4. Aron Guriewicz: CZASOWO-PRZESTRZENNE WYOBRAŻENIA ŚREDNIOWIECZA [w:] Kategorie kultury średniowiecznej. Moskwa 1972 Przestrzeń - trójwymiarowa, geometryczna i rozległa forma, pozwalająca się dzielić na odcinki. Czas - trwanie, nieodwracalna konsekwencja przepływu zdarzeń z przeszłości przez teraźniejszość w przyszłość. Są one czynnikami obiektywnymi; ich cechy są niezależne od wypełniającej je materii. Człowiek nie rodzi się ze zmysłem czasu - jego aparat orientacji czasowo-przestrzennej jest określany przez kulturę, do jakiej należy. Są to z założenia pojęcia abstrakcyjne.
Czas nigdy wcześniej nie był tak ceniony, a przestrzeń tak szybko nie kurczyła się jak współcześnie. Stosunek ludzi pierwotnych do tych zagadnień był z reguły konkretny i przedmiotowo-zmysłowy. Są to naturalne wyznaczniki życia, ale o charakterze potężnych i tajemniczych sił
Czas może być dobry albo zły, sprzyjający lub nie … (podobnie przestrzeń)
Podział na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość możliwy jest dopiero w przypadku przyjęcia linearnej koncepcji czasu z ideą jego nieodwracalności (w pewnych okresach dominuje cykliczna koncepcja czasu - np. coroczne święta, pory roku)
W antyku czas pozbawiony był homogennej, chronologicznej kolejności i podobnie jak przestrzeń nie był jeszcze pojęciem abstrakcyjnym. Nie można mówić o jednakowych kategoriach czasu i przestrzeni dla całego średniowiecza - wszystkich krajów Europy.
Przełom od okresu późnego średniowiecza - pojawienie się i wzrost znaczenia klasy ludności miejskiej (praktyka gospodarcza i styl życia diametralnie różne od życia wsi). Zmiana systemu czasu z „epoki biblijnej” na „epokę kupców” (związek z rozwojem kupiectwa, rzemieślnictwa i nauki). Źródło naszej wiedzy: sztuki plastyczne i literatura - prawdziwy (wyższy) realizm cechuje tylko świat istot boskich (związek z etyką i ideologią). Czas i przestrzeń nigdy w średniowieczu nie uzyskały takiego stopnia niezależności jaki mają współcześnie skłonność do uniwersalizmu i jednolitego pojmowania rzeczywistości. Epos i mitologia - odbicie jednej, archaicznej warstwy kultury. (podobnie żywoty świętych, listy, traktaty, dokumenty gospodarcze, eposy bohaterskie)
Źródła pisane - język, terminologia, formuły, wyrażenia i grupy słowne
Sztuka - anonimowa; odtwarzanie ugruntowanej przez tradycję maniery; wyróżnianie idei i pojęć o uniwersalnym znaczeniu. („Teologia sztuki”)
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)