XVIII - Anglia od XVII do XX wieku Wszelkie formy życia politycznego Anglii pozostawały pod wpływem poczucia odrębności, spowodowanego w głównej mierze przez uwarunkowania geograficzne. Społeczeństwo angielski wykształciło odrębny model ustrojowy, którego istotna cecha jest trwałość, zachowana dzięki dostosowywaniu go do potrzeb życia. Pomocne było przy tym prawo zwyczajowe (precedensy).
Dążenia rewolucyjne pozostawały wiec w sprzeczności z poczuciem legalizmu. Jeden był tylko, w dodatku stosunkowo krotki okres gwałtownych zmian - rewolucja w XVII w. i rządy O. Cromwell'a - zapoczątkowany po wstąpieniu na tron Stuart'ow w 1603r.
Zaraz po przywróceniu monarchii (1660) rozpoczął się proces uzupełniania starych, tradycyjnych norm nowymi treściami. Największy w hist. Anglii okres przeobrażeń ustrojowych zakończyła rewolucja w 1688r.
Anglia od 1603 do 1688 roku W XVI i XVII w. narastały przeciwieństwa miedzy władza absolutna reprezentowana przez monarchę, a mieszczaństwem i nowa szlachta, czyli grupami społecznymi posiadającymi reprezentacje w parlamencie. Wyrazem tych różnic były próby uchwalenia dokumentów ograniczających władzę królewską oraz rozłam w parlamencie, który zaznaczył się w 1641r.
Rosnące w sile nowe grupy społeczne znalazły oparcie w purytaniz mie , ideologii będącej angielska odmiana kalwinizmu. Jako iż jednym z założeń anglikanizmu było boskie pochodzenie władzy królewskiej, purytanie zwalczani byli przez Kościół anglikański.
1)
Petycja o prawo - dokument wymierzony przeciw samowolnemu uchwalaniu podatków przez Karola I, który to ów władca zmuszony był podpisać w 1628 roku: Nowe podatki tylko za zgoda parlamentu
Zakaz wiezienia nikogo bez podstaw prawnych
Zakaz funkcjonowania sądów wojennych w czasie pokoju
Zakaz przymusowego kwaterowania żołnierzy w dobrach pryw.
Petycja nieprzestrzegania, parlament rozwiązany
2)
Rozłam w parlamencie doprowadził do podziału na zwolenników króla (Kawalerów) i jego przeciwników (Okrągłogłowi). Wśród purytanów wyodrębniły się stronnictwa:
Prezbiterianie - odłam umiarkowany, reprezentujący bogate mieszczaństwo i wyższe warstwy nowej szlachty ( gentry )
Independenci - odłam radykalny, średnie mieszczaństwo i wolni chłopi, przeciwnicy monarchii, silne wpływy w armii
Lewellerzy - odłam independentów o jeszcze radykalniejszym programie, chłopi, drobne mieszczaństwo, proletariat, głosili suwerenność ludu i równość wobec prawa
Diggerzy - tzw. prawdziwi lewellerzy, odłam o jeszcze bardziej ;) radykalnych poglądach, nie uznawali własności prywatnej, głosili powszechny obowiązek pracy i wybór urzędników poprzez wybory
(…)
… posłów)
Rada Stanu - członkowie powoływani przez parlament na okres 7 lat, nadzór nad armią i polityką zagraniczną, zwoływanie nadzwyczajnych posiedzeń parlamentu.
Sprawa armii wiernie przedstawiona - dokument lewellerów; powszechne i równe prawo wyborcze, wyłączność Izby Gmin w kwestii upr. ustawodawczych, tolerancja religijna, równość wobec prawa
Umowa Ludu (1647) - projekt konstytucji lewellerów; Izba Gmin przedstawicielstwem narodu z wyłącznym prawem ustawodawstwa, pociągania do odpowiedzialności urzędników, wypowiadania wojny i podpisywania traktatów pokojowych; król na czele egzekutywy, podporządkowany parlamentowi
Kadłubowy Parlament - objął władzę po usunięciu prezbiterian z IG, reprezentował interesy independentów; powołanie Najwyższego Trybunału Sprawiedliwości w celu osadzenia króla…
… do odpowiedzialności doradców królewskich (oskarżenie - Izba Gmin, sądzenie IL) wykształciła się także zasada odpowiedzialności ministrów.
Stronnictwa polityczne w parlamencie:
Wigowie - liberaliści; władza parlamentu, tolerancja religijna, czynny opór wobec monarchy; mieli poparcie wielkich właścicieli ziemskich, bogatych kupców
Torysi - stanowisko legitymistyczne, obrona praw Korony, prerogatywy królewskiej…
… osobistej, Izba Gmin zaczęła uchodzić za reprezentację całego narodu, przyjęła się zasada odpowiedzialności ministrów za króla przed parlamentem.
Anglia w okresie kształtowania się systemu rządów parlamentarnych (XVIIIw.)
Bill o prawach (1689) - dokument wydany przez parlament po rewolucji, wprowadził następujące zasady:
dyspensa i suspensa (patrz wyżej) są nielegalne
nielegalne jest ściąganie podatków bez…
… parlamentu
Ograniczenie uprawnień króla wobec rodziny królewskiej (zgoda na małżeństwo)
Zasada finansowego uzależnienia króla od parlamentu - nowy monarcha przekazywał dobra król. skarbowi państwa, w zamian przyznawano mu pewną sumę wpłacaną na listę cywilną.
Parlament
Izba Lordów - król mógł powoływać nowych lordów z czego często korzystał.
Izba Gmin - 122 przedstawicieli hrabstw oraz 432 przedst. miast; 4…
… wybieranych przez uniwersytety Cambridge i Oxford; reprezentowała interesy ziemiaństwa i bogatego mieszczaństwa.
Kadencja parlamentu miała trwać 3 lata (od 1716r 7 lat z możliwością wcześniejszego rozwiązania), a w czasie kadencji parlament powinien zebrać się przynajmniej 1 raz. Uzależnienie trwania parlamentu od życia monarchy zniesiono w 1867r.
Impeachment - z obowiązującej od XIV w. zasady pociągania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)