POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU KONTROLI ODWOŁAWCZEJ Decyzje procesowe kończące postępowanie w obowiązującym polskim procesie karnym mogą być zmienione, uchylone na skutek kontroli: z urzędu przez z reguły inny podmiot niż ten, który wydał decyzję. Kontrola z urzędu decyzji procesowych, a zwłaszcza orzeczeń kończących postępowanie ma miejsce w następujących sytuacjach:
→ w postępowaniu przygotowawczym ma charakter nadzorczy i przybiera postać:
podjęcia umorzonego śledztwa lub dochodzenia
wznowienia prawomocnie umorzonego śledztwa lub dochodzenia
nadzwyczajnego wznowienia umorzonego śledztwa lub dochodzenia
→ w postępowaniu sądowym może mieć miejsce np. w razie:
podjęcia postępowania warunkowo umorzonego
wznowienia postępowania z urzędu
na skutek zaskarżenia (wniesienia środka zaskarżenia), np. apelacją wyroku, zażaleniem
ŚRODKI ZASKARŻENIA W systemie kontroli decyzji procesowych dominujące znaczenie mają środki zaskarżenia.
Istnieje wyraźna zależność między systemem środków zaskarżenia i systemem kontroli orzeczeń . Określonemu środkowi zaskarżenia odpowiada właściwy mu środek kontroli. Środek zaskarżenia uruchamia odpowiadający mu środek kontroli procesowej. Tak np. wniesienie apelacji (środek zaskarżenia) uruchamia postępowanie apelacyjne (kontrolę apelacyjną).
Pojęcie. Środek zaskarżenia = stanowi skargę skierowaną do organu procesowego z żądaniem przeprowadzenia kontroli decyzji procesowej. Niekiedy zaskarżeniu i kontroli może podlegać czynność procesowa inna niż decyzja, a nawet brak czynności - bezczynność organu. Środek zaskarżenia wnosi się w celu zmiany lub uchylenia wydanej decyzji procesowej.
Cechy środków zaskarżenia .
Cechą charakterystyczną środków zaskarżenia jest to, że impulsem koniecznym do przeprowadzenia kontroli lub spowodowania utraty mocy prawnej postanowienia jest złożenie skargi (skarga etapowa)
Środki zaskarżenia cechuje:
1/ skargowość = kontrola następuje na skutek wniesienia skargi (etapowej)
2/ suspensywność = wniesienie środka zaskarżenia powoduje wstrzymanie:
- prawomocności decyzji
- wykonalności decyzji, które może mieć charakter bezwzględny (np. w razie wniesienia apelacji) lub względny (np. w razie wniesienia zażalenia lub nadzwyczajnych środków odwoławczych).
System środków zaskarżenia .
System środków zaskarżenia w polskim procesie karnym składa się z następujących członów:
1/ środków odwoławczych, stanowiących zasadniczy składnik środków zaskarżenia zasadniczym kryterium pozwalającym na wyodrębnienie tej grupy jest
(…)
…, o którym mowa w art. 335, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, warunkowo zawiesić jej wykonanie albo orzec wyłącznie środek karny wymieniony w art. 39 pkt 1-3, 5-8 Kodeksu karnego /.../
Art. 60. § 1. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w wypadkach przewidzianych w ustawie oraz w stosunku do młodocianego, jeżeli przemawiają za tym względy określone w art. 54 § 1. § 2. Sąd może również zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w szczególnie uzasadnionych wypadkach, kiedy nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa, w szczególności: 1) jeżeli pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, szkoda została naprawiona albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody, 2) ze względu na postawę sprawcy, zwłaszcza gdy czynił starania o naprawienie szkody lub o jej zapobieżenie, 3) jeżeli sprawca przestępstwa nieumyślnego lub jego najbliższy poniósł poważny uszczerbek w związku z popełnionym przestępstwem. § 3. Sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. § 4. Na wniosek prokuratora sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestępstwa, który, niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie, ujawnił przed organem ścigania i przedstawił istotne okoliczności…
…. Określone w art. 438 k.p.k. kategorie nie wiążą skarżącego, lecz wskazują grupy uchybień, pociągające za sobą zmianę lub uchylenie zaskarżonego orzeczenia.
Odwołujący może również wskazać nowe fakty lub dowody (art. 427 § 3 k.p.k.)
Termin i „adresat”.
Skargę odwoławczą wnosi się do sądu (organu), który wydał zaskarżone orzeczenie. Skarga odwoławcza powinna być złożona w oznaczonym terminie zawitym. Skargę…
… do wniesienia środka odwoławczego w konkretnym wypadku może skorzystać z przysługującego ej prawa, jeżeli istnieje gravamen. Ograniczenie to nie dotyczy oskarżyciela publicznego, który może wnosić środek odwoławczy zarówno na niekorzyść jak i na korzyść oskarżonego (art. 425 k.p.k.)
!!! Zgodnie z orzecznictwem SN oskarżony może zaskarżyć wyrok uniewinniający oparty na błędnej podstawie prawej lub faktyczne…
… na ustalenie, czy orzeczenie zostało zaskarżone w całości czy też w części.
Ustawa nie nakłada na skarżącego generalnego obowiązku sprecyzowania zarzutów. Jest to związane z dążeniem do odformalizowania czynności. Jeśli jednak środek odwoławczy pochodzi od oskarżyciela publicznego, obrońcy lub pełnomocnika, powinien on zawierać wskazanie zarzutów stawianych zaskarżonemu orzeczeniu oraz uzasadnienie.
Zarzut…
… na skuteczne cofnięcie skargi odwoławczej przez osobę, która ją wniosła, konieczna jest zgoda oskarżonego. Dotyczy to środka odwoławczego wniesionego na korzyść oskarżonego przez:
oskarżyciela publicznego
obrońcę oskarżonego
osoby wymienione w art. 76 k.p.k.
W orzecznictwie SN słusznie podkreśla się, że wyrażona przez oskarżonego zgoda na cofnięcie apelacji wniesionej na jego korzyść powinna być na tyle…
… z reguły mogą przybierać jedną z następujących postaci:
→ uchybienia w stwierdzeniu przestępczości czynu, a więc gdy skazano sprawcę, mimo że:
- czyn przypisany nie zawiera ustawowych znamion czynu zabronionego
- ustawa określa, że sprawca nie popełnia przestępstwa
- ustawa określa, że sprawca nie podlega karze
→ uchybienia w zakresie kwalifikacji prawnej czynu, np. zastosowanie niewłaściwego przepisu…
… rozpoznania, to orzekanie na korzyść czy też na niekorzyść jest uzależnione od tego, czy uchylony wyrok był zaskarżony na niekorzyść czy też wyłącznie na korzyść oskarżonego.
→ poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej czynu
♦ Nie zmieniając ustaleń faktycznych, sąd odwoławczy poprawia błędną kwalifikację prawną niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.
♦ Poprawienie kwalifikacji prawnej…
… z systemem dwuinstancyjności polskiego procesu karnego. W myśl ogólnej normy wynikającej z treści art. 425 § 1 k.p.k. środek odwoławczy przysługuje od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Od tej reguły istnieją wyjątki:
→ w toku postępowania odwoławczego od niektórych orzeczeń przysługuje zwyczajny środek odwoławczy do innego równorzędnego składu sądu odwoławczego (np. na postanowienie sądu odwoławczego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)