Zwierciadło Saskie i Księga Elbląska

ZWIERCIADŁO SASKIE (1220-1235) niem. Sachsenspiegel
prywatny spis prawa zwyczajowego wschodniosaskiego (Księstwa Saksonii), region Ostfalia - spis prawa partykularnego , a także odbicie norm prawnych ustanawianych przez władzę państwową (np. przywileje Fryderyka II i postanowienia landfrydów) i z przepisów kanonicznych; minimalne nawiązanie do prawa rzymskiego wyższość władzy cesarskiej nad papieską
autorem rycerz saski Eike von Repkow , na polecenie swego pana lennego - pełnił funkcję ławnika sądowego , więc był dobrze obeznany z prawem miejscowym; nie miał jednak głębszego wykształcenia prawniczego i nie znał prawa rzymskiego dzieło odbiegało poziomem od innych spisów europejskich
uznawany za pierwszego wielkiego niemieckiego prawnika
oryginalne, zachowuje rodzimość prawa saskiego
napisane po łacinie , a następnie przetłumaczone przez autora na język dolnoniemiecki (przyczynienie się do rozwoju niemieckiego języka prawniczego
składało się z 2 części:
prawo ziemskie ( Landrecht ) - 255 artykułów, trzy księgi regulujące stosunki między wolną ludnością w dziedzinie prawa cywilnego (gł. rodzinnego i spadkowego), karnego i postpowania sądowego
prawo lenne ( Lehnrecht ) - 86 artykułów, relacje między seniorami a wasalami
szczególna rola w dalszym rozwoju prawa niemieckiego jak i praw poza Niemcami
zostało zglosowane - objaśnienie przepisów przez pryzmat prawa rzymskiego i kanonicznego - podniesienie rangi ZS do równorzędnego z wielkimi systemami średniowiecza
liczne rękopisy, od końca XIII w. ryciny dla osób nie umiejących czytać i pisać
utrzymało swe znaczenie nawet po recepcji prawa rzymskiego
oddziaływanie na inne niemieckie księgi prawne, np. na Zwierciadło Szwabskie, prawo miejskie (m.in. magdeburskie), także na ziemiach polskich (lokacja Krakowa na prawie magdeburskim)
powstawały także inne spisy, np. Zwierciadło Szwabskie czy Zwierciadło Frankońskie
obowiązywanie na znacznych obszarach Rzeszy:
w Prusach do wejścia w życie Landrechtu
w Saksonii do 1863 (kodeks cywilny)
na innych obszarach Niemiec - z momentem wejścia w życie BGB z 1896
1932 - oparcie wyroku Trybunału Rzeszy na regule prawnej ZS
znaczna rola na Litwie, na Ukrainie, w Czechach
w Polsce (w systemie prawa miejskiego i wiejskiego) - w 1535 ZS uznano za oficjalny zbiór prawa obowiązującego w sądach miejskich i wiejskich zmiany w prawie karnym:
osłabienie systemu represji karnej opartej na kompozycji - zwiększenie kar publicznych w przypadku przestępstw bez możliwości wykupienia się od kary, lżejsze przestępstwa karane karą publiczną „na skórze i włosach”
o charakterze i wymiarze kary decydowały

(…)

… dzieci, kobiet, ciężarnych i chorych psychicznie)
utrzymanie przysięgi i ordaliów (próba gorącego żelaza, gorącej wody i zimnej wody
1374 - potępienie przez papieża Grzegorza XI 14 reguł prawnych ZS jako heretyckich, m.in. stosowania sądów bożych czy też odrzucenie kanonicznej zasady legitymacji dzieci nieślubnych przez następstwo małżeństwa
KSIĘGA ELBLĄSKA = Najstarszy Zwód Prawa Polskiego = (Prawo…
… przestępstwa
szczegółowy katalog przestępstw, kar pieniężnych i świadków potrzebnych do oczyszczenia z winy
postępowanie sądowe:
ordalia (sądy boże)
teksty psalmów i modlitw
nieliczne przepisy dot. praw cywilnego - tekst jednak urywa się nagle pośrodku zdania (kto wie co było dalej)
cenne źródło poznania średniowiecznego prawa zwyczajowego
…
... zobacz całą notatkę