Efekt dyszowy Efekt dyszowy, zwany również efektem tunelowym, polega na zmianie kierunku i prędkości wiatru w stosunku do kierunku i prędkości wiatru jaki wynika z cech mezoskalowego pola barycznego, pod wpływem występującej rzeźby terenu - głównie występowania obniżeń terenowych. Powszechnie występuje w cieśninach, zatokach mających wyraźnie zaznaczoną dłuższą oś, szczególnie takich, które są wąskie i mają wysokie brzegi (np. we fiordach). Przy przepływie powietrza nad obszarem cieśniny, ze względu na odmienność współczynnika tarcia nad lądem i nad wodą, dochodzi do konwergencji nad obszarem lądu. Przepływ powietrza nad lądem jest spowolniony. Prowadzi to do zagęszczenia linii prądów nad wodą, a tym samym wzrostu prędkości wiatru. Jednocześnie linie prądów mają tendencję do układania się równolegle do dłuższej osi cieśniny. To z kolei powoduje wyraźny wzrost częstości występowania wiatrów o kierunkach zgodnych z przebiegiem dłuższej osi cieśniny. W rejonie wlotu wiatru do cieśniny i wylotu wiatru z cieśniny oraz w jej przewężeniach, dochodzi do dodatkowego wzrostu prędkości wiatru, z reguły rośnie i jego porywistość. Im wyższe otoczenie cieśniny i większy gradient baryczny, tym efekt taki wyraźniej się zaznacza. W niektórych cieśninach, np. Cieśninie Gibraltarskiej, prowadzi to do dominacji dwóch kierunków wiatrów - z sektora wschodniego (Levanter) lub sektora zachodniego (Vendavales). Jedynie wiatry o mniejszej prędkości nie podlegają tam większym odchyleniom kierunku. Struktura wiatru w Cieśninie Gibraltarskiej jest tak, że suma częstości występownia wiatrów z E i wiatrów z W niemal we wszystkich miesiącach wynosi 50 lub więcej % całości obserwacji (na które składają się wiatry z pozostałych kierunków i cisze). Oto zestawienie % obserwacji wiatru z obu tych kierunków dla miesięcy zimowych i letnich: miesiąc wiatry W (%) wiatry E (%) suma E+W (%) grudzień 24,0 20,5 44,5 styczeń 28,0 25,5 53,5 luty 25,0 25,0 50,0 lipiec 15,0 35,5 50,5 sierpień 13,0 38,0 51,0 wrzesień 16,0 39,5 55,5 W przypadku występowania Levantera i Vendavalesa mniejsze statki o małej mocy SG idące pod wiatr i falę mają kłopoty i czas ich przejścia przez Cieśninę Gibraltarską mocno się wydłuża. Podobne efekty występują w Cieśninie Cooka, oddzielającej Wyspę Północną od Wyspy Południowej (Nowa Zelandia). Przy występowaniu na W od Wyspy Północnej umiarkowanej siły wiatrów NW w Cieśninie Cooka występują bardzo silne i porywiste wiatry W. Przy umiarkowanych wiatrach wiejących z SE na E od Wyspy Południowej w Cieśninie Cooka
(…)
…, położonych u wylotów przełęczy czy obniżeń
terenowych w pasmach wyniesień zorientowanych poprzecznie do przeważających wiatrów
występuje również efekt tunelowy. Na takich akwenach obserwuje się występowanie częstych
silnych i bardzo silnych wiatrów. Do najbardziej znanych takich akwenów należy zatoka
Tehuantepec (pacyficzne wybrzeże Południowego Meksyku, Ameryka Środkowa).
Zatoka Tehuantepec nie należy…
… sztormów i wiatrów o sile 6-7°B jest tam bardzo wysoka a statki
przechodzące zbyt blisko cięciwy tej zatoki często muszą, wobec silnego falowania,
redukować prędkość.
Występowanie częstych i silnych wiatrów odbrzegowych w Zatoce Tehuantepec powoduje
istnienie tam silnego upwellingu obniżającego temperaturę wody, co jest doskonale widoczne
na zdjęciach satelitarnych.
Przy przepływie powietrza nad zatokami…
….
Ponieważ w wielu podobnych zatokach znajdują się kotwicowiska i przystanie, należy się
liczyć z możliwościami wystąpienia niekorzystnych warunków wietrznych i przygotować do
nich statek. Nie można bezgranicznie ufać analizie pola wiatru z mapy synoptycznej, ta
przedstawia ogólną sytuację baryczną i nie uwzględnia detali możliwego zachowania się
wiatru w strefie przybrzeżnej czy konkretnej zatoce. W każdym wypadku wchodząc…
… nocą
może ulegać silnemu wychłodzeniu radiacyjnemu i rozpocząć intensywny spływ w dół - do
zatoki. W warunkach spływu do zatoki dużych ilości wychłodzonego powietrza, wypływa
ono z zatoki tworząc silny wiatr, wiejący wzdłuż osi zatoki. Wiatry takie często określane są
mianem "wiatrów spadowych".
Do skrajnych sytuacji dojść może wtedy, gdy na wierzchowinach otaczających zatokę
występują liczne lodowce…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)