Androgeny • Jądra – gametogeneza i funkcje endokrynne o Gametogeneza: zależna od FSH Komórki Sertoliego w kanalikach nasiennych do produkcji spermy w kanalikach nasiennych wymagane androgeny o Stymulacja LH: synteza androgenów w komórkach interstycjal- nych (Leydiga) • Androgeny o najważniejszy androgen – testosteron o synteza – komórki Leydiga (95%), nadnercza (5%) o w jądrach wytwarzane także – dihydrotestosteron, an- drostendion, dehydroepiandrosteron, pregnenolon (w małych ilościach) o Testosteron w krwioobiegu: w 65% związany z białkiem wiążącym hormony płciowe (SHBG) w 33% związany z albuminami w 2% wolny, zdolny do łączenia się z receptorami wewnątrzkomórkowymi o poziom SHBG: ↑ - hormony tarczycy, estrogen, marskość wątro- by ↓ - androgeny, hormon wzrostu, otyłość • Metabolizm androgenów o w niektórych tkankach (skóra, pęcherzyki nasienne, najądrza, prostata) przy udziale 5- α-reduktazy testo- steron → dihydrotestosteron (DHT - również silne działanie androgenne/anaboliczne) 1 o w innych tkankach (tk. tłuszczowa, wątroba, podwzgó- rze) testosteron → estradiol o ostatecznie testosteron rozkładany jest przez wątrobę do nieaktywnych androsteronu i etiocholanolonu, które po koniugacji wydalane są z moczem jako glukuronia- ny i siarczany • Mechanizm działania testosteronu i pochodnych: o miejsce działania – wnętrze komórki o testosteron/dihydrotestosteron wiąże się z receptorem cytoplazmatycznym o dalsza sekwencja analogicznie jak przy żeńskich hor- monach płciowych • Efekty fizjologiczne testosteronu i innych androgenów: o Dojrzewanie płciowe: powiększenie moszny i penisa pojawienie się owłosienia łonowego, pachowego, na twarzy zmiany skóry – pogrubienie, natłuszczenie, ↑ ak- tywności gruczołów łojowych, ściemnienie, ↑ ukrwienia krtań – rozrost, pogrubienie strun głosowych akceleracja wzrostu szkieletowego rozwój prostaty i kanalików nasiennych stymulacja i utrzymywanie męskich funkcji seksu- alnych 2 o Efekty metaboliczne: ↑ biosyntezy białek → ↑ masy mięśniowej pobudzanie komórek kościotwórczych → ↑ zrębu organicznego kości pobudzanie erytropoezy szpiku ↑ wątrobowej syntezy: cz. krzepnięcia, lipazy tri- glycerydowej, α1-antytypsyny, haptoglobiny, kwa- su sialowego ↓ poziomu HDL stymulacja nerkowej sekrecji erytropoetyny zatrzymywanie N, Ca, H2O o U kobiet androgeny powodują zmiany analogiczne do tych obserwowanych u mężczyzn (porost włosów, po- większenie łechtaczki, łysienie czołowe, wzrost musku-
(…)
…/anaboliki + dieta + ćwiczenia → odbudowują
masę mięśniową u pacjentów po:
o urazach
o przedłużonym unieruchomieniu
o wyniszczających chorobach
• leczenie osteoporozy (z dodatkiem lub bez estrogenów)
4
• pobudzanie wzrostu
o u chłopców z opóźnionym dojrzewaniem płciowym
o prawidłowo stosowane → prawidłowy wzrost
o ocena radiologiczna nasad kości długich
• miejscowo stosowane w zaburzeniach troficznych skóry…
…, obniżenie głosu, zaburzenia poziomu lipidów
o dzieci – szkodliwe zmiany w dojrzewaniu ośrodków
CUN zaangażowanych w rozwój seksualny, także
działanie na zewnętrzne narządy płciowe, przedwczesne zarośnięcie nasad kości długich
• zaburzenia funkcji wątroby
o uszkodzenie wątroby - ↑ poziomu AspAT
o żółtaczka cholestatyczna
o plamica wątrobowa
o carcinoma hepatocellulare
• ↓ HDL, ↑ LDL
• zaburzenia…
… także – dihydrotestosteron, androstendion, dehydroepiandrosteron, pregnenolon (w
małych ilościach)
o Testosteron w krwioobiegu:
w 65% związany z białkiem wiążącym hormony
płciowe (SHBG)
w 33% związany z albuminami
w 2% wolny, zdolny do łączenia się z receptorami
wewnątrzkomórkowymi
o poziom SHBG:
↑ - hormony tarczycy, estrogen, marskość wątroby
↓ - androgeny, hormon wzrostu, otyłość
• Metabolizm androgenów
o w niektórych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)