W-5, Aktualizm Giovanniego Gentile
GIOVANNI GENTILE (1875-1944)
(na podstawie: Reforma wychowania)
Osobowość, duch, jest stawaniem się, nieustającą syntezą subiektu i obiektu.
„Osobowość konkretnie jest zawsze osobowością historyczną, aktualną, realizującą samą siebie w swojej wewnętrznej wartości, tworzącą zatem swoją prawdę i swój świat.” - AKTUALIZM
Czym jest aktualizm?
Rzeczywistość sprowadzona do zmiennych i przemijających przejawów, traktowanych jako akty czystego stawania się. W epistemologii (filozofia poznania) aktualizm oznacza: nauka jako szereg psychicznych aktów posiadania wiedzy. Gentile ujmował rzeczywistość jako ciąg aktów duchowych. Jego „idealizm aktualny”: całość-totalność interpretowana subiektywistycznie. Myśl jest absolutnie subiektywna i należy do „ja” pojmowanego jako konkretny akt. Bycie świata, także zewnętrznego, uzależnione jest od aktów myślenia, człowiek w tych aktach „tworzy świat”. Poznanie to całkowite wchłonięcie przedmiotu przez podmiot, oraz tworzenie przedmiotów przez poznający podmiot. Gentile pisze o poznaniu tradycji: „Przeszłość, jako taka, ze wszystkim co zawiera, jest obrazem wytworzonym przez naszą aktualną świadomość, to znaczy teraźniejszość”. Rzeczywistości właściwie nie ma, jest tylko człowiek myślący, który ją stwarza, rzeczywistość zatem pozostaje w nieustającym ruchu stwarzania i nie istnieje faktycznie, naturalnie, materialistycznie. Istnieje w naszej myśli jako wolność, a nie poza nami jako materialne obciążenie.
O wychowaniu
Wychowanie ludzi pozostaje ludzkie, o ile nie jest gotowym faktem, ale działaniem. A jest działaniem, kiedy jest zadaniem, które rozwiązujemy ciągle i za każdym razem, i którego rozwiązania zawsze poszukujemy. Będziemy prawdziwymi wychowawcami dopóki:
Każda chwila będzie się jawić jako nowa;
Ciągle będziemy zadawali pytanie: oto mam przed sobą zagadnienie, jak je rozwiązać?
Jaki powinien być nauczyciel?
Z pewnością nie powinien być mechaniczny. O takim pisze: „Duch, który poglądy [zewnętrzne] przyjął i przechowuje, zatracił naturalny stosunek do wątpienia, które jest niezadowoleniem z tego, co się wie, i z tego, w jaki sposób się wie, pobudką do tego, aby wiedzieć więcej, wiedzieć lepiej, badać samego siebie, własną myśl, własne uczucie, własny charakter, mieć głowę i serce otwarte na wszelkie wpływy i wszelkie nauki, w jakie obfituje zawsze życie.”
Zasadnicza antynomia wychowania:
Człowiek jest i winien pozostać wolny;
Wychowanie neguje wolność.
By ją rozwikłać, trzeba rozwiązać zagadnienie wolności.
(…)
…, jest to czuć duchowość kultury, a zatem postawić się w możności postępowania pewnym krokiem po drodze, jaka otwiera się przed wychowawcą jako przed twórcą albo pomnożycielem kultury.”
Gnębiące szkołę przesądy wypływające z realizmu:
Przesąd 1: Wiedza może być skończona i bezsprzecznie prawdziwa. Szkoła to świątynia wiedzy. Po pierwsze, wiedza, podobnie jak kultura i osobowość, jest wolna w swym wieczystym stawaniu się, wykładając wiedzę jako jedyną prawdę nie szanujemy ani wiedzy, ani ucznia, ani siebie. Ponadto wiedza jest indywidualnym procesem zachodzącym nie tylko w szkole, ale w domu, lesie, nad morzem...
Przesąd 2: Można wypracować skuteczne metody nauczania. A wśród nich najgorszą: wypracowanie! Nauka traktowana technicznie i wycinkowo to nauka bez życia: jeżeli nie ujmiemy ducha w jego ruchu…
… wolny;
Wychowanie neguje wolność.
By ją rozwikłać, trzeba rozwiązać zagadnienie wolności.
O wolności. Wolność i myślenie
Jesteśmy wolni po Kantowsku: zdolni do ponadinstynktownego obowiązku. „Wolność to właściwa człowiekowi możność czynienia z siebie tego, czym jest, a zatem poczynania szeregu faktów, składających się na jego działalność”. Wolność jest fundamentalnie związana z antytezą dobro - zło…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)