To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ANTYTEZA, OKSYMORON, PARADOKS ANTYTEZA - zderzenie dwóch przeciwstawnych cech, pojęć lub opinii. Antyteza ogół służy wyeksponowaniu niepowtarzalnych walorów danej postaci lub zjawiska. Bywa także zabiegiem stosowanym dla uatrakcyjnienia warstwy językowej tekstu. Występuje we wszystkich epokach literackich, choć najczęściej posługiwali się nią poeci baroku.
OKSYMORON - chwyt stylistyczny polegający na zestawieniu ze sobą określeń wzajemnie sprzecznych czy przeciwstawnych (np. czarny śnieg), stąd jego inna nazwa epitet sprzeczny. Oksymoron jest zjawiskiem dość rzadko spotykanym w języku potocznym, pełni natomiast różnorakie funkcje w poezji. Był np. częstym wyróżnikiem stylistycznym języka poezji barokowej. Często jest także spotykany w poezji współczesnej (np. gromobicie ciszy J. Przybosia). Oksymoron bywa często utożsamiany z antytezą. Są to chwyty bardzo podobne, ale antyteza ogarnia szerszy segment wypowiedzi poetyckiej (zdanie, wers).
PARADOKS - błyskotliwe, efektowne i inteligentne stwierdzenie, które odebrane dosłownie jest sprzeczne z logiką. W wyniku głębszej analizy stwierdzenie paradoksalne może okazać się nadspodziewanie prawdziwe i mądre (np. słynna myśl F. Dostojewskiego „Nie zbawisz się jeśli nie zgrzeszysz.”)
*Maciej Krassowski, Leksykon terminów literackich, wyd. Twój Styl, Warszawa 1996
POSTAĆ LITERACKA: STATUS ONTOLOGICZNY, TYPY I SPOSOBY CHARAKTERYSTYKI W UTWORZE LITERACKIM
ONTOLOGIA - [gr. on óntos `będący', `byt', óntos on `rzeczywiście będący, istniejący lógos `słowo', `nauka', `teoria'], filoz. nauka o bycie;
W sensie pierwotnym — termin używany od XVIIw. (J. Clauberg, Ch. Wolff) zamiennie ze starszą nazwą metafizyka; odnosi się do arystotelesowskiej „filozofii pierwszej” jako do nauki o bycie jako bycie, następnie do kontynuacji jej rozważań w teorii bytu, zajmującej się bytem w jego naturze powszechnym; u M. Heideggera — wszelkie filozoficzne rozważania nad bytem nieuznające różnicy ontologicznej między bytem a byciem; u N. Hartmanna, w odróżnieniu od metafizyki, nauka o racjonalnych elementach lub aspektach bytu; u R. Ingardena — nauka o bycie możliwym, w odróżnieniu od metafizyki jako nauki o bycie istniejącym; u S. Leśniewskiego — jeden z 3 systemów logicznych obok prototetyki i mereologii. *Encyklopedia PWN
POSTAĆ LITERACKA stanowi centralny element świata przedstawionego. Ona, jej losy są przedmiotem uwagi i opowiadania podmiotu literackiego. Nie ma utworu literackiego bez postaci literackiej: może ich być w utworze kilka i żadna nie zajmuje pozycji dominującej, mówimy wtedy o
(…)
…. Nie ma utworu literackiego bez postaci literackiej: może ich być w utworze kilka i żadna nie zajmuje pozycji dominującej, mówimy wtedy o bohaterze zbiorowym
postać może utożsamiać się - i tak się dzieje bardzo często - z podmiotem mówiącym (narratorem lub podmiotem lirycznym)
może mieć kilka imion, jak bohater Konrada Wallenroda
lub nie mieć żadnego
wcale nie musi być człowiekiem - jednak zawsze bywa…
… literackiej jest to, że nigdy nie jest dana od razu w całości swojego wyposażenia, lecz staje się, powstaje w miarę rozwijania się opowieści o niej. Natura postaci literackiej jest zatem fragmentaryczna. Dzieło literackie buduje ją i wyposaża sukcesywnie, natomiast odbiorca dzieła poznaje postać w wyniku integrowania jej cech, które dają się wyprowadzić z bezpośredniej charakterystyki postaci dokonanej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)