Epitet i jego typy.
Epitet (gr. epithetos= dodatkowy) - wyraz będący określeniem rzeczownika, najczęściej przymiotnik, np. jasny dzień (e. przymiotnikowy), imiesłów, np. zachodzące słońce, opadłe liście (e. imiesłowowy) lub inny rzeczownik przyłączony przez apozycję*, np. pies przyjaciel (e. rzeczownikowy). Epitet może określać zarówno właściwości przedmiotu (np. wysokie drzewa), jak i nastawienie mówiącego (np. zachwycający widok).
Epitet metaforyczny- epitet tworzący wraz z określonym wyrazem metaforę, np. „rozgałęziona godzina” (T. Peiper „Zwycięzca”). Jego odmianą jest epitet metonimiczny współtworzący metonimię*, np. „sierpy bezczynne” (L. Staff „Południe”).
Epitet zdobniczy- epitet służący pokazowi kunsztu stylistycznego, umiejętności nadzwyczajnego, bogatego i plastycznego wysłowienia. W tej roli stosowany w retoryce i w poezji. Jego odmianą jest epitet złożony, będący kombinacją dwóch wyrazów, ceniony zwłaszcza przez poetów klasycystycznych, odwołujących się do wzorców starożytnych. Epitety zdobnicze często ulegały konwencjonalizacji i wchodziły do repertuaru utartych poetyzmów. Najbardziej skonwencjonalizowany jest epitet stały, trwale kojarzony z wyrazem określanym i mogący go zastępować (antonomazja*). Takie epitety złożone są przydawane mitologicznym bogom i bohaterom, np. prędkonogi Achilles. Inna nazwa- epithetum ornans (łac.).
Epitet tautologiczny- epitet będący powtórzeniem, określeniem wyrażającym oczywistą właściwość danego przedmiotu i w związku z tym nie wzbogacającym w żaden sposób wiedzy o nim. Epitet taki może stanowić tylko stylistyczny ozdobnik, np. zimny lód, kruche szkło, słodki cukier.
*apozycja- połączenie dwóch lub więcej rzeczowników w takiej samej formie przypadka i liczby, z których pierwszy jest słowem określanym, pozostałe określającymi- przydawkami rzeczownikowymi, np. kobieta anioł.
*metonimia- wyrażenie, w którym jakiś wyraz występuje jako semantyczny reprezentant innego, pominiętego w wypowiedzi wyrazu, przy czym oznaczone przez te wyrazy przedmioty, zjawiska czy działania pozostają ze sobą w jakimś związku lub zależności.
*antonomazja- zastąpienie imienia własnego epitetem stałym lub peryfrazą, np. Wszechmogący zamiast Bóg.
Postać literacka: status ontologiczny, typy i sposoby charakterystyki w utworze literackim.
Postać literacka- fikcyjna osoba występująca w świecie przedstawionym dzieła; w utworach epickich i dramatycznych odrębna od podmiotu lirycznego, natomiast w lirycznych często z nim identyczna. Jest określonym układem motywów- cech wyglądu i charakteru, działań, przeżyć wewnętrznych, wypowiedzi- podporządkowanych jakiejś zasadzie scalającej, którą bywa: 1. Stereotyp utrwalony w danym gatunku literackim, 2. Wzór osobowy ukształtowany w życiu społecznym, które pisarz pragnie w swym dziele „zobrazować”, 3. ideał wychowawczy, który chciałby upowszechniać. Sposób włączenia postaci w całość świata przedstawionego określają- każdorazowo zabiegi motywacji i charakterystyki. W utworach fabularnych mamy zazwyczaj do czynienia z hierarchią ważności występujących osób: najważniejszą rolę gra
(…)
… i wiarygodność) i tematyczne (charakter psychologiczny, socjologiczny lub moralny).
Ważne jest także umieszczenie postaci w rzeczywistości pozaliterackiej, ustalenie reprezentatywności postaci wobec pewnych zbiorowości realnych. Ostatnim aktem postępowania badawczego wobec postaci jest jej ocena.
Bibliografia:
1.Markiewicz H., Postać literacka, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, wyd. UNIVERSITAS, Kraków…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)