Bibliografia: J. Pałucki, Święty Ambroży jako duszpasterz w świetle ekshortacji pastoralnych , Lublin 1996.
J. Pałucki, Ambroży z Mediolanu , Kraków 2004.
J. Jurkiewicz, Ambrozjańska koncepcja wolności religijnej w świetle relacji Ambrożego z Mediolanu z dworem cesarskim, Kraków 2006.
K. Ilski, Idea jedności politycznej, społecznej i religijnej w świetle pism Ambrożego i Mediolanu, Poznań 2001. Ambroży znany jest przede wszystkim jako biskup z Żywotu napisanego przez diakona Paulina, sekretarza Ambrożego, świadectw ludzi mu współczesnych (np. Augustyn) i licznej spuścizny literackiej, szczególnie korespondencji. Ambroży urodził się około 339 r. w zamożnej arystokratycznej rodzinie rzymskiej w Trewirze. Jego ojciec pełnił urząd prefekta Galii, zmarł jednak, kiedy Ambroży był jeszcze dzieckiem. Wychowaniem jego i innych dzieci (Marcelina, Satyr) zajmowała się początkowo matka. Ambroży uzyskał staranne wykształcenie klasyczne (znał dobrze literaturę i język grecki), filozoficzne, retoryczne i prawnicze. Wśród jego wychowawców był kapłan Symplicjusz. Fizycznie niepozorny, bardzo podobny do brata Satyra, wyróżniał się wielkością ducha, charakteru i energią działania. Siostra Marcelina obrała życie ascetyczne przyjmując z rąk papieża Liberiusza welon dziewicy. Ambroży robi szybką karierę w administracji państwowej. Około 370 r. został zarządcą północnej Italii (Ligurii-Emilii) z siedzibą w Mediolanie. Namiestnik Probus podczas nominacji miał mu powiedzieć: „Idź i zachowuj się nie jak sędzia, ale jak biskup”.
W 374 r. po śmierci biskupa Mediolanu Auksencjusza wybuchły zamieszki między arianami a katolikami, związane z wyborem jego następcy. Ambroży próbując zaprowadzić porządek, niejako z urzędu, znalazł się w katedrze. Tam - według Żywotów - jakieś dziecko zawołało „Ambroży biskupem”. Zebrani uznali to za znak opatrzności i proklamowali jego wybór. Mimo wewnętrznego oporu, na wskutek woli ludu, cesarza Walentyniana II i za aprobatą biskupów, zgodził się, chociaż był jeszcze katechumenem. Przyjmuje chrzest, a po 8 dniach przygotowania 7 grudnia 374 r. został konsekrowany na biskupa Mediolanu. Własny majątek rozdał ubogim, a pałac biskupi zamienił niejako w klasztor. Praktykuje surową ascezę. Uzupełnia swoje wykształcenie teologiczne przez gruntowne studia biblijne oraz pism Ojców Kościoła, zwłaszcza Orygenesa i Bazylego. Szybko zasłynął jako świetny kaznodzieja, podziwiał go m.in. Augustyn, chociaż wybitnym teologiem nie był.
Działalność duszpasterska była zdominowana w pierwszym okresie niebezpieczeństwem arianizmu. Bronił nauki Kościoła w kazaniach i pismach. Na gruncie administracyjnym starał się nie dopuszczać arian do stolic biskupich i kościołów. Niekiedy dochodziło do dramatycznych sytuacji. Katolicy okupowali kościoły, które były oblegane przez arian i wojska cesarskie. Podczas jednego z takich oblężeń narodził się prawdopodobnie śpiew ambrozjański. Wprowadzono zwyczaj: „śpiewania hymnów i psalmów, aby wśród ogólnego przygnębienia lud nie tracił ducha” (Augustyn,
(…)
… odpowiada: Idę, by być powtórnie ukrzyżowany. […] Zrozumiał więc Piotr, że Chrystus miał być ukrzyżowany powtórnie w słudze. Przeto dobrowolnie zawrócił; pytającym chrześcijanom dał odpowiedź, i zaraz został pojmany; przez krzyż swój uczcił Pana Jezusa”.
Dzieła:
Pisma związane były przede wszystkim z prowadzoną przez niego rozległą działalnością duszpasterską, obejmującą problematykę moralno-ascetyczną, katechetyczną, dogmatyczną i egzegetyczną.
Pisma dogmatyczne
O Duchu Świętym (De Spiritu Sancto), mocno wykorzystał traktat Dydyma Ślepego pod tym samym tytułem
Misteria (De misteriis)
Sakramenty (De sacramentis)
Wyjaśnienie Symbolu
Pisma moralno - ascetyczne
Obowiązki duchownych (De oficiis ministrorum)
O dziewicach (rozbudowana historia św. Agnieszki)
O dziewictwie
Zachęta do dziewictwa (Exhortatio virginitatis)
Pisma egzegetyczne
Hexameron (Homilie wygłoszone w Wielkim Tygodniu)
O Kainie i Ablu
Komentarz do Ewangelii Łukasza
O Tobiaszu (potępia lichwę i chciwość)
Mowy Listy
Hymny
Nauka:
Chrystus - przeciwstawia się arianom, doketom i apolinarystom.
Duch Święty jest prawdziwym Bogiem.
Duchowość i teologia dziewictwa Ambroży poświęcał tej tematyce dużo uwagi. Przyczyn takiego zainteresowania należy szukać w entuzjazmie dla samego ideału dziewictwa, którego żywe ucieleśnienie widział w swojej rodzonej siostrze Marcelinie. Dziewica rezygnując w wartości ziemskich, żyła w rzeczywistości Królestwa Bożego, wolna i czysta od skalania grzechem, podobna aniołom w niebie (rodzice zabraniają chodzić dziewczętom na kazania Ambrożego).
„Dziś urodziny św. Agnieszki - niech z podziwem patrzą mężowie a młodzi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)