Czynniki tradycyjne 2 Międzynarodowych Stosunkach Politycznych Geograficzne i geopolityczne - przełom XIX/XX w. - teorie tzw. determinizmu geograficznego - na bieg historii i politykę decyzdujący wpływ mają takie czynniki jak położenie geograficzne, zasoby naturalne, dostęp do morza; gł. Niemcy, tam wykorzystane jako uzasadnienie eksansji III Rzeszy, pojęcie Lebensraum. - literatura anglosaska - podkreślanie rywalizacji między mocarstwami lądowymi a morskimi w kształtowaniu MSP - H.J.MacKinder - szczególna rola Rosji z geopolitycznego punktu widzenia, euroazjatycka przestrzeń tzw. Heartlandu jako obszar kluczowy, zapewniający Rosji panowanie nad światem, jeśli uda jej się rozciągnąć swe wpływy na środkowo-wschodnie i południowe rejony Azji oraz rozbudować flotę - Z. Brzeziński - zimną wojnę wyjaśnia w kategoraich rywalizacji mocastwa lądowego (przyrodzony ekspansjonizm wynikający z zagrożenia z powodu niewyraźnie określonych granic narodowych na ogromnym obszarze) i morskiego - determinizm geograficzny pojawia się także w próbach wyjaśnienia zacofania państw Południa (gorący klimat) względem państw Północy - klimat umiarkowany
- czynnik geopolityczny - analizowanie czynnika geograficznego w związku z aktualną strukturą polityczną i układem sił śr. Mn. - np. położenie Polski między Prusami a Rosją, obecnie zmiana czynnika politycznego, ale nie geograficznego - wpływ czynnika geograficznego wyraźnie mniejszy - rozwój środków komunikacji, przekazu informacji, nowe technologie militarne; zmalało znaczenie komunikacyjne i militarno-strategiczne kanałów morskich, wzrosło znaczenie rejonów kluczowych ze wzgl. Na surowców energetycznych - zmniejszanie czynnika geopolitycznego na rzecz czynnika geoekonomicznego
Czynniki demograficzne - np. liczba ludności, wysokość przyrostu naturalnego, struktura wieku ludności, mogracje - dawniej duże znaczenie ze względu na powszechny pobór do wojska od XIX w., z czasem wraz z rozwojem techniki i wzrostem znaczenia potencjału ekonomicznego - ludność przestaje być czynnikiem decysującym o potędze państwa - teoria ludnościowa T.Malthusa - istnieje stała dysproporcja między tempem rozmnażania się ludności (postęp geometryczny), a możliwym do osiągnięcia przyrostem produkcji żywności (postęp arytmetyczny) - 2. Poł XXw . - problem z eksplozją demograficzną w Azji, Afryce, Ameryce Łacińskiej. Ludność tych kontynentów z 70% ludności świata w 1950 r. będzie w 2025 - 83%. Ludność Europy w 1950 stanowiła 16% światowej populacji, w 2025 będzie to tylko 6%. - UE - starzenie się społeczeństwa, niski/ujemny przyrost naturalny. Połowa XXI w. - osoby po 65 r. życia będą stanowiły ponad 1/3 populacji. Skutki ekonomiczne i poltyczne, alternatywą jest imigracja społeczeństw islamskich, gdzie występuje wyż demograficzny. - ruchy migracyjne najbardziej intensywne w latach 1870-1914 - 35 mln. Ludzi opuściło Europę. Migracje mogą sprzyjać zacieśnianiu kontaktów między państwami, ale częściej to źródło potencjalnych konfliktów (problem asymilacji, ogniska oporu, ograniczanie imigracji zarzuty dyskryminacji), np. 1971 r. działania wojenne między Pakistanem a Indiami w wyniku znalezienia się 10 mln. Uchodźców z Pakistanu Wschodniego na terenie Indii, powstanie Bangladeszu
(…)
… - produkcja, handel, przemieszczanie się kapitału i siły roboczej możliwość protekcjonalizmu (ochrona produkcji i handlu krajowego przed obcą konkurencją), przeciwieństwo - polityka wolnego handlu, liberalizacja przemieszczania się kapitałów i siły roboczej. - tworzenie międzynarodowego ładu ekonomicznego z powodu pogłębiających się współzależności, podstawy to konferencja w Bretton Woods 1944r., IMF…
… i kredytów, co wykorzystano politycznie, następnie upadek większości reżimów komunistycznych - obecnie coraz większe znaczenie transnarodowych korporacji, których interesy krzy,żują się i przeplatają na płaszczyźnie ekonomicznej z interesami państw - charakterystyczna dynamizacja procesów tworzenia się stref wolnego handlu i ugrupowań gospodarczych również możliwość protekcjonizmu - podział świata na bogatą…
…,Europa w przeszłości przez prawie 1000 lat była stale zagrożona przez islam (muzułmanie odbierają hasła „religii demokracji i praw człowieka” jako zagrożenie dla ich tożsamości) b) ideologiczne - funkcje ideologii może pełnić także religia lub filozofia; służą mobilizacji mas ludzkich, umożliwiają manipulowanie nimi, w świecie zachodnim pełnią rolę świeckich religii. masoneria narodowy socjalizm…
…, użytkowanie elektrowni jądrowych, transport materiałów radioaktywnych - mogą stać się przedmiotem sporów i konfliktów między państwami;
Interesy państw są zróżnicowane przede wszystkim na linii Północ-Południe;
Znaczenie ekologicznego wymiaru bezpieczeństwa obecnie rośnie;
Raport Klubu Rzymskiego - ludzkość nie jest w stanie zrozumieć następstw tego, co czyni obecnie.
3. Globalizacja
Dynamiczny ciąg procesów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)