ANTROPOLOGICZNE ZAINTERESOWANIE KULTURĄ LUDOWĄ
Nurt lokalny to - obok pozaeuropejskich kultur pierwotnych - typ Inności, skierowany ku kulturze ludowej (chłopskiej) w państwach cywilizowanych. W Polsce było to ludoznawstwo, przekształcone w etnografię, a potem etnologię.
Pojęcie postępu dotyczyło nie tylko świata w skali globalnej, ale także struktury samych społeczeństw europejskich. W naszym kręgu kulturowym postęp kojarzony był o walkę o prawa człowieka i obywatela. A to zwróciło uwagę na lud - sferę narodu, stanowiącą podstawę nowoczesnego państwa. Lud stał się zatem obiektem badań. Początkowo badania te miały charakter topograficzno-statystyczny. Badanie liczebności, rozmieszczenia, podstaw bytowych miało uzasadnić rolę ludu jako fundamentu państwa.
Potem rozszerzono zainteresowania badawcze także i na wytwory człowieka z ludu - czyli kulturę ludową. Uznawano ją za niską, zacofaną i pełną zabobonów; poznać należało ją po to, aby zmienić, ulepszyć, oświecić, zbliżyć do kultury elitarnej.
W oświeceniowej Polsce kultura ludowa była uważana za ostoję polskości, stąd program badania, utrwalania i podtrzymywania historii narodu, w tym także pospólstwa (Hugo Kołłątaj 1802). Tylko wśród ludu przetrwały pierwiastki polskości nieskażone kosmopolityzmem.
Nastawienie to przetrwało nawet mimo uświadomienia sobie, że archaizm kultury ludowej jest pozorny.
W ten sposób kultura ludowa stała się formą bliskiej Inności, odpowiednikiem kultury pierwotnej charakterystycznej dla dalekich lądów i ich mieszkańców.
Kluczowe dla antropologii pojęcie Inności obejmuje więc zarówno:
egzotykę dalekich krajów i narodów,
pobliskie kultury nieelitarne, tajemnicze i mało znane.
Badanie Inności przez pryzmat pojęcia kultury: próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zunifikowana natura człowieka egzystuje w tak wielu ludziach zakorzenionych w odmiennych tradycjach.
Dziś antropologia to już nie tylko owe dwie sfery: antropolog reprezentuje określone spojrzenie na kulturowy obraz świata i szuka odpowiedzi na pytanie przyczyny jego charakteru.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)