II) zawiera podstawową wiedzę z chemii nieorganicznej oraz odpowiedzi na najczęściej pojawiające się na egzaminie pytania, m.in.
- roztwory (+ pojęcia: osmoza, dyfuzja, rozpuszczalność, iloczyn rozpuszczalności),
- stała dysocjacji, stopień dysocjacji,
- reguła przekory,
- elektrolity i nieelektrolity,
- bufory (octanowy, amonowy, fosforanowy, wodorowęglanowy) i pojemność buforowa roztworów,
- układy koloidalne (koloidy: podział - żele, piany, emulsje, areozole; rozpowszechnienie, otrzymywanie, oczyszczanie, właściwości), koagulacja.
-
ROZTWORY
ROZTWORY = mieszaniny jednorodne, w których faza obecna w nadmiarze to rozpuszczalnik
rozpuszczalniki w roztworach mogą być polarne (woda, alkohole) lub niepolarne (benzen, heksan, chloroform)
substancje o budowie jonowej lub polarnej lepiej rozpuszczają się w rozpuszczalnikach polarnych, z kolei substancje niepolarne - w rozpuszczalnikach niepolarnych
o tym czy dana substancja dobrze rozpuszcza się w danym rozpuszczalniku decydują oddziaływania cząsteczek tej substancji między sobą (fA-A), oddziaływania cząsteczek rozpuszczalnika między sobą (fB-B) i oddziaływania cząsteczek substancji z cząsteczkami rozpuszczalnika (fA-B)
roztwór, w którym ustaliła się równowaga pomiędzy substancją rozpuszczoną i rozpuszczalnikiem to roztwór nasycony (dwufazowy)
DYFUZJA - wzajemne mieszanie się cząsteczek substancji rozpuszczonej z cząsteczkami rozpuszczalnika przebiegające samorzutnie na skutek ruchliwości cząsteczek
w wyniku dyfuzji następuje zjawisko samorzutnego wyrównywania stężeń w roztworze, które jest powodem ustania dyfuzji w roztworze
OSMOZA - zjawisko przenikania przez błonę półprzepuszczalną cząsteczek rozpuszczalnika z r-r o niższym stężeniu do r-r o stężeniu wyższym, aż do ustalenia się stanu równowagi (do momentu wyrównania stężeń po obu stronach membrany)
membrana półprzepuszczalna oddziela dwa roztwory o różnych stężeniach i mogą przez nią przenikać tylko mniejsze cząsteczki rozpuszczalnika (nie przepuszcza większych cząsteczek substancji rozpuszczonej)
ciśnienie wywierane przez cząsteczki substancji rozpuszczonej na błonę półprzepuszczalną to ciśnienie osmotyczne - zależy ono od rodzaju substancji rozpuszczonej
pomiar ciśnienia osmotycznego może służyć do wyznaczania masy molowej substancji rozpuszczonej:
ciśnienie osmotyczne odgrywa zasadniczą rolę we wszystkich procesach biologicznych - błony plazmatyczne otaczające komórki, jądra komórkowe i inne organella są mikroskopijnymi półprzepuszczalnymi membranami
r-r izotoniczny - jeżeli ciecze po obu stronach membrany wykazują takie samo ciśnienie osmotyczne
r-r hipertoniczny - ciecz zewnętrzna wykazująca większe ciśnienie osmotyczne płyn z wewnątrz - r-r hiponiczny samorzutnie przenika na zewnątrz
roztwory o wysokim ciśnieniu osmotycznym uniemożliwiają rozwój bakterii - tym tłumaczy się sposób konserwowania mięsa przez solenie, a przetworów owocowych przez gotowanie w stężonym r-r cukru
ROZPUSZCZALNOŚĆ - maksymalna ilość danej substancji, którą przy określonej temperaturze można rozpuścić w jednostce masy rozpuszczalnika (liczba gramów substancji jaka rozpuszcza się w 100g rozpuszczalnika)
(…)
…
dwie sole kwasu wieloprotonowego
działanie roztworu buforowego:
bufor octanowy CH3COOH, CH3COONa
w r-r zachodzą reakcje: CH3COOH + H2O ↔ CH3COO- + H3O+ CH3COONa CH3COO- + Na+ po dodaniu mocnego kwasu: H3O+ + CH3COO- CH3COOH + H2O
po dodaniu mocnej zasady: OH- + CH3COOH CH3COO- + H2O bufor amonowy NH3•H2O, NH4Cl
w r-r zachodzą reakcje: NH3 + H2O ↔ NH4+ + OH- NH4Cl Cl- + NH4+ po dodaniu mocnego kwasu…
…- ↔ H2CO3 + H2O
po dodaniu mocnej zasady: OH- + H2CO3 ↔ HCO3- + H2O
roztwory buforowe służą do otrzymania stosunkowo stałego odczynu roztworów - odgrywają ważną rolę w procesach biochemicznych organizmów roślinnych i zwierzęcych, zapewniając ściśle określoną kwasowość/zasadowość środowiska, zmienną tylko w bardzo wąskim zakresie (np. krew, limfa, soki komórkowe)
roztwory buforowe znalazły także duże zastosowanie w wielu innych dziedzinach nauki, np. chemii i farmacji (utrzymywanie pH w trakcie analiz miareczkowych, rozdział z wykorzystaniem chromatografii jonowymiennej, utrzymywanie pH reakcji w biologii molekularnej - PCR)
POJEMNOŚĆ BUFOROWA działanie buforujące roztworu buforowego jest ograniczone, a skuteczność tego działania zależy od stężenia substancji składowych buforu
miarą zdolności r-r…
… elektryczny miceli powstaje najczęściej wskutek adsorpcji jonów elektrolitu z roztworu (np. micela to cząstka jodku potasu)
micela składa się z jądra, w którym znajdują się obojętne cząsteczki;
na powierzchni jądra adsorbowane są z roztworu wspólne jony (np. dla KI, jony jodkowe I-) - warstwa adsorpcyjna
warstwa adsorpcyjna wiąże się luźno z warstwą dyfuzyjną (jony K+)
podwójna warstwa elektryczna składa…
… rozpraszająca
faza rozproszona
rodzaj koloidu
przykłady
nazwa
GAZ
gaz
aerozole (gazozole)
nie istnieje
ciecz
mgła, chmury
aerozole ciekłe (mgły)
ciało stałe
dym, kurz
aerozole stałe (dymy)
CIECZ
gaz
zole
roztwory koloidalne
piana
piany
ciecz
mleko, białko
lizole, emulsje (emulsoidy)
ciało stałe
zole tlenków metali, zole wodorotlenków
zawiesiny koloidalne (suspensoidy)
CIAŁO STAŁE
gaz
pirozole
pumeks
piany…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)