To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Andrzej Mencwel, TRZY MODERNIZMY
Problem z polskim modernizmem - zagęszczona siatka nazewnicza: moderna, modernizm, modernizacja, moderność, postmodernizm.
Przełom XX i XXI wieku - prawdziwy renesans problematyki modernizmu (który włącza w siebie również awangardę); pojęcie poszerza swój zakres znaczeniowy (dziś: modernizm - centralny zespół zjawisk kultury wieku XX)
„Modernizm polski” - premodernizm - zamyka się w dziesięcioleciu 1890-1900
- reaktywny (reakcja antynaturalistyczna - dwoista: a) przeciwstawienie się monizmowi, w którym jedynym bytem jest przyroda, a człowiek bezwzględnie podlega jej prawom; b) definiująca obecność w niej naturalizmu, tu Przybyszewski: „pojęcie jednostki twórczej, jako czynnika podtrzymującego i doskonalącego gatunek”) - np. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Andrzej Niemojewski, Antoni Lange; artystyczny (poetycki); epizodyczny
- cytując za Wyką („Modernizm polski”): rozpaczliwy hedonizm, nirwana i śmierć, eschatologia i anarchizm
- stawia po raz pierwszy problem sztuki autotelicznej - hasło „sztuka dla sztuki” - sprzeciw wobec tradycji społecznie instrumentalnej (sztuka ma być wolna od doraźnych obowiązków społecznych) oraz wobec naturalistycznego determinizmu (sztuka ma być wyrwana z łańcucha przyrodniczej konieczności)
- utorował drogę Młodej Polsce - premoderniści wyzwolili nowe środki artystycznej ekspresji lecz nie umieli ich wyzyskać
- w perspektywie Młodej Polski faza „modernizmu” jest wstępnym epizodem epoki; w perspektywie kultury nowoczesnej faza „modernizmu” jest premodernizmem
2. Modernizm - literatura nowoczesna - modernizm rozumiany jako wstępna faza Młodej Polski - przyjęte w historii literatury polskiej, zwłaszcza po roku 1956
- zaleta - dobre dydaktycznie (dokładne, szczegółowe usystematyzowanie faz epoki)
- wada poznawcza - przyjęcie bezkrytyczne periodyzacji historii politycznej, jako determinującej bezpośrednio dzieje literackie i kulturalne
- nowoczesność, współczesność - kryptonimy modernizmu
- estetyzm literacki wyrażany pierwotnie w impresjonizmie krytycznym lub mistycyzmie symbolicznym; operacyjną formę naukową nadał modernizmowi strukturalizm literaturoznawczy, rozkwitły po roku 1956
- polscy strukturaliści (Okopień-Sławińska, Sławiński, Głowiński, Kostkiewiczowa) początkowo deprecjonowali epokę Młodej Polski, a więc modernizm, na rzecz późniejszej awangardy; z czasem ich stosunek do modernizmu uległ zmianie - obfite badania dotyczące literatury wieku XX, stąd też ta literatura nazwana będzie przez nich „literaturą nowoczesną”
- literatura nowoczesna - autonomiczny zespół zjawisk, przekształcających się wg właściwych sobie reguł, niezależny od czynników heterogenicznych (politycznych, społecznych); literatura nowoczesna - literatura modernizmu; współczesność - dwudziestowieczność
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)