Gospodarka otwarta, gospodarka zamknięta
Otwartość gospodarki — zjawisko dawno znane
Wiele dawnych społeczeństw miało charakter autarkiczny — ich gospodarki były samowystarczalne. Polegając tylko na sobie bardzo, rzadko wchodziły w wymianę z innymi społeczeństwami. Oczywiście niektóre dobra mogły stanowić przedmiot wymiany /c społeczeństwami sąsiednimi, lecz zasadnicza część konsumpcji była wytwarzana przez członków danej społeczności. W Starożytności liczne ludy prowadziły ożywioną wymianę i pomimo względnego osłabienia tego zjawiska w Średniowieczu, także u dostojników tej epoki można było podziwiać jedwabie sprowadzane z Indii, miecze z Toledo itd.
O ile otworzenie się gospodarki na zagranicę jest zjawiskiem dawnym, to stosunkową nowością jest nasilenie się tego zjawiska w ostatnich czasach.
Rozwój wymiany we współczesnym świecie
We współczesnym świecie każdy kraj kupuje i sprzedaje towary za granicą. O „wymianie międzynarodowej" lub „wymianie zewnętrznej'1 mówimy, gdy nie odbywa się ona w ramach jednego kraju (wymiana krajowa lub wewnętrzna), lecz między krajami.
Wymiana międzynarodowa ma duże znaczenie dla większości gospodarek. Nie tylko kakao, kawa i inne spożywane przez nas produkty żywnościowe, a także niektóre surowce używane przez przedsiębiorstwa (ropa naftowa, bawełna), lecz również odzież, aparatura elektroniczna i wiele innych produktów pochodzi z zagranicy.
Jeżeli przedsiębiorstwo danego kraju sprzedaje swoje produkty za granicą, to mówimy, że prowadzi ono działalność eksportową. Zestaw dóbr sprzedanych za granicą przez jednostki gospodarujące danego kraju stanowi jego eksport, który jest źródłem dochodów pochodzących z zagranicy.
Jeżeli przedsiębiorstwo krajowe kupuje dobra za granicą, to mówimy, że prowadzi ono działalność importową. Zestaw dóbr zakupionych za granicą przez jednostki gospodarujące danego kraju stanowi jego import. Jest on źródłem wydatków na rzecz zagranicy, które w taki czy w inny sposób muszą być poniesione przez dany kraj. Stopień otwarcia danego kraju wobec zagranicy mierzony jest na ogół udziałem eksportu w PKB tego kraju. Na przykład Francja po drugiej wojnie światowej stała się krajem bardziej otwartym, ponieważ tuż przed wojną eksportowała 10% swego PKB, a obecnie ponad 20%. Poszczególne kraje różnią się stopniem otwarcia. W większości krajów europejskich eksport stanowi 20 — 25% PKB, w USA zaledwie 7%, a w Japonii 14%.
Import i eksport nie są jedynymi operacjami prowadzącymi do wymiany pieniężnej z zagranicą: jeżeli wyjeżdżamy za granicę lub jeżeli jakieś przedsiębiorstwo amerykańskie inwestuje we Francji, to wynikają stąd transakcje gospodarcze, które są źródłem wydatków lub wpływów oraz wynikających stąd przepływów pieniężnych.
(…)
… danego kraju wobec innych krajów, z którymi utrzymuje on kontakty handlowe i niehandlowe.
STRUKTURA BILANSU PŁATNICZEGO
Bilans płatniczy składa się z dwóch głównych pozycji:
bilansu obrotów bieżących,
bilansu obrotów kapitałowych
W bilansie obrotów bieżących wyróżnia się następujące piozycje:
bilans handlowy, który stanowi najważniejsza pozycję bilansu płatniczego. Jest to zestawienie porównawcze…
… jest kursem wymiany.
Nie tylko turysta musi dokonać wymiany; każdego dnia przedsiębiorstwa sprzedają franki w zamian za dolary lub marki niemieckie po to, by opłacić maszyny, surowce lub produkty gotowe, które zamierzają importować. Cudzoziemcy pracujący we Francji wymieniają franki na pieniądze swoich krajów, aby przesłać część uzyskanych dochodów swoim rodzinom.
Rynek walutowy
Każdego dnia duże ilości…
…
Bilans transakcji bieżących zawiera z jednej strony operacje wynikające z wymiany towarowej, występujące w bilansie handlowym, a z drugiej strony usługi i transfery zestawiane w bilansie operacji dobrami niematerialnymi.
Bilans handlowy
Jeżeli przedsiębiorstwo francuskie importuje towary z zagranicy, to taka operacja znajdzie się w bilansie handlowym, który zawiera wszystkie operacje eksportowe…
… aż do granicy kraju importującego.
Należy przy tym wiedzieć, czy bilans handlowy jest, czy nie jest zrównoważony, ponieważ deficyt pociąga za sobą odpływ dewiz i często odzwierciedla słabość krajowego przemysłu. Stosunek wartości eksportu i wartości importu charakteryzuje tzw. wskaźnik pokrycia:
Wskaźnik pokrycia = wartość eksportu/wartość importu *100
W przypadku rachunków CIF/C1F lub FOB/FOB:
* Jeżeli wskaźnik pokrycia równy jest 100%, to wartości eksportu i importu są takie same. Bilans handlowy jest zrównoważony.
* Jeżeli wskaźnik pokrycia jest mniejszy od 100%, to wartość eksportu jest niższa od wartości importu. W bilansie handlowym występuje deficyt.
* Jeżeli wskaźnik pokrycia jest wyższy od 100%, to wartość eksportu jest wyższa od wartości importu. W bilansie handlowym występuje nadwyżka…
… do całkowitego odrzucenia przez gospodarkę wymiany z zagranicą, czyli do autarkii.
Rynek Krajów Unii Europejskiej
Przykład UE jest szczególny. Kraje tworzące Unię Europejską utworzyły strefę, wewnątrz której nie obowiązują cła i kontyngenty, z zewnętrznymi taryfami celnymi chroniącymi te kraje przed napływem importu z krajów spoza UE.
Obrona swobodnej wymiany
Czy każdy kraj jest zainteresowany otwarciem swych…
…% wyższy aniżeli w kraju B, to wystarczy w kraju A wprowadzić taryfę celną nie mniejszą niż 20%, aby protegować przedsiębiorstwa kraju A. Jeżeli pewne przedsiębiorstwo w kraju A produkuje stoły, których jednostkowy koszt własny wynosi 1000 FF a cena sprzedaży 1010 FF, podczas gdy podobne stoły z importu sprzedawane są po 810 FF, to wystarczy je oclić po 250 FF od stołu, wskutek czego ich cena osiągnie…
… o „aprecjacji" pieniądza krajowego. Jeżeli kurs dolara wzrasta z 4 FF do 10 FF, to mamy do czynienia z aprecjacją pieniądza amerykańskiego, natomiast gdy kurs dolara spada z 10 FF do 7 FF, to mówimy o deprecjacji dolara.
Nie utożsamiajmy dewaluacji z inflacją
Inflacja i dewaluacja są dwoma niezależnymi i różnymi faktami ekonomicznymi; pierwszy dotyczy zmiany siły nabywczej pieniądza krajowego na terenie danego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)