Celowość antropomorficzna - wykład

CELOWOŚĆ ANTROPOMORFICZNA Pogląd finalistyczny może występować pod postacią antropomorficzną lub inną. Antropomorficzny finalizm głosząc tezę, iż świat jest urzą­dzony cel o wo, r o zumie ją tak, że świat jest zamierzonym dziełem istoty zdolnej myśleć, chcieć i wolę swą urzeczywistniać, sko n struowanym przez nią w pewnym celu . Zwolennikom tego poglądu wydaje się mianowicie, że w przyrodzie spotyk a my wiele szczegółów, których inaczej wyjaśnić nie można , jak tylko przez hipotezę, iż zostały one przez istotę inteligent­ną i przepotężną skonstruowane dla osiągnięcia pewnych dążeń świado­mie przez tę istotę przeżywanych. Antropomorficzny fin a lizm, uważający cały świat za dzieło istoty dążącej do pewnego celu (lub do pe w nych celów), łączy się z poglądem przyjmującym istnienie osobowego Boga , stwó r cy i kierowcy świata. F inalizm antropomorficzny należy do kierunków metafizycznych, związ a nych z religią, niż wyrastających z badań przyrodniczych. Z tych badań wyrasta cz ę ściej kierunek prze­ciwstawiający się antropomorficznem u finalizmowi, tj. filoz o ficzny me­chanizm - pogląd, że dla wyjaśnienia zjawisk przyrody niep o trzeb­na jest hipoteza, jakoby świat był dziełem Stwórcy realizującego w nim swoje zami e rzenia. Finalizm twierdzi, iż liczba faktów, których inaczej zrozumieć nie można , jak tylko jako przejawy celowego działania Stwórcy, jest ogrom­na. Można je znaleźć zarówno w przyrodzie nieorganicznej, jak również w świecie organicznym. W prz y rodzie nie wszę­dzie występują warunki umożliwiające życie organiczne, spotykamy je jednak wyjątkowo na Ziemi. Od prawidłowości panujących w przyrodzie spot y kamy też odchylenia, bez kt ó rych życie, a przynajmniej pewne jego formy, byłyby niemożliwe. Na przykład wszystkie ci e cze, z wyjątkiem wody, gęstnieją w miarę ich ochładzania, jedna tylko woda jest najgęst­sza w temp e raturze +4°C i rozrzedza się, zarówno gdy ją powyżej tej temperatury ogrzewamy, jak też gdy ją poniżej +4°C ochładzamy. Tej wyjątkowej własności wody zawdzięczamy fakt, że w porze mr o zów rzeki i jeziora nie zamarzają do dna, lecz że pokr y wają się tylko skorupą lodu, pod którym utrzymuje się woda o temperaturze +4°C. W wodzie tej mogą utrz y mać się przy życiu ryby i inne organizmy, które musiałyby zginąć, gdyby cała woda przemieniła się w lód. Finaliści pytają więc: c zy to wyjątkowe wyposażenie Ziemi w warunki umożliwiające na niej życie organizmów, czy, dalej, te wyjątki od praw i dłowości przyrody, bez kt ó rych życie nie mogłoby istnieć, nie świadczą o tym, że Stwórca świata umyślnie po to Ziemię tak urządził i umyślnie ustanowił te odchyl e nia od regularności przyrodzonych, aby życie mogło powstać na Ziemi i na niej się utrz y mać? Wnioskowanie finalistów zakłada domyślną przesłankę, że ilekroć spotyka się układ warunków odmienny od normy, który jest korzystny dla kogoś lub czegoś żyjącego, to układ ten jest celowym dziełem istoty życzliwej. Przesłanka ta jest fa

(…)

…. Teorią, która usiłuje, nie apelując do czynników nadprzyrodzonych, wyjaśnić, w jaki sposób powstały organizmy tak wspaniale przystosowa­ne do warunków życia, jest teoria walki o byt, której twórcą był Karol Darwin. Według tej teorii (skorygowanej przez poglądy nowsze) na sku­tek pewnych wpływów zewnętrznych zachodziły niekiedy w komórkach rozrodczych pewnych organizmów pewne zmiany, wskutek…
... zobacz całą notatkę