PRAWO NATURALNE - teoria społeczna ukształtowana w XVII w.(na wiek XX przypada jej renesans).
Opracowując teorię prawa teoretycy prawa naturalnego stworzyli teorię społeczeństwa, która miała odpowiadać na pytanie w jaki sposób, przy założeniu określonych trwałych cech ludzkiej natury, można zorganizować życie publiczne w sposób liczący się z tymi cechami, a zarazem gwarantujący poszczególnym jednostkom maksimum bezpieczeństwa i swobody. Teoria ta zachowała indywidualizm i fascynację problemami władzy i suwerenności właściwe orientacji myśli renesansowej, ale jednocześnie przeciwstawiała się temu dziedzictwu, wyprowadzając ŁAD SPOŁECZNY z zasad prawa naturalnego wcześniejszego od jakiejkolwiek władzy i czyjejkolwiek woli. Wg teoretyków prawa naturalnego powstanie władzy poprzedza pewien rodzaj prawa i obowiązuje niezależnie od niej. W ten sposób odkryli pewną sferę stosunków między ludźmi, która konstytuuje się niezależnie od działania rządu.
HOBBES I LOCKE
STAN NATURALNY
Integralną część doktryny prawa naturalnego stanowi koncepcja STANU NATURALNEGO. Należy pamiętać, że nie miała ona charakteru historycznego. Stan naturalny traktowano jako stan, który mógł występować zarówno dawniej, jak i współcześnie, w sytuacji kiedy ludzie nie mają ze sobą nic wspólnego poza przynależnością do jednego gatunku. Był stale obecną możliwością, która aktualizuje się zawsze wtedy, gdy nie ma rządu.
W ujęciu HOBBESA każde ograniczenie suwerenności władzy państwowej oznacza krok w stronę stanu natury.
Wg LOCKA tym, co chroni ludzi przed powrotem do stanu natury, jest społeczeństwo obywatelskie, a nie władza absolutna, która to stan ten w pewien sposób odtwarza.
Rozważania te zmierzały do ukazania ludzkiej natury w eksperymentalnych warunkach politycznej (a czasem i społecznej) próżni. U HOBBESA stan naturalny uznany został za stan bez jakichkolwiek więzi między jednostkami. LOCKE nie wykluczał istnienia w tym stanie dość rozwiniętych stosunków społecznych, przesuwając granicę między nim a stanem w pełni społecznym (tj. społeczeństwem obywatelskim) do punktu powstania politycznych gwarancji stosunków społecznych, spontanicznie ukształtowanych dużo wcześniej na podstawie zasad prawa naturalnego.
Tak więc HOBBES ujmował człowieka jako istotę z natury społeczną, a interesy poszczególnych jednostek jako zasadniczo sprzeczne ze sobą. Ponieważ jednostki są równe (mają takie same naturalne uprawnienia), powstaje między nimi rywalizacja i walka o przetrwanie. Stan naturalny jest więc stanem wojny wszystkich ze wszystkimi, której kres może położy jedynie silna władza zwierzchnia uzyskująca posłuch dzięki temu, że w zamian za bezwzględne posłuszeństwo potrafi zapewnić bezpieczeństwo życia i własności. Tylko ona jest w stanie zapewnić obowiązywanie nakazów i zakazów prawa naturalnego, w praktyce pozbawionych mocy dopóki nie stoi za nimi siła. Tylko ona umożliwia istnienie stosunków społecznych i społeczeństwa jako swego rodzaju osoby zbiorowej.
(…)
… faktów.
Pojawia się u niego pojęcie PRAWA NATURY jako stałej normy, która raz poznana miałaby służyć jako niezmienny punkt odniesienia przy ocenie ludzkich instytucji. Główny przedmiot zainteresowania Monteskiusza stanowią nakazy natury. Uważał, że obyczaje i prawa stanowione przez ludzi mają swój wewnętrzny porządek. Świat społeczny (nawet ten najbardziej oddalony od natury) nie jest ani przypadkowy…
… prawo jako empirycznie stwierdzalny „związek konieczny”.
Monteskiusz sporo uwagi poświęcił wpływom środowiska geograficznego. Uważał że wpływ ten maleje w miarę rozwoju cywilizacji. Większe znaczenie uzyskują czynniki takie jak wielkość kraju, sposób zdobywania środków do życia, religia, obyczaje, handel itp. Dowodził, że społeczeństwo jest systemem.
Uznał, że społeczeństwa nie są przez ludzi tworzone…
… społecznego jest przesąd- czyli to, co istniało przed sądem i refleksją.
HERDER
Żył i tworzył w oświeceniu, ale jego teorie mają wyraźnie romantyczny charakter. Koncepcja społeczna HERDERA stanowiła zapowiedź problemów, które znalazły się w centrum uwagi w XIX w. -problemu NARODU i NARODOWYCH KULTUR. W historii myśli socjologicznej Herder jawi się jako wielki poprzednik nauk o kulturze. Stwierdził…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)