Cechy monarchii wczesnofeudalnej w Polsce.
Monarchia była monarchią patrymonialną, państwo rzeczą prywatno - prawną, stanowiło własność monarchy, który mógł nim dowolnie dysponować ( również poszczególnymi ziemiami i ludnością - związek z wykonywaniem ius ducae). Nie rozróżniano majątku prywatnego władcy ( patrimonium), a sprawowaną przez niego władzą publiczną.
Monarcha uważany był za władcę kraju i jego prywatnego właściciela.
Z reguły władcy Polski nosili tytuł książęcy, do 1138 królewski uzyskali B. Chrobry ( 1025), Mieszko II (1025) i Bolesław Śmiały ( 1076). W okresie rozdrobnienia feudalnego zaniechano koronacji, została przywrócona w 1295.
Władzę monarszą obok tytulatury umacniała dynastyczna ciągłość - obejmowali tron męscy spadkobiercy władcy, najpierw w linii prostej, potem bocznej.
Zakres władzy był znaczny - prawa monarchy obejmowały sprawowanie władzy wykonawczej ( obsadzanie urzędów, prowadzenie polityki zagranicznej), ustawodawczej ( przywileje, statuty), sądowniczej ( władca był najwyższym sędzią, każdą sprawę mógł ewokować przed swój sąd).
- nie rozróżniano własności i władzy ( prawa publicznego i prywatnego)
- nie było podziały na skarb państwowy i monarszy
- brak podziału urzędów na dworskie i państwowe
- cała władza spoczywała w rękach władcy
- administracja opierała się na wzorach karolińskich, wykształciły się urzędy centralne, min komes, żupan
- występował podział na prowincje, podstawą jednostką podziału terytorialnego był okręg grodowy, na którego czele stał komes grodowy
- współrządziła rada monarsza tworzona przez dostojników, miała jednak nieokreślone kompetencje i głos wyłącznie doradczy
- wiece nawiązywały do tradycji przed państwowych, obejmowały ogół wolnych mężczyzn, potem oddano podejmowanie decyzji w ręce monarchy
- z czasem wiec uległ przekształceniu w zjazd feudalny, gdzie obok księcia uczestniczyło możnowładztwo i rycerstwo, nabrał charakteru urzędniczego
- urzędniczego sferze sądownictwa najwyższą instytucją był sąd monarszy (książęcy), niższym sądem był sąd kasztelański
- prawo poboru danin i żądania posług króla i jego urzędników
- regalia- cała ziemia należy do księcia
- ogół regali i innych uprawnień przysługujących władcy określamy mianem systemu monopoli przysługujących monarsze
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)