roli polit. Elitarność jest tu przypisana do funkcji lub kompetencji tworzących
rolę, a nie do konkretnego podmiotu w okresie pełnienia danej funkcji. Elitarność kadencyjna
jest wyznacznikiem bardzo wymiernym, obiektywnym.
- elita funkcjonalna – kryterium przynależności jest tu autorytet osobowy, przypisany
konkretnemu podmiotowi, dzięki temu autorytetowi podmiot niezależnie od pełnionej
zinstytucjonalizowanej roli ma wpływ na kształt decyzji polit.
W reżimie demokratycznym pożądana jest równowaga pomiędzy wpływem elit
funkcjonalnych i kadencyjnych. Wzorcowa jest sytuacja w której elitę kadencyjną wybiera się
spośród tych którzy tworzą elitę funkcjonalną. W praktyce jednak taka sytuacja rzadko ma
miejsce, ponieważ te jednostki cieszące się publicznym autorytetem w wąskim zakresie
niechętnie poddają się publicznej weryfikacji w obawie przed utratą prestiżu. Ponadto
funkcjonowanie w elicie kadencyjnej nie jest dla takiego podmiotu atrakcyjne.
2. Problem współczesnych demokracji
Problem ten związany jest z funkcjonowaniem elit polit., możemy go sprowadzić do dwóch
podst. kwestii:
a) jakość kompetencji elit kadencyjnych
b) możliwość kontroli i jawności wpływu elit funkcjonalnych na demokratyczne procedury
decyzyjne
c) degradacja związana z procesem erozji władzy; może zostać opóźniona przez kontrolowaną
wymianę elit polit., a ta wymiana może przyjąć dwojaką formę:
- cyrkulacja – w elicie rządzącej pojawiają się podmioty, które wcześniej nie funkcjonowały
(wymiana rzeczywista)
• cyrkulacja wewnątrz pokoleniowa – zapewnia większą stabilność rządzenia i lepszą
komunikację wewnętrzną pomiędzy członkami elity
• cyrkulacja międzypokoleniowa – poprzez swoją różnorodność pozwala na uzupełnienie elity
o rozmaite, specyficzne kompetencje
- reprodukcja – odtworzenie starej elity (wymiana pozorna); wymiana ta często stoi w
sprzeczności z zasadami porządku demokratycznego, jest pożądana
(…)
… do czynienia u schyłku PRL-u, na
przełomie lat 90, kiedy władze oddawano w PZPR tzw. ,,Młodemu pokoleniu’’, np.
Aleksander Kwaśniewski, Oleksy ,Miller, Szmajdziński, Kalisz.
3. Rozważania teoretyczne dotyczące elit pojawiły się w naukach społecznych stosunkowo
niedawno, na początku XX w. Trzy nazwiska wprowadziły podwaliny pod rozważania
teoretyczne o elitach politycznych.
- Pareto
- G. Mosca
- Robert Michels…
… te Pareto nazywa residuami (zespół bodźców,
popędów) jakimi kieruje się podmiot w swoich działaniach. Pareto wyróżnił na podstawie
obserwacji 10 typów residuów i sklasyfikował ludzi biorąc pod uwagę dominujący typ
residuów, jakie rządzą daną jednostką.
W przypadku elit politycznych Pareto dostrzegł dominację dwóch typów residuów:
- konserwatywne
- innowacyjności
Człowiek niechętnie przyznaje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)