RETORYKA i ERYSTYKA!
Definicja i cel retoryki.
RETORYKA - pochodzi z j. greckiego obejmuje: naukę o mówieniu, sztukę mówienia, umiejętność mówienia. Oznacza świadome bądź nieświadome opanowanie przez mówiące indywiduum reguł i technik, różnych form konkretnego użycia języka.
Najważniejsze działanie - cel - to umiejętność przekonywania, ma trojakie oddziaływanie:
Dydaktyczne (uczyć),
estetyczne (zachwycać),
emocjonalne (poruszać).
CELEM RETORYKI: jest obrona cnoty jako ideału moralnego postępu i wzorców wychowawczych.
Wyróżniamy następujące cechy retoryki:
Sposób pięknego mówienia (liczy się tu rzeczowość, jasność, poglądowość, stopniowanie ekspresji, świadomość celów, powtórzenie, zaskoczenie, skrótowość itd.),
Retoryka jest teorią prozy (stosowanie środków stylistycznych),
Retoryka jest teorią argumentacji czyli perswazji.
Klasyczną formą retoryczną jest mowa:
napisana i wygłoszona przez samego retora, oratora,
improwizowana - wygłoszona przez sprawnego mówcę, bez uprzedniego napisania,
logograf - pisał mowę na zamówienie, tak by odpowiadała formą osobowości klienta, mowa do czytania.
Idealnego mówcę charakteryzuje funkcjonalne i sprawne posługiwanie się językiem w mowie i piśmie, w celu uzyskania określonych efektów perswazyjnych.
Istotę retoryki stanowi przekonywanie do czynu, decyzji lub zmiany postępowania.
Przedmiot i zakres retoryki.
Fundamentalna zasada retoryki to STOSOWNOŚĆ.
PRZEDMIOTEM może być każda sprawa.
Trzy sfery ludzkiego poczucia:
Wola,
Uczucia,
Rozum.
Retoryka jako rzemiosło słowa.
MÓWIENIE RETORYCZNE to takie, które nie poprzestaje na obligatoryjnej poprawności językowej. Odstępuje od niej na zasadzie szczególnego przyzwolenia, co ma pozwolić osiągnąć pożądany skutek.
NARZĘDZIA RZEMIOSŁA - należą do nich: ćwiczenie pisania, ćwiczenie za pośrednictwem lektury, umiejętność krytycznego czytania, sztuka naśladowania.
Forma retoryki jest napisana i wygłaszana w formie mowy improwizowanej - utrwalonej w formie wygłoszonego przemówienia.
Sprawne posługiwanie się mową w mówieniu i piśmie.
Należy zwrócić uwagę na metody i sposoby zdobywania, albo też doskonalenia talentu i pracy (treningu). RETORZY wymyślili szereg ćwiczeń przygotowawczych jako element retorycznej sprawności.
(…)
…, sądowe i popisowe. Składa się z 3 ksiąg:
I księga zawiera: zasadę prawdopodobieństwa, klasyfikację perswazji, podział rodzajów mów (doradcza, sądowa, okazjonalna),
II księga zawiera: teorię entymematu - sylogizm, rodzaj wnioskowania z opuszczoną przesłanką rzeczywistą, bądź pozornie rzeczywistą,
III księga poświęcona jest stylowi i kompozycji mowy.
Starożytne dokonania retoryki.
Retoryka ukształtowała się w Grecji i Rzymie - w Syrakuzach (Grecja Wielka).
KORAKS to pierwszy autor podręcznika w V wieku p.n.e. Tezjasz (uczeń Koraksa) twierdził, że wymowy można nauczyć się i nauczać.
ISOKRATES - (mówca grecki) podzielił retorykę na części: Inwencja - wyszukiwanie tematów,
Dyspozycja - przygotowanie mowy,
Elokucja - wygłoszenie mowy.
PLATON autor dialogów „Gorgiasz” i „Fajdros”????, proponował dialog, czyli dysputę równorzędnych partnerów, dziś ta forma nosi nazwę metody heurystyczną (czyli dyskusja obalania argumentów, wykazywanie błędów).
Arystoteles - odwołał się do mówcy Demostenesa, autor „Retoryki i poetyki”
Cały system retoryki próbował opracować Cyceron w dziele „De Oratore” (O Mówcy) z dialogów Marka Antoniusza Lucjusza Krarsusa (?) Dialog ten nie jest obrazem sporu a popisem myślenia syntetycznego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)