Ekologia populacji - omówienie

EKOLOGIA POPULACJI  Organizacja  populacji  jest  oparta  na  zróżnicowaniu  osobników  i  występowaniu  nakładających  się  struktur  genetycznych  oraz  ekologicznych,  które  tworzą  mechanizmy  rozwoju  i  kontrolowania  populacji.   STRUKTURĄ  EKOLOGICZNĄ   populacji  nazywamy   skład  populacji  w  konkretnym  momencie .  Skład  populacji  określa  się   liczbą  i  zagęszczeniem  osobników   oraz   ich  właściwościami  i  powiązaniami  pomiędzy  osobnikami .  Struktura  ekologiczna  pokazuje   stopień  przystosowania  populacji do środowiska .   Oprócz liczby i zagęszczenia do właściwości populacji zaliczamy:   •   śmiertelność (to ubytki osobników występujące w populacji),   •   rozrodczość (to zdolność populacji do wydawania potomstwa),   •   strukturę wieku i płci,         USTABILIZOWANA                   ROZWIJAJĄCA SIĘ               STARZEJĄCA SIĘ           KOBIETY  MĘŻCZYŹNI  Wiek  95  90  85  80  75  70  65  60  55  50  45  40  35  30  25  20  15  10  5  0  Nadwyżka  liczby kobiet  nad liczbą  mężczyzn      Nadwyżka liczby  mężczyzn nad  liczbą kobiet     •   potencjał  biotyczny  (określa  zdolność  organizmu  do  przetrwania  w  walce  o  byt,  pomimo  niesprzyjających warunków środowiska zewnętrznego),   •   szybkość rozprzestrzeniania się,  •   wzrost (jest to liczba osobników, o które zwiększa się populacja w jednostce czasu).   ZAGĘSZCZENIE  POPULACJI   jest  to   liczba  osobników  przypadająca  na  jednostkę  powierzchni  lub  objętości . Zagęszczenie jest wskaźnikiem stopnia rozwoju populacji na danym terenie. Bardzo ważną informacją  w  badaniach  ekologicznych  są   zmiany  w  zagęszczeniu ,  jakie  następują  w  określonym   czasie   oraz   szybkość  zachodzenia  tych  zmian .  Zmiany  liczebności  przedstawia  się  za  pomocą  tzw.   krzywych  wzrostu  populacji .  Cechą  charakterystyczną  jest  podobieństwo  krzywych  wyznaczanych  dla  wszystkich  gatunków,  z  człowiekiem  włącznie.  Krzywe  mają  charakterystyczny  przebieg,  na  którym  rozróżnia  się  charakterystyczne   fazy  rozwoju  populacji .    czas  L ic z b a  o s o b n ik ó w  w  p o p u la c ji   1  2  3  4  Wydolność  środowiska  Populacja  nieprzystosowana  Populacja przystosowana do  środowiska  FAZY ROZWOJU POPULACJI    1.  Faza  pozytywnego  wzrostu   (po  pojawieniu  się  na  danym  obszarze  kilku  osobników 

(…)

… I i II prawa termodynamiki.
Zgodnie z pierwszą zasadą termodynamiki, zwaną też prawem zachowania energii,
energia nie powstaje ani nie zanika; może jedynie zmieniać postać. Ilość energii pozostającej w
ekosystemie jest różnicą między energią doprowadzoną do ekosystemu a utraconą (rozproszoną w
postaci energii cieplnej) wskutek wykonania pracy.
Z II zasady termodynamiki, zwanej zasadą entropii, wynika…
… bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi
składnikami ekosystemu oraz wymiany tych pierwiastków między ożywioną częścią ekosystemu
(biocenozą) i jej fizyko-chemicznym środowiskiem.
Drogi importu pierwiastków do ekosystemu:
•
•
•
•
opady mokre (deszcz, śnieg),
opad suchy (pyły),
depozycja gazowa (np. SO2, NOX),
imigracja organizmów.
Drogi eksportu pierwiastków z ekosystemu…
… środowiska; opór
środowiska równoważy się z tendencjami wzrostowymi populacji).
Liczebność populacji zależy od wydolności środowiska. W zakres wydolności środowiska wchodzi:
•
zasobność pokarmowa,
•
odnawialność zasobów,
•
pojemność przestrzenna siedliska itp.
Populacje nieprzystosowane do danego środowiska przekraczają granicę wydolności środowiska,
powodują zmniejszenie wydolności co prowadzi do raptownego zmniejszenia ich liczebności.
Liczebność populacji przystosowanych do środowiska z reguły utrzymuje się poniżej granicy
wydolności.
Wyróżnia się cztery zasadnicze typy dynamiki liczebności populacji:
1.
Typ wykładniczy. Intensywny wzrost występuje tutaj według postępu geometrycznego. Po
osiągnięciu szczytu liczebności następuje jej opadanie.
2.
Typ logistyczny. Charakterystyczny dla populacji…
…
heterotroficzne.
Typ ekosystemu
Średnia produkcja pierwotna
netto [g/m2/rok]
Puszcza tropikalna
2200
Las liściasty (mieszany) klimatu umiarkowanego
1300
Sawanna
800
Tajga
900
Step strefy umiarkowanej
600
Tundra
140
Półpustynie / pustynie
90/3
Plantacje trzciny cukrowej
4000
Rafy koralowe
2500
Wody otwartego oceanu
125
W kolejnych ogniwach łańcucha pokarmowego produktywność wtórna jest coraz to mniejsza,
skutkiem…
... zobacz całą notatkę