To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Cmentarzysko halsztackie w Kietrzu
Na cmentarzysku halsztackim w Kietrzu obowiązuje głównie obrządek ciałopalny. Nie znaleziono żadnych grobów o pochówku szkieletowym, które można by wiązać z kulturą łużycką. Większość grobów to groby popielnicowe. Wszystkie groby należały do grobów płaskich i nie odznaczały się na powierzchni cmentarzyska. Nie znaleziono też żadne ślady nasypów nagrobnych. Pochówki zakładano w jamach o różnych głębokościach wykopanych w ziemi, bez konstrukcji kamiennej. Natomiast jamy grobowe, które były wkopywane głębiej i założonych na pograniczu warstwy podglebia i lessowego calca rysowały się z reguły bardzo wyraźnie. Prawie zawsze były to jamy owalne lub zbliżone do koła w rzucie poziomym, zazwyczaj o płaskim dnie. Całe wyposażenie grobowe znajdowało się na dnie jamy grobowej. Do jamy grobowej wrzucano też pozostałości stosu, które widoczne są w jednym grobie. Bardzo często oprócz spalonych kości we wnętrzu popielnicy spotykano je rozrzuconych po jamie grobowej pomiędzy ceramiką, a nawet niektóre były we wnętrzu ceramiki. Występowanie w jednym grobie kilka popielnic ze spalonymi kośćmi nie jest zjawiskiem rzadkim w obrębie kultury łużyckiej na tam tym terenie. W takich wypadkach gdy w grobie jest więcej popielnic niż jedna określa się ją jako groby podwójne albo potrójne w zależności od ilości popielnic. Popielnica bardzo często nakryta była drugim naczyniem najczęściej misą odwróconą dnem do góry Niestety co do cmentarzysk w Kietrzu to nie dysponujemy całymi wynikami analiz antropologicznych materiału kostnego i przez co nie możemy wyjaśnić do końca charakteru tego zjawiska. Natomiast co się tyczy samej popielnicy to była ona ustawiona nie w centrum grobu ale wyraźnie na skraju zgrupowań naczyń, które tworzyły zespół grobowy. Zwykle była ona ustawiona popielnicą w stronę południowo-zachodnim lub zachodnim krańcu skupienia ceramiki. Zdarzają się nawet przypadki gdy popielnica jest oddalona od naczyń. Widoczne jest to głównie w dużych jamach grobowych. Popielnica należy raczej do średnich naczyń nie góruje swoimi rozmiarami ponad innymi naczyniami jakie znajdują się w grobie. Charakterystyczne dla halsztackiej części cmentarzyska w Kietrzu są groby ze śladami wewnętrznych konstrukcji drewnianych. Można wyróżnić wśród nich dwa rodzaje: 1 tworzą groby komorowe z zachowanymi śladami czworobocznej komory drewnianej, zbudowanej we wnętrzu jamy grobowej. Natomiast do 2 odmiany zaliczamy groby ze śladami kolistej lub owalnej konstrukcji słupowej. Mimo wszystko oba rodzaje konstrukcji też ma wiele cech wspólnych ponieważ jedno i drugie zakładane były w dużych zwykle kolistych lub owalnych stosunkowo głębokich jamach. Posiadają podobne wyposażenie. W Kietrzu odkryto też 55 grobów komorowych w latach międzywojennych a łącznie znaleziono 75 grobów ze śladami czworobocznej komory drewnianej i cztery groby z zarysami kolistych lub owalnych konstrukcji słupowych. To wszystko sprawia, że cmentarzysko w Kietrzu jest na swój sposób wyjątkowy pośród cmentarzysk z okresu halsztackiego. Groby komorowe można podzielić na trzy grupy: Pierwsza to groby o dużych rozmiarach, które były zakładane stosunkowo głębokich, kolistych lub owalnych jamach z których najmniejsze miały średnicę 270 cm, a największe rozmiary 300x330 cm. Głębokość jam wynosiła od 100 cm do 150 cm. We wnętrzu jam grobowych występowały ślady czworoboczne komory o boku 160-190 cm. Groby drugiej grupy zakładano w mniejszych jamach czworobocznych o zaokrąglonych rogach lub owalnych o rozmiarach 180-200 x 200-240 cm o głębokościach od 75 do 105 cm. 3 grupa najmniejszych grobów komorowych zakładane były w mniejszych i płytszych jamach grobowych, kolistych, owalnych lub prawie kwadratowych. Rozmiary boku miały 90 do 120 cm. Niektóre z komór budowano w taki sposób, że dwie dłuższe równoległe belki łączono ze sobą dwoma prostopadłymi belkami których końce zostały wstawione w wycięcia wyżłobione w dłuższych belkach. Zaobserwowano też, że belki wzniesiono ściany komory były ze sobą związane na zrąb. Nie udało się stwierdzić co do wysokości komory. Natomiast co się tyczy samego wyposażenia to w grobach znajdowały się głównie wyroby metalowe, zwłaszcza żelazne w mniejszym stopniu brązowe, a bardzo rzadko złote. Połowa grobów jakie zostały zbadane w czasach powojennych były wyposażone w wyroby metalowe znaleziono je w 142 grobach. Bardzo często znajdowano różne ozdoby jak bransolety, szpile czy kółka. Z narzędzi znaleziono noże żelazne. Nie jest ustalona dokładna ilość wyrobów metalowych tzn była ona różna. Najbardziej bogate były wyposażone groby o konstrukcji słupowej. W kilku grobach znaleziono kolie złożone z paciorków szklannych czy bursztynowych, prześliki gliniane, grzechotki albo wyroby kamienne jak np. osełki tłuczki czy rozcieracze i jeden toporek. W roku 1958 zarejestrowano nawet istnienie jeszcze jednego dużego grobu, którego jama miała ponad 300 cm średnicy niestety został zniszczony przed jego przebadaniem. Materiał kostny z 56 grobów, który został przebadany pod względem antropologicznym pozwala stwierdzić, że na cmentarzysku występują pojedyncze jednostki. Nigdy się nie zdarzyło, żeby w jednym grobie było więcej niż jeden osobnik. Jak wynika z obserwacji przeprowadzonych zarówno w latach międzywojennych jak i podczas ostatnich prac wykopaliskowych groby nie były równomiernie rozmieszczone na cmentarzysku tylko tworzyły rozmaite skupienia. Zauważono, że groby komorowe tworzyły przynajmniej dwa oddzielnie skupienia rozmieszczone niemal na dwóch krańcach omawianej tu części cmentarzyska. Występowanie grobów komorowych jest czymś wyjątkowym.
(…)
… na północno-zachodnim jak i na wschodnim. Nie możemy niestety zakładać, że groby komorowe reprezentują późny okres halsztacki. Całość omawianej części cmentarzyska można datować na okres halsztacki C. Nieliczne elementy przeżytkowe ze schyłku epoki brązu pozwalają na określenie rozpoczęcia użytkowania omawianej części cmentarzyska na Hallstatt C. Wydaje się, że przestano go użytkować na przełomie C i D…
… halsztacki. We wszystkich wypadkach datowano wówczas poszczególne groby na wczesną fazę okresu halsztackiego. Podstawę do takiego datowania stanowiły z jednej strony wyroby metalowe, jak importowane naczynia brązowe, zapinki harfowate, różne typy szpil, klamry do pasa, ransolety z końcami guziczkowato zgrubiałymi, igielnik brązowy czy żelazne noże z kolcami do osadzania rękojeści. Za wczesną fazę okresu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)