Fragment notatki:
Dr. Bogdan Buczkowski
Rozliczenia w obrocie międzynarodowym
Wykład I - Akredytywa
Akredytywa – pisemne zobowiązanie banku importera do wypłacenia eksporterowi należności w zamian za złożenie
dokumentów reprezentujących towar. W rozliczeniach tego typu zleceniodawcą jest importer. Importer wpłaca on środki na
poczet akredytywy. Jeżeli eksporter spełni wymagania dostanie należność. Dla importera akredytywa nie eliminuje ryzyka
(niezgodność towaru).
1. Rodzaje akredytywy:
Ze względu na charakter zobowiązania banku otwierającego:
Akredytywa odwołalna – może być odwołana lub zmieniona bez wcześniejszego zawiadomienia beneficjenta - praktycznie
w normalnych stosunkach handlowych w handlu zagranicznym nie występują, bo są nie do zaakceptowania przez eksportera
Akredytywa nieodwołalna – nie może być zmieniona ani odwołana bez zgody wszystkich zaangażowanych w akredytywę
stron czyli: zleceniodawcy, banku otwierającego i potwierdzającego, beneficjenta.
Ze względu na rolę klienta danego banku możemy wyróżnić:
Akredytywa importowa - kiedy klient banku pełni w danej transakcji rolę importera i zleca swojemu bankowi otwarcie
akredytywy
Akredytywa eksportowa - kiedy klient banku pełni w danej transakcji rolę eksportera, na którego rzecz została otwarta i
ewentualnie potwierdzona akredytywa
Ze względu na funkcję banku pośredniczącego:
Akredytywa niepotwierdzona (awizowana) – do zadań banku pośredniczącego należy sprawdzanie autentyczności tego
dokumentu) oraz przekazanie jego treści (awizowanie) beneficjentowi. Za pośrednictwem tego banku dokonuje się również
awizacji ewentualnych zmian akredytywy. Przy realizacji akredytywy przez eksportera bank akredytywy przez eksportera bank
pośredniczący w praktyce zwyczajowo sprawdza zgodność przedstawionych mu dokumentów z akredytywą i przekazuje je
bankowi otwierającemu, który ostatecznie podejmuje decyzje o zapłacie. Bank awizujący nie podejmuje żadnego
zobowiązania zapłaty wobec eksportera.
Akredytywę negocjacyjną bank pośredniczący ma rozszerzony zakres obowiązków w fazie realizacji akredytywy przez
eksportera. Bank ten jest upoważniony do negocjacji dokumentów, czyli ich sprawdzenia i wypłaty kwoty akredytywy. Zwykłe
sprawdzenie nie oznacza negocjacji. Dokumentom dotyczącym towaru może, lecz nie musi, towarzyszyć trata. Bank ten
dokonuje rozliczenia z beneficjentem w imieniu i na rachunek banku otwierającego. Jeśli dokumentom towarzyszy trata, to
w praktyce bank tan jest jej nabywcą jako indosatariusz, a nie dokonuje zapłaty jako trasat (trata jest ciągniona na bank
otwierający akredytywę, który jest wskazany jako trasat.
Negocjacja w praktyce najczęściej jest dokonywana przez oznaczony bank na zlecenie banku otwierającego. Jednakże akredytywa może dopuszczać negocjację przez dowolny bank i wtedy jest tzw. akredytywą o nieograniczonej negocjacji.
Akredytywa potwierdzona - dotyczy sytuacji, gdy bank pośredniczący (bank eksportera) dodaje do akredytywy otwartej prze
bank importera i na jego zlecenie potwierdzenie. Po potwierdzeniu akredytywy staje się bankiem potwierdzającym, co
oznacza, że podjął wobec eksportera samodzielne zobowiązanie do zapłaty lub jej zabezpieczenia. Jest to bardzo korzystna
akredytywa dla eksportera ze względu zarówno szybkość, jak i pewność otrzymania zapłaty z jego banku. Tego rodzaju
akredytywy powinien się domagać eksporter, zwłaszcza w tych sytuacjach gdy nie ma całkowitego zaufania do banku
importera, który otworzył akredytywę, a także wtedy, kiedy sytuacja polityczna i ekonomiczna w kraju importera nie jest
stabilna. Potwierdzenie akredytywy pociąga za sobą jednak dodatkowe koszty bankowe.
Eksporter musi jednak też wziąć pod uwagę możliwość odmówienia przez bank potwierdzenia akredytywy. Zdarza się to
wówczas, gdy w danym banku otwierającym akredytywę został ustalony przez bank eksportera limit kwotowy potwierdzania
akredytyw, który został wyczerpany. Świadczy to o braku zaufania do banku otwierającego i rozwiązaniem może być
przekazanie równowartości akredytywy z góry.
Ze względu na sposób realizacji akredytywy, czyli uzyskania zapłaty przez eksportera:
Akredytywę gotówkową (credit available by sight payment; sight L/C) bank otwierający akredytywę zobowiązuje się do
zapłaty gotówkowej po przedstawieniu wymaganych dokumentów, przedstawienie dokumentów musi nastąpić w terminie
ważności akredytywy
Dr. Bogdan Buczkowski
Rozliczenia w obrocie międzynarodowym
Wykład I - Akredytywa
Akredytywa z odroczonym terminem zapłaty (credit available by deferred payment) występuje wówczas, gdy płatność jest
odroczona i następuje w pewien czas po wysyłce towaru; akredytywa ta musi precyzować termin płatności, np. 30 dni po
wysyłce towaru czy też prezentacji dokumentów. Oznacza ona udzielenie kredytu przez eksportera importerowi. Bank jest
zobowiązany do zapłaty eksporterowi w tym określonym, późniejszym terminie. Przyjmuje się, że w tym wypadku wśród
wymaganych dokumentów nie ma traty terminowej.
Akredytywa akceptacyjną (credit available by acceptance), w której bank zobowiązuje się do akceptowania trat terminowych
ciągnionych na bank przez eksportera i do zapłaty za nie (zgodnie z prawem wekslowym) w terminie wymagalności. W tym
wypadku też występuje odroczona płatność, ale jednym z dokumentów, który musi przedstawić eksporter, jest trata
terminowa wskazująca termin zapłaty.
Akredytywa dostępna przez negocjację (credit available by negotiation) bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty, bez
regresu w stosunku do wystawcy (eksportera) lub posiadacza w dobrej wierze, trat ciągnionych przez beneficjenta i/albo
dokumentów prezentowanych w ramach akredytywy. Dokumenty mogą być prezentowane w wyznaczonym banku, którym
może być bank potwierdzający lub inny dokonujący negocjacji.
Ze względu na uprawnienia beneficjenta:
Akredytywę nieprzenośną (not-transferable credit) taką, do której realizacji i podjęcia zapłaty jest upoważniony jeden
określony beneficjent; tego typu akredytywy występują najczęściej.
Akredytywa przenośna (transferable credit) to taka akredytywa, którą bank pośredniczący, występujący w roli banku
przenoszącego, może postawić w całości lub w części do dyspozycji jednej bądź kilku osób, zwanych wtórnymi beneficjentami.
Przeniesienia akredytywy bank dokonuje na zlecenie pierwotnego beneficjenta. W praktyce pozwala to eksporterowi, który
jest pośrednikiem, przenieść akredytywę otwartą na jego rzecz na bezpośredniego dostawcę towaru. Stanowi to dla tego
dostawcy gwarancję zapłaty za dostarczony towar, a także może mu ułatwić uzyskanie kredytu na sfinansowanie produkcji i
zakupu za pomocą środków importera.
Akredytywa może być przeniesiona tylko wtedy, kiedy jest wyraźnie oznaczona jako przenośna!
Akredytywa przenośna jest otwierana z inicjatywy eksportera, za zgodą importera, który zleca bankowi jej otwarcie. Możliwe
jest przeniesienie akredytywy na kilku dostawców, ale tylko wtedy, kiedy dokument ten zezwala na dostawy częściowe. Może
ona być przeniesiona tylko na takich warunkach, na jakich otwarto akredytywę oryginalną, przy czym pierwotny beneficjent
ma prawo, zgodnie z art. 48 UCP 500, obniżyć ceny jednostkowe i kwotę akredytywy, skrócić okres ważności, a także
przyśpieszyć termin załadunku i prezentacji dokumentów. Ma on również prawo zastąpienia faktur i ewentualnych trat
wystawionych przez wtórnego beneficjenta własnymi.
Realizacja i zapłata następuje w dwóch etapach:
Pierwszy stanowi zapłata za dokumenty przedstawione przez wtórnego beneficjenta
Drugi wypłata różnicy faktur na rzecz pierwotnego beneficjenta. Najczęściej rozliczenia dokonuje bank
pośredniczący/przenoszący.
W praktyce występuje jeszcze kilka innych rodzajów akredytyw:
Akredytywa rewolwingowa (revolving credit) - odnawialna, stosowana wtedy, kiedy dostawy odbywają się w dłuższym
okresie w określonych odstępach czasu. Beneficjent może zrewidować zobowiązanie banku w ten sposób, że wykorzystanie
jednej z rat powoduje możliwość skorzystania z następnych w ramach ustalonej kwoty. Postawiona do dyspozycji rata po
wykorzystaniu jest automatycznie odnawialna. Liczba wysyłek i termin ich realizacji są określone w akredytywie. Jeśli choć
jedna z przewidzianych przesyłek czy płatności nie jest dokonana w obligatoryjnym określonym dla niej terminie, to
akredytywa traci ważność dla tej i każdej następnej raty. W tym wypadku niewykonanie jednej z dostaw unieważnia
wykorzystanie akredytywy na następne dostawy. Jeśli jednak akredytywa przewiduje możliwość kumulacji, to nie
wykorzystana w pierwszym okresie może być dodana do następnej i wykorzystana później.
Akredytywa typu back To back (back to-back credit) zwana akredytywą wiązaną, występuje wtedy, kiedy z jakiś przyczyn
akredytywa przenośna nie może mieć zastosowania. Przesłanki stosowania obu akredytyw są bowiem takie same, przy czym
akredytywą typu back-to-back, w przeciwieństwie do przenośnej, można się posługiwać również w stosunku do kolejnych
beneficjentów. Jest to akredytywa otwarta na zlecenie eksportera/pośrednika, której beneficjentem jest dostawca towaru, na
podstawie już istniejącej akredytywy otwartej na zlecenie importera, której beneficjentem jest eksporter. Inaczej mówiąc,
eksporter/pośrednik jako beneficjent pierwszej akredytywy oferuje ją jako zabezpieczenie dla banku otwierającego
akredytywę na rzecz dostawcy towaru.
Dr. Bogdan Buczkowski
Rozliczenia w obrocie międzynarodowym
Wykład I - Akredytywa
Akredytywa back-to-back bywa stosowana w transakcjach reeksportowych. Chcąc ograniczyć ryzyko banku otwierającego
taką akredytywę i zobowiązującego się do zapłaty wobec dostawcy, przyjmuje się, że: bank ten jest jednocześnie bankiem
potwierdzającym pierwszą akredytywę.
Akredytywa z czerwoną klauzulą (red clause credit), zwana też akredytywą zaliczkową, to taka, w której bank otwierający
upoważnia bank pośredniczący do wypłaty beneficjentowi zaliczki przed prezentacją dokumentów. Nazwa tej akredytywy
wywodzi się od czerwonego atramentu, którym zaznaczano jej specjalny charakter. W momencie prezentacji dokumentów
bank wypłaca kwotę akredytywy pomniejszoną o zaliczkę. Celem akredytywy z czerwoną klauzulą jest dostarczenie środków
finansowych sprzedającemu przed wysyłką towaru, gdyż często w inny sposób nie byłby w stanie ich pozyskać , aby
sfinansować koszty produkcji. W razie niewysyłania towaru importer, na którego zlecenie otwarto akredytywę, jest
zobowiązany zwrócić bankowi kwotę zaliczki wraz z oprocentowaniem.
Akredytywa zabezpieczająca — standby (stand-by letter of cred stand-by LIC, SLC) jest akredytywą o charakterze gwarancji
bankowej. Zawiera ona zobowiązanie banku otwierającego do zapłaty kwoty akredytywy na pierwsze żądanie beneficjenta,
jeśli zapłaty nie dokonał dłużnik. Zobowiązanym do zapłaty jest zatem zleceniodawca, a w razie jego uchylania się — bank.
Beneficjent jest zobowiązany przedstawić bankowi oświadczenie o nieuzyskaniu zapłaty oraz najczęściej dokumenty
handlowe dotyczące towaru. Akredytywa standby jakby łączy w sobie funkcje akredytywy dokumentowej, ze względu na
wymóg prezentacji zgodnych z jej warunkami dokumentów, oraz gwarancji bankowej, z uwagi na jej rolę zabezpieczającą
ewentualne roszczenia.
2. Akredytywa dokumentowa w świetle regulacji Międzynarodowej Izby Handlowej:
Akredytywa dokumentowa jest tą formą płatności, której MIH w Paryżu poświęciła najwięcej regulacji. Pierwsze pochodzą z
lat 30. XXw., ale w związku z szerokim wykorzystaniem akredytywy, szczególnie w handlu z krajami Azji i Ameryki Płd. Na
początku XXI w. pojawiło się kilka nowych regulacji precyzujących zasady posługiwania się tą formą płatności, a te wcześniej
opracowane zostały znowelizowane. Ich znajomość przez eksportera jest bardzo istotna w kontekście przygotowania
odpowiednich dokumentów stanowiących podstawę wypłaty. Wśród tych regulacji są:
Jednolite zwyczaje i praktyka dotycząca akredytyw dokumentowych
Międzynarodowe standardy praktyki bankowej dla badania dokumentów w ramach akredytyw dokumentowych
eUCP - Suplement doUCP 600 dla elektronicznej prezentacji
Jednolite reguły dotyczące międzybankowych rembursów w ramach akredytyw dokumentowych
Reguły polubownego rozstrzygania sporów z tytuły instrumentów dokumentowych
Międzynarodowe praktyki dotyczące akredytyw zabezpieczających - standy
Podstawą są Jednolite zwyczaje i praktyka dotyczące akredytyw dokumentowych, a pozostałe reguły i reguły i praktyki
stanowią ich uzupełnienie lub uściśniecie. Łącznie zatem dokumenty te stanowią zespół norm regulujących i ułatwiających
zarówno posługiwanie się akredytywami dokumentowymi w handlu międzynarodowym oraz w rozliczeniach
międzybankowych, jak i rozstrzygania sporów wynikających ze stosunku akredytywy.
3. Uczestnicy akredytywy dokumentowej:
Zleceniodawca akredytywy (importer, aplikant) - przekazuje swojemu bankowi pisemne instrukcje otwarcia akredytywy,
jeżeli tak ustalono w kontrakcie, zapewniając mu jednocześnie pokrycie środków lub zabezpieczając płatność w formie
wcześniej uzgodnionej. Ma on prawo dochodzić od swojego banku wyrównania lub pokrycia strat powstałych na skutek jego
działań lub zaniechań.
Bank otwierający (bank importera) - podejmuje na podstawie zlecenia importera samodzielne zobowiązanie dokonania
zapłaty na rzecz beneficjanta jeżeli spełni on warunki wymienione w akredytywie. Ma on prawo dochodzić od zleceniodawcy
sum wypłaconych beneficjantowi oraz kosztów i prowizji związanych otwarciem i realizacją akredytywy.
Bank pośredniczący - rola banku pośredniczącego uzależniona jest od zakresu działań wykonywanych przez niego na zlecenie
banku otwierającego. Może on występować jako bank:
awizujący akredytywę - zawiadamia beneficjanta o otwarciu akredytywy na jego rzecz i przekazuje mu jej treść
oraz odgrywa rolę biernego pośrednika w korespondencji między beneficjantem a bankiem otwierającym, bez
podejmowania żadnych zobowiązań,
negocjujący akredytywę - ponosi odpowiedzialność za czynności związane z negocjowaniem dokumentów,
potwierdzający akredytywę
Dr. Bogdan Buczkowski
Rozliczenia w obrocie międzynarodowym
Wykład I - Akredytywa
Beneficjant akredytywy (eksporter) - nie ma żadnych zobowiązań z tytułu otwartej na jego rzecz akredytywy, ma natomiast
prawo żądać zapłaty, jeżeli dopełni warunków akredytywy.
4. Cechy charakterystyczne akredytywy:
Autonomiczny charakter zobowiązania płatniczego banku:
do zapłaty otwartej akredytywy zobowiązany jest zarówno bank, który ją otworzył jak i bank, który ją
potwierdził,
nie mają znaczenia jakiekolwiek uzgodnienia i umowy pomiędzy eksporterem i importerem o ile nie
zostały wprowadzone do treści akredytywy
Bank zobowiązany jest do dokonania płatności na rzecz eksportera (beneficjenta) bez względu na stanowisko i
sytuacje finansową zleceniodawcy (importera)
Imienne wskazanie beneficjenta:
zobowiązanie banku dotyczy imiennie wskazanego beneficjenta, którym może być osoba lub firma
upoważniona do żądania zapłaty
bank otwierający akredytywę może upoważnić jej beneficjenta do przeniesienia swoich uprawnień z
tytułu akredytywy, w całości lub części na innego, względnie innych, dalszych beneficjentów
Zapłata jako przedmiot zobowiązania banku:
przedmiotem zobowiązania banku jest zapłata sumy określonej w akredytywie, po dopełnieniu przez
beneficjenta warunków akredytywy
zapłata winna być dokonana do wysokości sumy wskazanej w akredytywie z uwzględnieniem rodzaju
waluty, w czasie, trybie i na zasadach w niej określonych
Warunki stawiane beneficjentowi:
płatność uzależniona jest od spełnienia wszystkich warunków podanych w akredytywie
niedopełnienie nawet jednego ,z postawionych warunków powoduje w konsekwencji zawieszenie
zobowiązań i banku, który w tym momencie może odmówić przyjęcia dokumentów lub zastosować
procedurę inkasa,
Udokumentowanie wykonania warunków akredytywy:
spełnienie warunków akredytywy musi być udowodnione dokumentami, banki nie interesują się
bowiem jakimkolwiek okolicznościami faktycznymi powstałymi w trakcie wykonania kontraktu,
bank ocenia dokumenty na podstawie ich cech zewnętrznych, które powinny świadczyć o ich
autentyczności, dokumenty te muszą być także [zgodne między sobą.
Zalety akredytywy:
Importer
pewność, że płatność nastąpi za takie
dokumenty, jakie są wymienione w akredytywie,
pewność kontroli bankowej przedłożonych przez
eksportera dokumentów,
importer nie musi płacić za towar, dopóki ten nie
znajduje się efektywnie w drodze, stąd pewność
co do realizacji wysyłki w uzgodnionym terminie.
Eksporter
pewność otrzymania zapłaty, gdyż za zapłatę
odpowiada bank otwierający
sprzedając towar importerowi, w. Kredycie może
uzyskać wcześniejszą zapłatę),
może wykorzystać akredytywę jako środek
płatniczy dla swoich dostawców i poddostawców,
może, na podstawie akredytywy, uzyskać kredyty
bankowe na sfinansowanie produkcji lub zakupu
towaru
Dr. Bogdan Buczkowski
Rozliczenia w obrocie międzynarodowym
Wykład I - Akredytywa
Wady akredytywy:
Importer
blokuje swoje środki obrotowe musi zaciągnąć
kredyt na otwarcie akredytywy
ponosi koszty bankowe otwarcia akredytywy
nie ma pewności, że eksporter wywiąże się ze
swoich zobowiązań
Eksporter
skomplikowany przebieg płatności
koszty bankowe
uciążliwość w opracowaniu i skompletowaniu
dokumentów
5. Koszty akredytywy:
Kilka typowych sformułowań dotyczących opłat bankowych z akredytyw:
All banking charges outside Poland are for account of beneficiary („Wszystkie opłaty bankowe poza Polską -—
krajem importera — pokrywa beneficjent”)
Reimbursing, negotiating and/or advising bank's charges are for beneficiary’s account („Opłaty banku
rembursującego, negocjującego i/lub awizującego pokrywa beneficjent");
All banking charges outsider Poland including reimbursing ban commission are for applicant's account („Wszystkie
opłaty bankowe poza Polską — krajem eksportera — łącznie z prowizajmi banku rembursującego, pokrywa
zleceniodawca akredytywy");
All banking charges on the territory of Poland are for the bene's account, outside Poland are for applicant's account,
including confirmation commission. Amendment fee is for the initiating party 's account. Discrepancy fee, if any, is
for bene's account („Wszystkie opłaty bankowe na terytorium Polski ponosi beneficjent, poza Polską —
zleceniodawca, włączając prowizję za potwierdzenie. Opłaty za zmiany ponosi strona je inicjująca. Opłatę za
niezgodność dokumentów, jeśli wystąpi, ponosi beneficjent").
Przykłady opłat związanych z obsługą akredytywy:
rozpatrzenie zlecenia otwarcia akredytywy — do negocjacji, maks. 5%, min.- 250 PLN,
otwarcie akredytywy pokrytej z góry przez zleceniodawcę - 200 PLN lub 0,15% za każdy pełny i rozpoczęty
trzymiesięczny okres ważności, min. 250 PLN
otwarcie akredytywy pokrytej z dołu— 0,2% za każdy pełny i rozpoczęty trzymiesięczny okres ważności, min. 200
PLN,
zmiana akredytywy własnej: podwyższenie kwoty i przedłużenie terminu ważności — odpowiedni procent jak przy
otwarciu akredytywy, inna zmiana — 100-250 PLN,
awizowanie akredytywy obcej — 0,15%, min. 100 PLN, maks. 300 PLN,
potwierdzenie akredytywy obcej — 0,1 % miesięcznie, min. 100 PLN lub 0,2% za każdy rozpoczęty trzymiesięczny
okres ważności, min. 200 PLN,
zmiana akredytywy potwierdzonej — podwyższenie kwoty lub przedłużenie terminu ważności — odpowiedni
procent jak przy potwierdzeniu akredytywy, inna zmiana — 100-200 PLN,
sprawdzanie dokumentów i zapłata — 0,15%, min. 150 PLN, maks. 1000 PLN,
prezentowanie dokumentów niezgodnych — 150-500 PLN,
negocjowanie /wypłata z akredytywy obcej — 0,15%, min. 150-200 PLN,
odroczenie terminu płatności akredytywy własnej — 0,1% za każdy rozpoczęty miesiąc od daty wydania
dokumentów importerowi, min. 150 PLN
odroczona płatność z akredytywy obcej — 0,15%, min. 200 PLN
indosowanie dokumentów zbywalnych lub wystawienie cesji do odbioru towarów w wypadku dokumentów
imiennych wystawionych na bank — 50-200 PLN
anulowanie akredytywy — 300 PLN.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)