To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Poetyka Arystoteles I
Wyjaśnienie przedmiotu wykładu.
O: epopei, tragedii, komedii, dytyrambie (a nawet muzyka, taniec) sztuki mimetyczne .
3 różnicujące czynniki, które decydują o sztuce naśladowania:
środki, sposób naśladowania, przedmiot. Posługują się (1) środkam i: rytmem, słowem, melodią.
Problem z literaturą - czy można wspólną nazwą objąć utwory zupełnie różnych miar? Dialogi, traktaty naukowe - to literatura? Słuszny podział: poeci elegijni - poeci epiccy? wtedy: „poeta” w znaczeniu, że naśladuje, a nie że tworzy wiersze.
Kogo nazwać poetą? Tego, który uprawia sztukę naśladownictwa, bez względu na to, jakiej miary używa pisząc.
Poezja dytyrambiczna, nomiczna, komedia, tragedia - rytm, słowo, melodia.
II ( 2 ) Sposób naśladowania Relacja: świat przedstawiony - rzeczywistość (ludzie żywi - bohaterowie sztuki)
Mimesis: przedstawienie idealizujące, realistyczne, karykaturalne. (kategoria estetyczna!).
We wszystkich dziedzinach sztuki!
Tragedia - ludzie gorsi niż w rzeczywistości; komedia - lepsi.
III
( 3 ) Sposób przedstawienia poszczególnych rodzajów przedmiotów. Np. opowiadanie w 1. osobie, w 3. Osobie (Homer) lub postacie bezpośrednio działają. Dramat - od drama - od dran - działać bohaterowie bezpośrednio działają. Dorowie przypisują sobie wynalezienie tragedii i komedii (na podstawie etymologii nazw katà komas - nielubiani w mieście chodzili od wioski do wioski) - A. się z tym nie zgadza. IV
Przyczyny powstania sztuki poetyckiej (tkwią w naturze ludzkiej):
Instynkt naśladowczy
Od dzieciństwa; odróżnia człowieka od zwierzęcia; tak zdobywa wiedzę; czerpie przyjemność ze sztuki naśladowczej, podczas gdy rzeczywistość niekoniecznie sprawia radość - np. podobizna okropnych zwierząt, trupów. Poznanie - sprawia radość (nie tylko filozofom, ale każdemu!).
Poczucie melodii i rytmu
Wrodzone. Początek poezji - z improwizacji uzdolnionych.
Podział poezji na kierunki:
O pięknych czynach ludzi szlachetnych hymny (hýmnoi) i pochwały (enkómia)
O ludziach pospolitych szyderstwa (psógoi).
Satyrycy byli już przed Homerem, ale nie znamy ich utworów.
Meritum jambiczne - szydercze.
Z czasem: zamiast jambów - komedie; zamiast epopei - tragedie. Tragedia i komedia - formy wyższe i cenniejsze od poprzednich.
Tragedia i komedia - zrodzone z improwizacji. Tragedia - tych, którzy intonowali dytyramb; komedia - pieśni falliczne.
Tragedia ku doskonałości:
Ajschylos - liczba aktorów z 1 do 2; ograniczył rolę chóru; naczelne miejsce zaczyna mieć dialog.
(…)
… od szczęścia w nieszczęście.
Najbardziej tragiczny - Eurypides - bo się trzyma tego ^.
Drugie miejsce - struktura fabularna. Np. Odyseja - podwójne rozwiązanie - inaczej kończy się dla złych, inaczej dla dobrych. (to ok., ale dla komedii, nie dla tragedii).
XIV
Litość i trwogę wzbudza widowisko lub sam układ zdarzeń.
Jeśli wzbudza przerażenie zamiast trwogi - to nie jest tragedia.
Warunki konieczne…
…).
Ma te same części (poza śpiewem i widowiskiem).
Także wymaga perypetii, rozpoznań, cierpień.
Także piękny język i sposób myślenia.
^ jako pierwszy użył tego Homer (udanie).
Iliada - prosta i patetyczna;
Odyseja - zawikłana i etyczna.
Długość epopei = 3 tragedie.
W epopei można przedstawiać zdarzenia równolegle, w tragedii - nie. (Liczne zalety tego).
Najlepsza miara - wiersz bohaterski najspokojniejszy…
… - ??
Pomysł komedii (jako szyderstwa) - Sycylia. Ateny - późniejsze, inne oblicze komedii.
Epopeja - podobna do tragedii w tym sensie, że jest naśladowaniem przedmiotów poważnych wierszem. Różnice: posiada jeden rodzaj wiersz i formę opowiadania. Różna długość - epopeja jest wielka, tragedia - czas jednego obiegu słońca.
Wszystkie składniki epopei są w tragedii; nie wszystkie składniki tragedii są w epopei…
… - dokonuje się za pośrednictwem postaci działających widowisko (kosmos ópseos) i wysłowienie (léksis).
Postaci muszą odznaczać się właściwościami myślenia (diánoia) <w słowach> i charakteru (éthos) <w działaniu> źródła działania postaci.
Fabuła (mýthos) - naśladowcze przedstawienie akcji (práksis); artystycznie uporządkowany układ zdarzeń.
6 składników tragedii:
Fabuła
Charakter
Wysłowienie
Sposób myślenia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)