Życie i pisma
Aureliusz Augustyn urodził się 13 listopada 354 roku w Tagaście w Numidii, w północnej Afryce (na terenie dzisiejszej Algierii). Jego ojciec Patrycjusz był poganinem i obywatelem rzymskim, matka Monika - chrześcijanką. Augustyn w dzieciństwie nie został ochrzczony. Pod kierunkiem prywatnego nauczyciela w Tagaście uczył się głównie arytmetyki i łaciny. Dalsze studia, w latach 365-369, odbywał w Madurze, a po ich zakończeniu spędził rok 369-370 w bezczynności w Tagaście. Po śmierci ojca, w 370 roku, Augustyn przeniósł się do Kartaginy, gdzie do roku 374 uczył się retoryki. Choć Augustyn nie był chrześcijaninem, to jednak wyniósł z domu rodzinnego niektóre zasady chrześcijańskie, głównie moralne, z którymi zapoznała go matka. Swobodna atmosfera Kartaginy, przesycona ponadto kultami religii wschodnich, spowodowała, że całkowicie rozstał się z zasadami chrześcijańskimi. W 371 roku na 15 lat związał się z kobietą, której imienia nie przekazał w swych wspomnieniach, a z którą miał syna Adeodata. W 374 roku Augustyn założył w Kartaginie własną szkołę retoryczną, którą prowadził do 383 roku. Jego pobyt w Kartaginie trwał więc, z krótką przerwą, 14 lat (370-383). Pod wpływem lektur Cycerona Augustyn zaczął sobie stawiać pewne pytania filozoficzne, dotyczące pochodzenia świata, a także natury dobra i zła. Uznał, że na te pytania nie mogą mu udzielić odpowiedzi ani idee barbarzyńskie, ani chrześcijańskie, które uważał za pozbawione logiki. Związał się wówczas na pewien czas z manicheizmem. Był to ruch filozoficzno-religijny, założony w III wieku przez Maniego, łączący elementy chrześcijaństwa i religii perskich. Najbardziej charakterystyczną cechą manicheizmu był dualizm. W przeciwieństwie do chrześcijan, którzy uznawali, że jest jedna zasada świata, Bóg, manichejczycy twierdzili, że u podstaw świata znajdują się dwie zasady: dobro (światło) i zło (ciemność). Są to odwieczne siły, zwalczające się, które znajdują swe odbicie w świecie, w którym również istnieją przemieszane ze sobą dobro i zło. Okres fascynacji manicheizmem trwał u Augustyna krótko. Po pewnym czasie odpowiedzi manichejskie już go nie zadowalały. W 383 roku postanowił udać się do Rzymu w nadziei zrobienia większej kariery niż to było możliwe w Kartaginie (po ojcu posiadał obywatelstwo rzymskie). Po przybyciu do stolicy założył tam szkołę retoryki, lecz już rok później (384) przeniósł się do Mediolanu.
Pobyt w Mediolanie okazał się dla Augustyna przełomowy. Zmienił tu swe dotychczasowe negatywne nastawienie do chrześcijaństwa. Był to rezultat jego spotkania z biskupem Mediolanu, Ambrożym, którego kazania zrobiły na Augustynie duże wrażenie. Wciąż jednak nie był przekonany o prawdziwości chrześcijaństwa. Zarazem jego wiara w manicheizm była już mocno zachwiana. Dalszych inspiracji szukał więc w pismach platońskich i neoplatońskich (u Plotyna i Porfiriusza). Pod wpływem neoplatonizmu odrzucił materializm, ku któremu się wcześniej skłaniał. Rozpoczął też czytanie Nowego Testamentu. Lektura fragmentu listu św. Pawła do Rzymian, wzywającego do zerwania z dotychczasowym życiem, była dla niego wstrząsem i przypieczętowała jego nawrócenie. W 387 roku wraz ze swym synem Adeodatem przyjął chrzest z rąk Ambrożego. Na tę uroczystość przybyła do Italii matka Augustyna, Monika i tu, w Ostii, zmarła. Po jej śmierci Augustyn podjął decyzję o powrocie do Afryki. Opuścił Italię w 388 roku. Z okresu pobytu w Mediolanie (384-388) pochodzą jego pierwsze pisma, takie jak:
(…)
…. Najbardziej kontrowersyjna jest nauka Augustyna o predestynacji, czyli o uprzednim przeznaczeniu człowieka do dobra lub zła, zbawienia lub potępienia. Dyskusja na ten temat często odżywała w dziejach chrześcijaństwa, stanowiła ona też jeden ze spornych punktów w okresie reformacji.
Filozoficzna myśl Augustyna
Koncepcja poznania
Augustyn twierdził, że dlatego należy dążyć do poznania prawdy…
…, do jakiego doszedł Augustyn, było twierdzenie, że istnieją ludzie obdarzeni łaską, przeznaczeni do dobra i istnieją ludzie pozbawieni łaski, przeznaczeni do zła. Augustyńska nauka o predestynacji (o odgórnym przeznaczeniu ludzi do dobra lub zła, a przez to do zbawienia i potępienia) praktycznie oznaczała negację wolnej woli w życiu moralno-religijnym (choć w innych aspektach wola pozostawała wolna), Zasada…
… materii harmonijnego porządku. Za główną zasadę wszelkiej harmonii uważano wówczas właściwe proporcje, powodujące, że ma miejsce swego rodzaju „jedność w wielości” (unitas in varietate). Już Pitagoras i jego uczniowie, do których koncepcji nawiązywał Augustyn, twierdzili, że podstawą całej rzeczywistości jest liczba. Wszystkie elementy świata natury, sztuki, muzyki, o ile stanowią harmonię, można wyrazić…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)