SEJM I SENAT Charakter prawny Sejmu i Senatu. Podstawowe unormowania zawarte są obecnie w rozdziale IV Konstytucji, zatytułowanym Sejm i Senat ( art. 95-124 ), a szereg dalszych ważnych uregulowań znajdziemy w innych rozdziałach Konstyt., np. charakterystyka źródeł prawa, a więc roli ustawy, jest zawarta w rozdziale III , postanowienia dotyczące budżetu w rozdziale X , postanowienia dot. relacji z rządem w rozdz. - VI . Kwestie dot. działalności i organizacji parlamentu są regulowane także przez regulaminy parlamentarne oraz ustawy, np.: ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora , ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne , ustawa z dnia 21 stycznia 1999 r. o sejmowej komisji śledczej , ustawa z dnia 24 czerwca 1999 o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli , ustawa z 11 marca 2004 o współdziałaniu RM z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem RP w UE (uwUE) . Konstytucja określa Sejm i Senat jako organy władzy ustawodawczej. Sejm składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym. Senat składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Postanowienia konstytucyjne dość precyzyjnie ustalają przedstawicielski kształt Sejmu.
Kompetencje Sejmu i Senatu. Kluczowym przepisem dotyczącym kompetencji Sejmu i Senatu, jest art. 95, określający podstawowe funkcje obu organów. Stanowi on, że władzę ustawodawczą w RP sprawują Sejm i Senat, dodając ponadto, iż jedynie Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw.
Kompetencje te, w szczególności kontrolne kompetencje Sejmu, rozpatrywać należy biorąc pod uwagę wyrażoną w art. 10 zasadę podziału władzy. Z zasady podziału władzy wynika również, iż Sejm nie ma pozycji nadrzędnej w stosunku do pozostałych organów państwa, ustrój RP opiera się bowiem na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Z kompetencji Sejmu i Senatu wynikają jego funkcje.
Funkcje parlamentu. Funkcja ustawodawcza - polega na stanowieniu aktów prawnych o szczególnej mocy prawnej, najwyższej w systemie prawa wewnętrznego. Funkcję tę parlament sprawuje na zasadzie wyłączności. W ramach tej funkcji wyróżnić można tzw. funkcję ustrojodawczą (stanowienie norm konstytucyjnych) oraz funkcję ustawodawczą sensu stricto (polegająca na stanowieniu ustaw zwykłych). Funkcja kontrolna - odnosi się ona przede wszystkim do rządu i systemu podporządkowanej mu administracji. Podstawową treścią tej funkcji jest dokonywanie samodzielnych ustaleń stanu faktycznego, dotyczących funkcjonowania rządu, ministrów i podległych im podmiotów (prawo żądania informacji, czy obecności ministrów i innych przedstawicieli organów rządowych na posiedzeniach Sejmu lub komisji). Ustalaniu faktów towarzyszy dokonywanie ocen i formułowanie różnego rodzaju sugestii, do których adresaci powinni się ustosunkowywać (prawo żądania wysłuchania). Sejmowi powierzono też pewne uprawnienia związane z wprowadzaniem bądź utrzymywaniem stanów nadzwyczajnych. Tylko Sejm może wydać postanowienie o stanie wojny (z wyj. sytuacji kiedy Sejm nie może się zebrać na posiedzenie), i tylko Sejm decyduje o zawarciu pokoju (
(…)
… prezesa NIK (art. 205 ust. 1),
Sejm za zgodą Senatu wybiera RPO (art. 209 ust. 1),
Sejm za zgoda Senatu wybiera Rzecznika Praw Dziecka,
Sejm powołuje 4 członków KRRiT, Senat 2 członków, a Prezydent 3 (art. 214 ust. 1),
Sejm powołuje prezesa NBP; Sejm i Senat powołują po 1/3 składu Rady Polityki Pieniężnej,
Sejm powołuje 4 członków KRS, a Senat 2 członków.
Struktura parlamentów.
W przeważającej części…
… w Konwencie Seniorów posiadają wyłącznie kluby oraz koła, które łącznie osiągają liczbę 15 posłów. W Senacie kluby lub koła, które zrzeszają mniej senatorów, mogą delegować wspólnego przedstawiciela do tego organu.
Działalność klubów parlamentarnych w istotny sposób wpływa na pracę całej izby. Np. Marszałek na wniosek klubu może zarządzić przerwę w obradach, potrzebną do konsultacji międzyklubowej…
… oraz ich kompetencje.
Powszechnie odróżnia się organy kierownicze oraz organy pomocnicze Sejmu czy Senatu. Do pierwszych zalicza się Marszałka Sejmu (Senatu) oraz Prezydium Sejmu (Senatu), a także Konwent Seniorów. Do drugich zalicza się komisje sejmowe (senackie), a w ramach izby powołuje się też sekretarzy Sejmu (Senatu), ale nie mają już oni pozycji samodzielnego organu. Organy izb mogą się składać wyłącznie…
… organami UE,
zwoływanie posiedzeń Sejmu i ustalanie porządku dziennego posiedzenia oraz przewodniczenie obradom Sejmu,
kierowanie pracami Prezydium Sejmu, przewodniczenie posiedzeniom Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów,
czuwanie nad tokiem i terminowością prac Sejmu, a w szczególności nadawanie biegu inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym oraz wnioskom innych organów państwa,
udzielanie posłom…
… w takim samym trybie jak Marszałek Sejmu. Regulamin nie określa ich liczby, każdorazowo decyduje o tym Sejm przy dokonywaniu wyboru. Są oni członkami Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów oraz zastępcami Marszałka w zakresie jego wewnątrzsejmowych zadań. W odniesieniu, natomiast, do kompetencji zewnętrznych Marszałka Sejmu jego zastępstwo przypada na ogół Marszałkowi Senatu.
Prezydium Sejmu:
Utraciło…
… resortowy: podział zadań między poszczególne komisje następuje w oparciu o kryterium przedmiotowe (istnieje 20 takich komisji, m.in.: Komisja Obrony Narodowej, Komisja ds. Unii Europejskiej, Komisja ds. Służb Specjalnych). Drugie kryterium ma charakter funkcjonalny: zakres działania komisji wiąże się z realizowanymi przez Sejm jego poszczególnymi funkcjami czy kompetencjami (Komisja Ustawodawcza, Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej, Komisja Etyki Poselskiej).
Komisje nadzwyczajne - komisje tworzone przez Sejm doraźnie, dla zajęcia się określoną sprawą lub sprawami. Sejm określa cel, zasady i tryb działania komisji nadzwyczajnych; zasadą jest, że komisja nadzwyczajna zostaje rozwiązana po wykonaniu swojej misji (np. komisja nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach lub senacka Komisja Nadzwyczajna Legislacji…
… zakwestionowania ustawy (weto ustawodawcze - zawieszające, albo skierowanie ustawy do TK). Obowiązek podpisania ustawy nabiera charakteru bezwzględnego z upływem wspomnianego wyżej terminu - powstrzymanie się wówczas od podpisania ustawy stanowiłoby delikt konstytucyjny, za który Prezydent mógłby zostać pociągnięty do odpowiedzialności przed TS.
Prawnym skutkiem podpisania ustawy jest powstanie obowiązku…
… przeprowadzenia nad tą odpowiedzią debaty sejmowej (art. 195 rSej).
Dezyderaty i opinie komisji parlamentarnych.
Dezyderat (art. 159 rSej) - jest to uchwała komisji, zawierająca postulaty w określonej sprawie, kierowana do RM, poszczególnych jej członków, prezesa NIK, prezesa NBP oraz Głównego Inspektora Pracy. Adresat nie ma prawnego obowiązku wykonania postulatów zawartych w dezyderacie, ale musi zająć wobec…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)