To tylko jedna z 20 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ALKANY
glowodory, czyli po czenia zawieraj ce wy cznie atomy w gla i wodoru (C nHm) uwa ane
si za zwi zki macierzyste substancji organicznych, tzn. e mo na z nich wyprowadzi wszystkie
inne zwi zki organiczne, które mog by traktowane jako pochodne w glowodorów.
glowodory dziel si na alifatyczne ( cuchowe), cykliczne i aromatyczne. Po ród
alifatycznych i cyklicznych wyró nia si
glowodory nasycone, czyli alkany lub cykloalkany
oraz nienasycone, a po ród nich alkeny (w glowodory z podwójnym lub podwójnymi
wi zaniami) i alkiny (w glowodory z potrójnym lub potrójnymi wi zaniami) i odpowiednio
cykloalkeny i cykloalkiny.
GLOWODORY
alkany
w. nienasycone
(w. nasycone)
alifatyczne
w. aromatyczne
(areny)
cykloalifatyczne
alkeny
alkiny
Rys. 2.1. Podzia w glowodorów
Alkany, czyli w glowodory nasycone o ogólnym wzorze CnH2n+2 dziel si na w glowodory
nasycone prosto cuchowe (alifatyczne, inaczej normalne dawniej znane jako parafiny),
glowodory rozga zione (izoalkany lub izoparafiny) oraz
glowodory pier cieniowe
(cykloalkany, cykloalifatyczne, dawniej zwane naftenami). Wszystkie atomy C maj w nich
hybrydyzacj sp3.
Alkany prosto cuchowe nie s podobne do rozci gni tej nitki czy raczej prostego drutu
kolczastego ze stercz cymi jak kolce atomami wodoru. Tetragonalny k t pomi dzy wi zaniami
atomu w gla sp3 wymusza zygzakowaty uk ad atomów C, a mo liwo swobodnego obrotu
wokó wi zania C−C powoduje, e cz steczki mog wyst powa w ró nej konformacji, tzn.
przyjmuj ró ne kszta ty.
H
H C H
H
metan,
CH4
H
H
H C
H
C H
H
etan,
CH3CH3
H
H
H C
H
C
H
H
C H
H
propan,
CH3CH2CH3
Zarówno etan, jak i propan mog wyst powa w konformacjach naprzeciwleg ej i
naprzemianleg ej oraz po rednich. Wraz ze wzrostem d ugo ci
cucha w glowodorowego
ro nie mo liwo przyjmowania przez cz steczk jeszcze bardziej zró nicowanych kszta tów.
Taka ró norodno kszta tów wyst puje w roztworze i w stanie gazowym, przy czym najwi ksza
jest populacja konformerów najtrwalszych. W stanie krystalicznym cz steczki przyjmuj zwykle
jednolity kszta t.
H
H H
H C C C
H
H H
w konformacji
H
C H
H
butan,
CH3CH2CH2CH3
naprzemianleg ej (antiperiplanarnej)
H
C
H
H C
H
C H
C H
H HH H
naprzeciwleg ej
1
Zwykle, pisz c, np. schematy reakcji nie ma potrzeby przedstawia wzorów w tak rozbudowanej
formie, korzystamy wówczas z zapisów uproszczonych; np. dla n-heksanu:
C6H14
CH2(CH2)4CH3
CH3CH2CH2CH2CH2CH3
H H H H H H
I I I I I I
H-C-C-C-C-C-C-H
I I I I I I
H H H H H H
CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH3
Rys. 2. 2. Uproszczone formy zapisu wzoru heksanu
Wszystkie zwi zki organiczne ró ni ce si od innych jednostk –CH2– nazywaj si
homologami. Homologi oczywi cie nale zawsze do tej samej grupy zwi zków. Wszystkie
alkany s homologami metanu i ka dego innego alifatycznego w glowodoru nasyconego.
Izolkany – w glowodory nasycone rozga zione
W w glowodorach rozga zionych jeden lub wi cej atomów w gla czy si z wi cej ni z
jednym atomem w gla, w wyniku czego w takim miejscu cucha w glowodorowego tworzy si
rozga
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)