Chemia w kuchni.
Rano budzimy się, idziemy do łazienki a tam: woda, piecyk gazowy (metan), mydło (stearynian sodu), pasta do zębów (fluorki) i zapachy (olejki eteryczne, sztuczne związki).
Mleko jest mieszaniną głównie wody, tłuszczu i białek.
Kawa i herbata - mieszanina: kofeina lub teina.
Samochód: metale, stopy metali, szkło, guma, tworzywa polimerowe.
Ubrania - tworzywa sztuczne i naturalne.
Szkoła - kreda (węglan wapnia), zeszyty, książki (celuloza), ołówek (grafit).
Faks, drukarka - tlenek żelaza (w formie granulki), celuloza, polimery.
Pożywienie: białka (mięso, jajka, fasola), tłuszcze (olej, margaryna, masło, śmietana, smalec), cukry (kasze, ziemniaki, makaron), witaminy (cytryna pomarańcze, czarna porzeczka, ryby).
Woda mineralna zawiera rozpuszczalne sole, np. potas, sód, wapń, magnez, chlor, żelazo, siarczany, wodorowęglany. Sole te spełniają funkcję budulcową i regulacyjną.
Tabletki - np. kwas salicylowy oraz acetylosalicylowy; leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (aspiryna) - leki są lekami, gdy przyjmowane są w odpowiednich dawkach.
Substancje wytwarzane w mózgu: np. fenyloetyloamina - substancja wywołująca pozytywne odczucia towarzyszące stanowi zakochania. Adrenalina - hormon walki i ucieczki, produkowany w rdzeniu nadnerczy, przyspiesza akcję serca, rozszerza źrenice, uwalnianie glukozy z mięśni, rozszerzeni e oskrzeli, wzrost ciśnienia krwi.
Nikotyna - toksyczna substancja zawarta w tytoniu w niewielkich dawkach; działa na układ nerwowy; w dużych dawkach toksyczna, wywołuje m. in. zaburzenia rytmu serca.
Powietrze to mieszanina gazów (czyste stanowi mieszaninę jednorodną), skład: azot, tlen, argon i inne).
Człowiek to też chemia: 60% woda, białko, tłuszcze, sole mineralne, cukry oraz różnorodne metale.
Ca - składnik kości i zębów, jest niezbędny do prawidłowej pracy mięśni.
Mg - potrzebny do funkcjonowania wielu enzymów, podnosi odporność na stres, działa przeciwalergicznie.
Fe - składnik białek przenoszących i magazynujących tlen - hemoglobiny i mioglobiny.
Wysiłek fizyczny - zakwasy (kwas mlekowy), spalanie kalorii (redukcja tkanki tłuszczowej).
Każdego dnia spotykamy się z chemią. Z przemianami chemicznymi spotykamy się nie tylko w laboratorium. Towarzyszą nam one w naszym codziennym życiu, oto kilka przykładów:
Srebrna łyżeczka z czasem staje się coraz ciemniejsza i bardziej matowa. Dzieje się to dlatego, że srebro reaguje z siarką : 2Ag + S → Ag2S.
Żelazna płytka rdzewieje na powietrzu. Rdza powstaje w wyniku reakcji żelaza z tlenem z powietrza: 4Fe + 3O2→2Fe2O3.
Srebrna łyżeczka użyta do jedzenia jajka ciemnieje. Niektóre białka zawierają, tzw. mostki siarczkowe -S-S-, siarka reaguje z Ag i powstaje czarny siarczek srebra.
(…)
… (gaz); NaHCO3 + CH3COOH → CH3COONa + H2O + CO2 (gaz). Nie reaguje z alkoholami i fenolami, co bywa wykorzystywane do odróżniania alkoholi i fenoli od kwasów karboksylowych w chemicznej analizie związków organicznych. Jego własności spulchniające i pianotwórcze wynikają z faktu, że rozkłada się on w temperaturze powyżej 60°C z wydzieleniem dużych ilości dwutlenku węgla:2 NaHCO3 → Na2CO3 + H2O + CO2…
… się bezpośrednio przed użyciem. Obecny w tych przetworach mleka kwas mlekowy, reaguje z wodorowęglanem sodu z wydzieleniem CO2 a powstający mleczan sodowy pełni rolę regulatora kwasowości.
Sole wokół nas.
Najbardziej znaną solą jest soda oczyszczona (wodorowęglan sodu, bikarbonat, dwuwęglan sodu, kwaśny węglan sodu NaHCO3) - nieorganiczny związek chemiczny, wodorosól kwasu węglowego i sodu. W temperaturze…
… (m.in. glauberyt, mirabilit). Jest on stosowany jako dodatek przy produkcji szkła, papieru oraz w garbarstwie skóry. Jest także jednym z substratów do otrzymywania syntetycznej (ultramaryny). Siarczan sodu siedmiowodny - (Na2SO4*7H2O) powstający na skutek spontanicznej hydratacji siarczanu bezwodnego.
Sól kuchenna - potoczna nazwa halitu oraz soli kamiennej; chlorku sodu (NaCl), związku chemicznego…
… tętniczego. Zaleca się stosowanie soli nierafinowanych, czasami określanych jako kamienne oraz soli morskiej, uzyskiwanej poprzez odparowywanie wody morskiej. Zastosowanie: do poprawienia smaku wielu potraw i jako środek konserwujący; jest ona źródłem jonów Na+ i Cl-. 0,9 % roztwór chlorku sodu (łac. Natrium Chloratum) w wodzie nazywany jest solą fizjologiczną, po odpowiedniej sterylizacji używany…
… jako podstawowy płyn nawadniający w medycynie. Roztwór o takim stężeniu jest izoosmotyczny (ma porównywalne ciśnienie osmotyczne z ciśnieniem osmotycznym płynów ustrojowych). Ze względu na to bywa stosowany jako rozpuszczalnik do leków, płyn do rozcieńczania krwi (nie wywołuje hemolizy) albo jako środek bezpośrednio podawany do krwiobiegu. Stosowany też w mikrobiologii do zawieszania komórek bakteryjnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)