Czynniki niszczące i profilaktyka zbiorów archiwalnych Najważniejsze zagrożenia dla zasobu archiwalnego to: Naturalny proces starzenia się różnych rodzajów nośników materiałów archiwalnych Niewłaściwe sposoby przechowywania materiałów archiwalnych Nieodpowiednie sposoby obchodzenia się z materiałami archiwalnymi
Niewłaściwe środowisko (zanieczyszczenia powietrza, natężenie światła, warunki klimatyczne - temperatura, wilgotność), w których przechowywany jest materiał archiwalny
Katastrofy i klęski żywiołowe Naturalny proces starzenia się różnych rodzajów nośników materiałów archiwalnych Podłoże tradycyjnych materiałów archiwalnych składa się z materiałów organicznych, takich papier, tkaniny, skóra zwierzęca i kleje. Materiały te ulegają ciągłemu i nieuniknionemu naturalnemu procesowi starzenia się. Choć można podjąć różnego rodzaju działania zmierzające do opóźnienia procesu starzenia - np. poprzez zapewnienie korzystnych warunków otoczenia - nie można go całkiem zatrzymać. Procesom starzenia ulegają także materiały pisarskie, pieczątki. Chemiczna i fizyczna stabilność materiałów archiwalnych zależy od jakości surowców z jakich zostały wykonane, od procesów technologicznych zastosowanych w czasie ich produkcji, a także od formy i struktury danego obiektu. Na przestrzeni wieków presja masowej produkcji prowadziła do stopniowego pogarszania się jakości materiałów na których wytwarzano archiwalia. Papiery wytwarzane po roku 1840 w większości charakteryzują się wysoką kwasowością, kruszą się, żółkną, i z czasem ulegają destrukcji. Niewłaściwe sposoby przechowywania materiałów archiwalnych: wadliwe systemy przechowywania, nieodpowiednie półki, brak ochronnych opraw. Obiekty ulegają zabrudzeniom, zniszczeniom mechanicznym, deformacjom, rozpadowi itp. Nieodpowiednie sposoby obchodzenia się z materiałami archiwalnymi: wadliwe naprawy np. poprzez „zwykłe” taśmy klejące, metalowe spinacze, zszywki, montaż na złe gatunkowo papiery. Skutkiem nieodpowiedniego obchodzenia się z archiwaliami ulegają one zabrudzeniom, deformacjom, rozpadowi itp. Zanieczyszczenia powietrza Substancje stałe : ziarenka piasku, węgla i koksu, lotne popioły, cząsteczki siarczanu wapniowego i siarczanu amonowego, azotany, chlorki, stałe cząsteczki tlenków metali, cząsteczki sadzy i smoły, a także zarodniki grzybów i roślin oraz formy wegetatywne i przetrwalne. Gazy: dwutlenek siarki, tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu, podtlenek azotu, ozon, węglowodory aromatyczne, aldehydy, parafiny, związki chloru i amoniak.
Skład pyłu zależy od położenia budynku tzn. czy znajduje się on w ruchliwym centrum miasta lub na jego obrzeżach, czy w otoczeniu zieleni miejskiej, a także od stanu uprzemysłowienia obszaru. Na zawartość pyłu w powietrzu magazynów wpływa także szczelność budynku, rodzaj materiałów użytych do budowy i wykończenia budynku, jak również sposób jego wentylowania. Obecność pyłu w magazynach jest jednym z czynników sprzyjających rozwojowi mikroorganizmów. Mają na to wpływ przede wszystkim obecne w nim zanieczyszczenia organiczne: ludzki naskórek, jajeczka owadów, zarodniki mikroorganizmów, przetrwalniki bakterii, pyłki kwiatowe, włókna tekstylne. Wiele składników kurzu ma właściwości higroskopijne.
(…)
… (mierzonej w lux/na godz.),
charakterystyki widmowej promieni,
zdolności materiałów do absorpcji promieniowania,
fizycznych właściwości naświetlanego materiału - grubość, gęstość, kolor, faktura,
indywidualnej wrażliwości materiału lub całego obiektu,
warunków otocznia - dotyczy to wilgotności względnej powietrza, temperatury oraz zawartych w powietrzu gazów. Wysoka temp. i RH, obecność tlenu przyspieszają…
… RH chłoną bądź tracą wodę, rozciągają bądź kurczą w miarę jak wzrasta bądź spada poziom wilgotności. Duże i gwałtowne zmiany temperatury i wilgotności względnej powietrza powodują większe uszkodzenia materiałów archiwalnych niż częste z nich korzystanie. Ciepło, wysoka wilgotność i słaba cyrkulacja powietrza prowadzą do zawilgocenia papieru, stymulują rozwój mikroorganizmów i stwarzają warunki…
… materiałów archiwalnych, zwłaszcza tych najcenniejszych, był wyprodukowany wg normy ISO 9706 lub aby jego parametry techniczne były zbliżone do cech papieru trwałego. Papier trwały nie zawiera żadnych substancji, które mogłyby prowadzić do jego autodestrukcji. Jego przewidywana trwałość wynosi kilkaset lat.
Opakowania powinny być wykonane z papierów, kartonów, tektur niezawierających ligniny, zawiązków…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)