Asertywność ma wiele twarzy. Techniki wyrażania siebie w praktyce.
Czy często zdarza ci się robić coś, na co nie masz ochoty tylko dlatego, że nie potrafisz przeciwstawić się otoczeniu? Gdy ktoś Cię chwali lub krytykuje — czy wiesz jak się zachować? Czy potrafisz otwarcie wyrażać swoje uczucia?
Czym jest asertywność.
Powyższe pytania to tylko jedne z wielu z tak zwanej "mapy asertywności", psychozabawy, której celem jest określenie własnych obszarów asertywnych i nieasertywnych zachowań.
Większość ludzi zapytanych o definicję asertywności odpowiada, że jest to umiejętność mówienia "nie". Ale asertywność to znacznie więcej niż tylko sposób konstruowania odpowiedzi odmownej. Najprostsza, ale zarazem najbardziej wyczerpująca i oddająca istotę definicja, określa asertywność jako umiejętność wyrażania siebie. Wyrażanie siebie to komunikowanie innym swojej indywidualności, a więc na przykład postaw, uczuć czy opinii. Analizując poszczególne składowe powyższej definicji należy koniecznie zwrócić uwagę na przyjęte założenie, że asertywność to umiejętność - nikt z nas nie rodzi się asertywny, ale każdy asertywnym może się stać.
Inna definicja asertywności określa ją jako bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innych swoich uczuć, postaw, opinii lub pragnień w sposób respektujący ich uczucia, postawy, opinie i pragnienia (M. Król - Fijewska). Ta z kolei definicja rozszerza znaczenie omawianej umiejętności o kluczowy element, jakim jest szacunek dla indywidualności i odmienności drugiego człowieka. Ważne jest w niej również zaakcentowanie tego, że asertywność to bezpośredniość i uczciwość - w przypadku zachowań asertywnych nie ma miejsca na kłamstwa i przysłowiowe "owijanie w bawełnę", asertywność to pochwała prawdy i komunikacji wprost.
Idąc dalej, asertywność to kilka grup zachowań: obrona swoich praw (umiejętność odmawiania), przyjmowanie ocen (pochwał i krytyki), wyrażanie uczuć (pozytywnych i negatywnych), wyrażanie własnej opinii, a nawet... inicjatywa w kontaktach towarzyskich.
Prawa asertywności.
W zrozumieniu istoty asertywności pomóc mogą sformułowane przez Herberta Fenstreheima tak zwane prawa asertywne, które przytaczam poniżej:
1. Masz prawo do robienia tego, co chcesz - dopóty, dopóki nie rani to kogoś innego.
2. Masz prawo do zachowania swojej godności poprzez asertywne zachowanie - nawet jeśli rani to kogoś innego - dopóty, dopóki Twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne.
3. Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb - dopóty, dopóki uznajesz, że druga osoba ma prawo odmówić.
(…)
… się do kłamstwa. W asertywnej odmowie zawsze pojawia się słowo NIE oraz informacja, czego nie zamierzamy zrobić. Powinniśmy w niej zawrzeć również wyjaśnienie (prawdziwe) dlaczego odmawiamy, jednak bez tłumaczenia się i atakowania (odwołując się na przykład do swoich preferencji czy planów). Możemy również dodać komentarz podtrzymujący pozytywne relacje z osobą, której odmawiamy, na przykład zapewnić ją o tym, że może na nas liczyć w przyszłości.
Posługując się powyższymi wytycznymi asertywna odmowa w przedstawionych wcześniej sytuacjach przykładowych mogłaby brzmieć następująco:
"Nie, nie zostanę dziś dłużej w pracy. Chcę spędzić ten czas z rodziną. Jutro będę w pracy od rana, wtedy wykonam to zadanie.", " Nie, nie kupię tego jogurtu. Wolę serek homogenizowany. Może w przyszłości zmienię zdanie.", "Nie, dziś nie pójdę…
… stron. Negatywne uczucia albo są przez nas tłumione, często doprowadzając nas w ten sposób do poważnych chorób psychosomatycznych, albo są przez nas agresywnie manifestowane i tym samym naruszają podstawowe dobra drugiego człowieka. Asertywność to także w tym obszarze złoty środek. W asertywnym wyrażaniu uczuć negatywnych pomóc mogą: komunikaty typu "JA" oraz tak zwana procedura stopniowania reakcji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)