. Bilans osiągnięć gospodarczych w świecie oraz układ sił gospodarczych ( problem globalizacji). 1. Nowy układ sił politycznych Rozpad Związku Radzieckiego w końcu 1991r. zakończył okres dwubiegunowego układu sił politycznych w świecie, który był wynikiem rozstrzygnięć drugiej wojny światowej oraz dynamicznego rozwoju dwóch mocarstw- Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. Rosja uległa osłabieniu na skutek oderwania się od niej Ukrainy, Białorusi, republik nadbałtyckich oraz narodów Azji Środkowej. Polityczny układ świata jest zdeterminowany przede wszystkim stanem ekonomicznym krajów i obejmuje dzisiaj zasadzie 4 kategorie państw:
Stany Zjednoczone o statusie supermocarstwa ekonomicznego i militarnego wyraźnymi tendencjami do sprawowania roli hegemona w świecie
Europę Zachodnią, wysoko rozwiniętą gospodarczo, zjednoczoną w Unii Europejskiej, najbliższego sojusznika Stanów Zjednoczonych do grupy tej zalicza się także Kanadę
Państwa byłego Związku Radzieckiego i jego satelitów (Europa Środkowo- Wschodnia), nazywane państwami w okresie przejściowym (od socjalizmu do kapitalizmu) lub w okresie transformacji ustrojowo-systemowej; nie stanowią one jednak jedności politycznej, nie tworzą bloków polityczno-militarnych miedzę sobą, Rosją jest tutaj osamotniona
Państwa o ustroju komunistycznym: Chiny, Korea Północna, Wietnam, Kuba; tylko Chiny wykorzystują swą szansę rozwoju ekonomicznego od początku lat 80; w pozostałych ustrój podtrzymywany jest przez fundamentalistycznych przywódców.
2. Nowa mapa Europy po 1989r. W wyniku rozpadu Związku Radzieckiego w 1991r. nowymi państwami w strefie europejskiej: są Estonia, Łotwa Litwa, Białoruś, Ukraina, Mołdawia oraz spadkobierczyni ZSRR- Rosja. Czechosłowacja podzieliła się w 1993r. na Słowację i Czechy. Po zjednoczeniu w 1990r. powstało jedno państwo niemieckie ( Republika Federalna Niemiec). Bardzo skomplikowana sytuacja była na terenie Jugosławii. Powstało tutaj 5 państw: Jugosławia (Serbia i Czarnogóra), Słowenia, Bośnia i Hercegowina oraz Macedonia. W wyniku wojny w 1998r. Albańczycy serbskiego Kosowa oderwali je przy poparciu NATO od Jugosławii. Nie uznała autonomii Kosowa, dlatego NATO podjęło decyzję o podjęciu operacji przeciw Jugosławii. Ostatecznie Kosowo jednostronnie ogłosiło swoją niepodległość 17 lutego 2008 jako republika. 3. Dominacja Stanów Zjednoczonych Potęga militarna
Ostatnia dekada XX wieku Umocniła potęgę ekonomiczną i militarną Stanów Zjednoczonych. Upadek Związku Radzieckiego spowodował osłabienie sił zbrojnych Rosji, a permanentny kryzys gospodarczy niemożność podnoszenie skali wydatków wojskowych. Chiny odstąpiły od wojennej retoryki i ustabilizowały swoje wydatki militarne na relatywnie niskim poziomie. Stany Zjednoczone mogły sobie pozwolić na małe obciążenie dochodu narodowego wydatkami na obronę. Obecnie Stany Zjednoczone dysponują takimi siłami zbrojnymi, z którymi nie może się równać żadne państwo świata, a nawet ich koalicja. Cechą ich jest wysokie nasycenie najnowszą techniką i informatyką, wykorzystanie na wielką skalę broni rakietowej, lotnictwa, marynarki wojennej. Potęga militarna Stano oparta na przewadze ekonomicznej, pozwala dominować im na świecie. Po raz pierwszy w dziejach zaistniała sytuacja, w której dominacja jednego mocarstwa jest tak globalna. Taką potęgą nie był ani starożytny Rzym, ani nawet Wielka Brytania w najlepszym okresie swej kolonialnej dominacji. W analogii do starożytnego Pax Romana używa się nazwy Pax Americana do określenia ws
(…)
… władztwa europejskiego nad Ameryką nastąpiła w latach 1776-1830. Pierwsza faza globalizacji przypadająca na lata 1870-1913 była okresem szybkiego rozwoju:
Postępu technicznego, technicznego, a w jego konsekwencji masowej produkcji przemysłowej
Handlu stymulowanego malejącymi kosztami transportu (koleje i statki parowe), obniżeniem ceł i upowszechnienia systemu waluty złotej Międzynarodowego rynku…
…, Rosja i RPA. Najbogatszym państwem pozostaną Stany Zjednoczone. 11. Problemy i zagrożenia współczesnego świata:
nierównomierny rozwój krajów rozwiniętych i zacofanych, który stwarza pogłębiającą się dysproporcję miedzy „ bogatą północą” a „biednym południem”. skala i tempo zbrojeń oraz nagromadzone zasoby broni masowego rażeni i broni konwencjonalnej. Do najbardziej niebezpiecznych sytuacji należy dzisiaj możliwość produkcji broni jądrowej przez państwa taki jak: Iran, Korea Północna, Pakistan.
Skala i tempo rewolucji naukowo-technicznej, której ujemne strony nie zostały jeszcze rozpoznane lub ujawnią się w następnych pokoleniach np. powiększenie „dziury ozonowej”, napromieniowanie katastrofy genetyczne itd. występowanie nowych, nieznanych dotychczas chorób charakterze epidemicznym
degradacja środowiska…
…
W Starożytności można mówić o elementach gospodarki światowej w ramach Imperium Rzymskiego. Jego wyznacznikami były: jedno centrum decyzyjne (Rzym), wspólny język (łacina), wspólna religia państwowa, wspólna moneta, wolność handlu itd.
W Średniowieczu na przełomie wieków XIII i XIV, kontakty handlowe Europy i Azji były ożywione; szlaki handlowe prowadziły z zachodniej Europy do Azji. Te więzi Wchodu i Zachodu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)